Balcerowicz: Raport o OFE to zamach na oszczędności
Raport o funkcjonowaniu systemu emerytalnego przedstawiony przez dwóch ministrów ma na celu skok na zgromadzone w drugim filarze pieniądze. Tu nie chodzi o rzeczywistość za 30 lat, ale o wzrost gospodarczy w najbliższych latach – uważa prof. Leszek Balcerowicz.
Leszek Balcerowicz (fot. PAP)
– To jeden z najbardziej nierzetelnych dokumentów oficjalnych jakie pojawiły się po 1999 roku – tak zaczął swoją ocenę „Przeglądu funkcjonowania systemu emerytalnego” Leszek Balcerowicz, przewodniczący rady Forum Obywatelskiego Rozwoju (FOR).
Według niego nieprawdziwy jest nawet sam tytuł dokumentu „Bezpieczeństwo dzięki zrównoważeniu”. Podkreśla, że szansę na zrównoważenie systemu emerytalnego dawało właśnie OFE, których działalność chce się ograniczyć. Fałszywe będzie także bezpieczeństwo, uważa Balcerowicz, skoro ryzyko nie będzie się już dzielić pomiędzy filar państwowy a prywatny.
– Jeżeli wszystko zależy od jednego czynnika, czyli państwowego systemu, w którym wiele można obiecać i wiele można nie dotrzymać to bezpieczeństwo się zmniejsza w porównaniu z sytuacją, w której zgodnie z pierwotnymi założeniami mamy co najmniej dwa źródła. Z jednej strony przyszły ZUS, a z drugiej wkłady w drugim filarze – wyjaśnia prof. Balcerowicz.
Ocenił też, że raport nie jest rzeczywistym przeglądem funkcjonowania systemu emerytalnego, ale propagandą. Ze 149 stron ponad 80 dotyczy bowiem „demonizacji drugiego filaru”, podczas gdy prawdziwym problemom – KRUS, emeryturom mundurowym oraz górniczym poświęcono po jednym akapicie.
Zdaniem prof. Balcerowicza fałszywa jest także teza, że przyczyną narastania długu publicznego były wpłaty do drugiego filaru. Z tabeli opracowanej przez Forum Obywatelskiego Rozwoju wynika, że transfery do OFE w żadnym roku od początku reformy nie przekroczyły równowartości 4 proc. wydatków publicznych.
(infografika D.Gąszczyk/źródło: FOR)
Prof. Balcerowicz nie chciał szczegółowo oceniać trzech wariantów reformy OFE zaproponowanych przez ministra pracy oraz ministra finansów.
– To są różne warianty jeszcze gorszego zamachu na oszczędności emerytalne Polaków w drugim filarze niż to co już się stało dwa lata temu (ograniczono wtedy składkę przekazywaną do funduszy z 7,3 proc. do 2,3 proc. – przyp. red.). Tym razem chodzi już o zgromadzone oszczędności, przedtem ofiarą padły przyszłe. Teraz pod zasłoną fałszywych słów jak „dobrowolność”, jak „przeniesienie składki do ZUS” mamy w gruncie rzeczy propozycję zamachu na zgromadzone oszczędności – podsumował prof. Balcerowicz.
Przypomniał też, że w 2011 roku FOR przedstawiał pomysły na reformę OFE. Chodziło o likwidację opłaty od składek (obecnie 3,5 proc.), zwolnienie PTE z opłat na rzecz ZUS i KNF, zniesienie wymogu zarządzania aktywami emerytalnymi przez PTE, zmianę benchmarku dla funduszy na zewnętrzny oraz rozszerzenie możliwości inwestycyjnych funduszy.
Na pisanie o tym, jak ważne jest oszczędzanie i inwestowanie zużyto morze atramentu i farby drukarskiej. O oszczędzaniu mówią dziesiątki przysłów np. „oszczędnością i pracą ludzie się bogacą”. Tak, tak „i pracą” – a może lepiej by było: „przede wszystkim pracą”? Liczni publicyści przekonują, a politycy pouczają, że Polacy muszą więcej oszczędzać, by gospodarka szybciej się rozwijała. Ale gdy się zastanowimy, co by było, gdyby tak nagle wszyscy zaoszczędzili dajmy na to 90 proc. tego co zarobili, to zauważymy, że byłoby niedobrze – katastrofa: towary leżałyby na półkach, a przedsiębiorcy by pobankrutowali – przecież tego, czego nie udało się sprzedać w kraju nie byłoby łatwo upchnąć za granicą, i tak borykającą się z nadprodukcją, szukającą po świecie rynków zbytu. Sprawy są zatem bardziej skomplikowane niż się powierzchownie wydaje.
Receptą na trwały rozwój polskiej gospodarki może być zwiększenie oszczędności gospodarstw domowych, gdyż Polacy odkładają najmniej spośród wszystkich krajów UE, a także rozwój inwestycji i innowacyjności przedsiębiorstw, na które wpływają czynniki strukturalne.
Ekonomia była zawsze nauką żywą, starającą się nadążyć za zmianami. Gdy Keynesowi zarzucono, że zmienia poglądy, dał prostą odpowiedź, zmienia, bo zmieniają się fakty. Z drugiej strony naukowe podejście popychało ekonomistów do stosowania formalizacji matematycznej. Posługiwanie się matematycznymi modelami stało się wręcz koniecznością, gdy zaczęto je łączyć z danymi statystycznymi. Ekonometria – wynalazek ekonomistów i statystyków – na trwale zapisała się w rozwoju badań ekonomicznych.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Głównym tematem tegorocznego sympozjum w Jackson Hole, organizowanego przez Bank Rezerwy Federalnej w Kansas City, była sytuacja i aktualne trendy na rynku pracy. Nie zabrakło tam również innych tematów, w tym prezentacji dotyczącej reguły Taylora, z której można się było dowiedzieć, dlaczego trudno jest opisywać i intepretować politykę pieniężną za pomocą prostych matematycznych formuł.
Rezerwa Federalna Stanów Zjednoczonych (Fed) dokonała w ostatnim czasie kolejnego przeglądu swojej strategii polityki pieniężnej. W nowym dokumencie strategicznym potwierdzono główne założenia dotychczasowego podejścia Fed do prowadzenia polityki pieniężnej.
Autonomiczna sztuczna inteligencja w ciągu kilku lat zrewolucjonizuje wiele biznesów i branż, zmieni łańcuchy wartości firm i strukturę zatrudnienia. Nie powinna jednak być pozostawiona bez nadzoru.
Pomimo wyzwań gospodarczych i społecznych, coraz dłuższe życie otwiera również nowe możliwości ekonomiczne, które mogą przekształcić starzenie się społeczeństw z obciążenia w źródło wzrostu i rozwoju.
Kraj byłego bloku wschodniego, który – podobnie jak my – zaczął dynamicznie się rozwijać po upadku komunizmu to Rumunia. Dziś ma apetyt na znacznie więcej, ale czy wystarczy jej sił i ambicji, by sięgnąć po więcej?
Podczas pandemii inflacja CPI w ujęciu rocznym w Stanach Zjednoczonych gwałtownie wzrosła, osiągając w czerwcu 2022 r. maksimum na poziomie 9 proc. W artykule przekonujemy, że ten wzrost inflacji można wyjaśnić w ramach metodologicznych, w których inflacja zależy od trzech czynników: długoterminowych oczekiwań, stopnia zacieśnienia rynku pracy mierzonego stosunkiem wakatów do bezrobocia oraz dużych zmian cen względnych w poszczególnych branżach, np. sektorze energetycznym i motoryzacyjnym.
Im dłużej europejskie rządy będą inwestowały w obronność, tym większe są szanse na znaczny wzrost innowacyjności i w długim horyzoncie czasowym na Starym Kontynencie zobaczymy efekt spin-off, czyli transferu technologii z sektora defence do sektorów cywilnych – uważa prof. Hubertus Bardt, dyrektor zarządzający IW Köln.
Swobodny dostęp do zdrowej i relatywnie taniej żywności wciąż nie jest czymś powszechnym w skali globu, i wymaga interdyscyplinarnego podejścia, współpracy państw i firm z organizacjami międzynarodowymi, a także zapewnienia odpowiedniego finansowania przedsiębiorstwom z branży rolnej – przekonują autorzy monografii „Współczesne wyzwania bezpieczeństwa żywnościowego”.
Pracownicy tracą pracę bezpowrotnie. Klienci zostają bez usług, na których polegali przez lata. Drużyny sportowe tracą sponsorów, a społeczności swoje instytucje, które były ich opoką. Wygrywa tylko private equity. Taki krajobraz USA maluje Megan Greenwell w książce „Bad Company”.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
