Tylko o 0,1 punktu wzrósł w listopadzie Wskaźnik Przyszłej Inflacji, prognozujący z kilkumiesięcznym wyprzedzeniem kierunek zmian cen towarów i usług konsumpcyjnych. Inflacja konsumencka po wyeliminowaniu wpływu czynników sezonowych od lipca do września pozostawała na niezmienionym poziomie i wynosiła 1.3 proc. w skali roku.
– Zmiana wskaźnika na razie jest niewielka, ale może sygnalizować zakończenie okresu niskiej i spadającej inflacji, zwłaszcza że w kolejnych miesiącach tego i przyszłego roku na poziom cen niekorzystnie będą oddziaływać czynniki sezonowe – komentuje wynik Maria Drozdowicz z Biura Inwestycji i Cykli Ekonomicznych BIEC.
Spośród dziewięciu składowych wskaźnika w ostatnim miesiącu pięć działało w kierunku wzrostu inflacji a cztery w kierunku jej spadku.
W największym stopniu do wzrostu wskaźnika przyczyniły się ceny importu. Ostatnie dostępne dane dotyczą jednak lipca, a więc obejmują okres gdy ujawniał się wpływ słabnącego w tamtym okresie złotego. Zmiany kursu wpływają zwykle na ceny importu z niewielkim 2-3 miesięcznym opóźnieniem.
– Stąd, w kolejnych miesiącach można spodziewać się wolniejszego wzrostu cen towarów importowanych, co będzie czynnikiem stabilizującym ceny na rynku krajowym – spodziewa się Drozdowicz.
Przedstawiciele przedsiębiorstw przemysłowych ponownie zwiększyli swe oczekiwania na wzrost cen produkowanych w ich firmach wyrobów. Po raz pierwszy od pół roku większy odsetek firm deklaruje wzrost cen niż odsetek firm planujących obniżki. Przewaga ta jest na razie niewielka, wynosi zaledwie 1,5 proc. Zważywszy, że w ostatnim roku przedsiębiorcy wielokrotnie deklarowali wzrost cen, lecz wobec słabego popytu zamierzenia te były korygowane, również aktualne plany mogą ulec zmianie.
Najsilniejsze oczekiwania wzrostu cen w ostatnim czasie wyrażają przedstawiciele branży papierniczej. Od kilku miesięcy utrzymuję się stała tendencja do podwyżek wśród producentów żywności. Zdecydowane redukcje cen zapowiadają producenci komputerów i wyrobów optycznych oraz przedstawiciele branży samochodowej.
Jednym z elementów wpływających na koszty funkcjonowania firm są ceny transportu i magazynowania. Ostatnie dostępne dane na ich temat za lipiec wskazują na kolejny, drugi z rzędu niewielki spadek cen tych usług w stosunku do miesiąca poprzedniego.
Nie mniej jednak od początku roku ceny te wykazują tendencję do wzrostu i w ujęciu rocznym usługi transportowe i magazynowe zdrożały o 3,5 proc., a więc znacznie powyżej wskaźnika inflacji CPI i wskaźnika cen producentów PPI. Najbardziej zdrożały usługi transportowe, ale również ceny pozostałych usług, takich jak działalność pocztowa i kurierska magazynowanie oraz usługi z nim związane.
Nieznacznie zwiększył się w stosunku do poprzedniego miesiąca (ostatnie dostępne dane za sierpień) dług skarbu państwa, co wynikało z konieczności bieżącego finansowania deficytu budżetowego oraz było konsekwencją nieco słabszego złotego w pierwszej połowie roku.
Niewielki wzrost odsetka wykorzystania mocy produkcyjnych odnotowany w drugim kwartale na razie nie spowoduje nasilenia presji inflacyjnej. W pierwszej połowie roku średnie wykorzystanie mocy produkcyjnych w przemyśle wzrosło z ok. 73 do 74 proc.
– Najprawdopodobniej mamy jednak do czynienia z efektem statystycznym, wynikającym z wyzbycia się części środków trwałych w okresie najdotkliwszego dla firm spowolnienia – ocenia Drozdowicz.
Czynniki, które w największym stopniu działały w kierunku spadku wskaźnika od wielu miesięcy pozostają niezmienione a dotyczą głównie ograniczania kosztów prowadzonej działalności gospodarczej. W ostatnim czasie przedsiębiorcy obniżali koszty pracy. Spadają one od wiosny, zaś szczególnie szybko podlegały redukcji w ostatnich miesiącach. Podobne tendencje obserwujemy w przypadku pozostałych kategorii kosztów.
Zadłużenie gospodarstw domowych z tytułu kredytów, podobnie jak przed miesiącem rosło nieco wolniej niż w okresie lata. Obserwowany w ostatnich miesiącach wzrost sprzedaży mieszkań finansowany jest najprawdopodobniej z oszczędności. Stąd dotyczyć może niewielkiego odsetka gospodarstw domowych. Na znaczący wzrost zainteresowania kredytem hipotecznym i kredytami typowo konsumpcyjnymi na razie nie ma co liczyć.
Niepewność utrzymania pracy i wynikająca stąd niepewność utrzymania dochodów na co najmniej dotychczasowym poziomie ogranicza zwiększanie wydatków na poważniejsze zakupy – wynika z badania BIEC.
Przedstawiane przez organy nadzoru makroostrożnościowego twierdzenia o przeszacowaniu cen nieruchomości – na przykład w Szwecji – oparte na współczynniku cen nieruchomości do dochodów są często przesadzone. W niniejszym artykule dowodzimy, że dla określenia czynników fundamentalnych kształtujących ceny nieruchomości mieszkaniowych konieczne jest uwzględnienie zrównoważonego poziomu stóp procentowych, lecz żadna konkretna miara przeszacowania lub niedoszacowania nie jest zadowalająca. Do miar tych należy współczynnik kosztów użytkowania do dochodów. Zamiast nich dla potrzeb przeprowadzenia oceny opartej na dowodach wymagane są strukturalne modele empiryczne rynku mieszkaniowego i rynku kredytowego.
Stopy inflacji w strefie euro i w USA gwałtownie wzrosły w 2022 r., po części w wyniku poważnych szoków wywołanych zwyżką cen energii. Nasz artykuł zawiera analizę przeniesienia cen energii na inflację bazową w Stanach Zjednoczonych i Niemczech począwszy od lat 70. XX w. Wykazujemy, że siła tego przenoszenia nie jest stała, ale zmienia się w czasie. Wpływ cen energii na inflację w latach 70. XX w. był silny w Stanach Zjednoczonych – w przeciwieństwie do Niemiec. W obu krajach zaobserwowano silne przenoszenie cen energii w 2022 r., która jednak osłabiła się w ostatnich kwartałach, co świadczyłoby o przywróceniu bardziej normalnej dynamiki inflacji.
Wzrost inflacji po pandemii spowodował dezorientację wśród decydentów. W naszym artykule przeprowadzamy analizę związku między wzrostem podaży pieniądza a inflacją. Wynika z niej, że siła tego związku zależy od środowiska inflacyjnego: wynosi on jeden do jednego, gdy inflacja jest wysoka, i praktycznie zanika, gdy jest niska. Wyłączając państwa o bardzo wysokiej stopie inflacji, związek, który był wyraźnie widoczny w różnych krajach w okresie wzrostu inflacji w latach 2021 i 2022, stracił później znaczenie statystyczne i gospodarcze.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Głównym tematem tegorocznego sympozjum w Jackson Hole, organizowanego przez Bank Rezerwy Federalnej w Kansas City, była sytuacja i aktualne trendy na rynku pracy. Nie zabrakło tam również innych tematów, w tym prezentacji dotyczącej reguły Taylora, z której można się było dowiedzieć, dlaczego trudno jest opisywać i intepretować politykę pieniężną za pomocą prostych matematycznych formuł.
Rezerwa Federalna Stanów Zjednoczonych (Fed) dokonała w ostatnim czasie kolejnego przeglądu swojej strategii polityki pieniężnej. W nowym dokumencie strategicznym potwierdzono główne założenia dotychczasowego podejścia Fed do prowadzenia polityki pieniężnej.
Autonomiczna sztuczna inteligencja w ciągu kilku lat zrewolucjonizuje wiele biznesów i branż, zmieni łańcuchy wartości firm i strukturę zatrudnienia. Nie powinna jednak być pozostawiona bez nadzoru.
Pomimo wyzwań gospodarczych i społecznych, coraz dłuższe życie otwiera również nowe możliwości ekonomiczne, które mogą przekształcić starzenie się społeczeństw z obciążenia w źródło wzrostu i rozwoju.
Kraj byłego bloku wschodniego, który – podobnie jak my – zaczął dynamicznie się rozwijać po upadku komunizmu to Rumunia. Dziś ma apetyt na znacznie więcej, ale czy wystarczy jej sił i ambicji, by sięgnąć po więcej?
Podczas pandemii inflacja CPI w ujęciu rocznym w Stanach Zjednoczonych gwałtownie wzrosła, osiągając w czerwcu 2022 r. maksimum na poziomie 9 proc. W artykule przekonujemy, że ten wzrost inflacji można wyjaśnić w ramach metodologicznych, w których inflacja zależy od trzech czynników: długoterminowych oczekiwań, stopnia zacieśnienia rynku pracy mierzonego stosunkiem wakatów do bezrobocia oraz dużych zmian cen względnych w poszczególnych branżach, np. sektorze energetycznym i motoryzacyjnym.
Im dłużej europejskie rządy będą inwestowały w obronność, tym większe są szanse na znaczny wzrost innowacyjności i w długim horyzoncie czasowym na Starym Kontynencie zobaczymy efekt spin-off, czyli transferu technologii z sektora defence do sektorów cywilnych – uważa prof. Hubertus Bardt, dyrektor zarządzający IW Köln.
Swobodny dostęp do zdrowej i relatywnie taniej żywności wciąż nie jest czymś powszechnym w skali globu, i wymaga interdyscyplinarnego podejścia, współpracy państw i firm z organizacjami międzynarodowymi, a także zapewnienia odpowiedniego finansowania przedsiębiorstwom z branży rolnej – przekonują autorzy monografii „Współczesne wyzwania bezpieczeństwa żywnościowego”.
Pracownicy tracą pracę bezpowrotnie. Klienci zostają bez usług, na których polegali przez lata. Drużyny sportowe tracą sponsorów, a społeczności swoje instytucje, które były ich opoką. Wygrywa tylko private equity. Taki krajobraz USA maluje Megan Greenwell w książce „Bad Company”.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
