O 0,8 punktu wzrósł w marcu w porównaniu z lutym Wskaźnik Przyszłej Inflacji, prognozujący z kilkumiesięcznym wyprzedzeniem kierunek zmian cen towarów i usług konsumpcyjnych. Był to czwarty z kolei miesiąc wzrostu wskaźnika. W gospodarce nie ma obecnie presji inflacyjnej, ale pojawiają się coraz bardziej sprzyjające warunki dla jej zaistnienia.
– Postępujące ożywienie wcześniej czy później przełoży się na wyższą inflację – przewiduje Maria Drozdowicz z Biura Inwestycji i Cykli Ekonomicznych, autorka badania. Z dotychczasowych obserwacji polskiej gospodarki wynika, że przyspieszony wzrost cen pojawia się z około 16-17 miesięcznym opóźnieniem w stosunku do pierwszych oznak ożywienia całej gospodarki.
Drozdowicz zwraca uwagę, że tak właśnie było w okresie spowolnienia gospodarczego w latach 2001-2002 i 2009-2010. Podczas ostatniego spowolnienia najniższe tempo wzrostu PKB odnotowano w I kwartale 2013 roku. Od tego czasu w kolejnych kwartałach 2013 roku gospodarka rozwijała się coraz szybciej, choć tempo tej poprawy było umiarkowane.
– Jeśli nic nie zaburzy dotychczasowych tendencji, wczesną jesienią 2014 r. można spodziewać się niewielkiego przyspieszenia wzrostu cen, czemu dodatkowo sprzyjać będzie niska i obniżająca się baza CPI z ubiegłego roku – prognozuje Drozdowicz.
Spośród dziewięciu składowych wskaźnika w ostatnim miesiącu trzy działały w kierunku spadku inflacji a sześć w kierunku jej wzrostu.
Wśród składowych działających w kierunku szybszego wzrostu cen przeważają te, które decydują o kosztach funkcjonowania przedsiębiorstw. Należą do nich: odsetek wykorzystania mocy produkcyjnych oraz jednostkowe koszty, zarówno w przeliczeniu na jednego zatrudnionego, jak i w przeliczeniu na jednostkę wyrobu.
Odsetek wykorzystania mocy produkcyjnych w sektorze przedsiębiorstw wzrósł na koniec 2013 roku o niecałe 2 punkty procentowe i wynosi obecnie około 76 proc. Tym samym osiągnął poziom sprzed ostatniego spowolnienia. Koszty utrzymania maszyn i urządzeń są proporcjonalne do stopnia ich wykorzystania. Stąd na ogół ich wzrost stanowi okoliczność sprzyjającą wzrostowi inflacji.
Kolejne czynniki sprzyjające wyższej inflacji to wzrost jednostkowych kosztów pracy oraz kosztów w przeliczeniu na jednostkę wyrobu. Wzrost obu kategorii kosztów obserwujemy od listopada 2013 roku. Pomimo, że wynagrodzenia w ostatnim czasie podnoszono w umiarkowanym tempie, to jednostkowe koszty pracy w stosunku do listopada wzrosły o blisko 2 proc.
Ponownie nasiliły się oczekiwania producentów na wzrost cen produkowanych przez nich wyrobów. Spośród 22 branż, jedynie przedstawiciele pięciu nie zamierzają w najbliższym czasie podnosić cen na swe wyroby. Są to producenci odzieży, komputerów, maszyn i urządzeń, przemysł poligraficzny oraz samochodowy.
Najwyższe oczekiwania wzrostu cen wyrażają przedstawiciele przemysłu paliwowego i producenci energii. W warunkach rosnących kosztów, przy utrzymującej się od ponad roku deflacji cen producentów, trudno się dziwić nasileniu oczekiwań na wzrost cen. Przedsiębiorcy w takich warunkach realizują niższe marże a w skrajnych przypadkach ponoszą straty. Ostatecznie jednak o materializacji tych zamierzeń zdecyduje popyt. Nieco mniejsze niż w poprzednich miesiącach są obecnie oczekiwania wzrostu cen wśród przedstawicieli branży spożywczej. W najbliższej przyszłości branża ta na skutek problemów z eksportem na rynki wschodnie musi liczyć się z koniecznością obniżenia cen na rynku krajowym, co wpłynie stabilizująco na inflację.
Na razie odbudowa popytu wewnętrznego postępuje powoli, o czym świadczy choćby bardzo słabe ożywienie kredytów konsumpcyjnych. Zadłużenie gospodarstw domowych z tytułu kredytów od jesieni ubiegłego roku systematycznie spadało, co było konsekwencją słabego popytu oraz wynikało z umacniania się złotego w tamtym czasie. W ostatnich trzech miesiącach obserwujemy niewielkie ożywienie po stronie kredytów zaciąganych przez gospodarstwa domowe.
– Konsumenci nieco chętniej sięgają zarówno po kredyt hipoteczny, jak i ten typowo konsumpcyjny. Trudno jednak na razie mówić o wyraźnym powrocie boomu kredytowego, który zagrażałby stabilności cen – komentuje Drozdowicz.
Składowymi, które działały w kierunku spadku inflacji były w tym miesiącu ceny importu, ceny usług transportowo-magazynowych oraz kurs złotego.
Ostatnie dostępne dane (grudzień 2013 r.) wskazują, że ceny usług transportowo-magazynowych świadczonych na rzecz przedsiębiorstw spadają od czterech miesięcy. W ostatnich miesiącach taniały wszystkie kategorie usług.
Ceny importu (ostatnie dostępne dane za listopad 2013 r.) spadają od drugiej połowy ubiegłego roku, co głównie związane było z ówczesną tendencją do umacniania się złotego.
– Krótkookresowe zawirowania na rynkach walutowych nie powinny przełożyć się na ceny importu, a w konsekwencji pozostaną obojętne z punktu widzenia kształtowania się inflacji w najbliższej przyszłości – przewiduje Drozdowicz.
W seriach wydawniczych Materiały i Studia NBP oraz NBP Working Papers został niedawno opublikowany raport przedstawiający wyniki najnowszych badań dotyczących mechanizmu transmisji polityki pieniężnej w Polsce. Z wielu wątków poddanych analizie wybraliśmy trzy, które streszczamy w niniejszym artykule. Rozpoczynamy od czynników wpływających na możliwie zmiany mechanizmu transmisji polityki pieniężnej. Następnie analizujemy siłę i opóźnienia, z jaką decyzje Rady Polityki Pieniężnej oddziałują na gospodarkę. W ostatniej części artykułu przyglądamy się bliżej funkcjonowaniu kanału kredytowego polityki pieniężnej w Polsce.
Przedstawiane przez organy nadzoru makroostrożnościowego twierdzenia o przeszacowaniu cen nieruchomości – na przykład w Szwecji – oparte na współczynniku cen nieruchomości do dochodów są często przesadzone. W niniejszym artykule dowodzimy, że dla określenia czynników fundamentalnych kształtujących ceny nieruchomości mieszkaniowych konieczne jest uwzględnienie zrównoważonego poziomu stóp procentowych, lecz żadna konkretna miara przeszacowania lub niedoszacowania nie jest zadowalająca. Do miar tych należy współczynnik kosztów użytkowania do dochodów. Zamiast nich dla potrzeb przeprowadzenia oceny opartej na dowodach wymagane są strukturalne modele empiryczne rynku mieszkaniowego i rynku kredytowego.
Sytuacja w wymianie z zagranicą stopniowo się stabilizuje po długim okresie spadków wartości obrotów handlowych. Zmniejsza się niekorzystne oddziaływanie światowych cen oraz aprecjacji nominalnego kursu złotego. Obecnie duży wpływ na zróżnicowanie wyników eksportu i importu ma popyt, zwłaszcza wobec braku w ostatnich latach dużych inwestycji proeksportowych.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Głównym tematem tegorocznego sympozjum w Jackson Hole, organizowanego przez Bank Rezerwy Federalnej w Kansas City, była sytuacja i aktualne trendy na rynku pracy. Nie zabrakło tam również innych tematów, w tym prezentacji dotyczącej reguły Taylora, z której można się było dowiedzieć, dlaczego trudno jest opisywać i intepretować politykę pieniężną za pomocą prostych matematycznych formuł.
Rezerwa Federalna Stanów Zjednoczonych (Fed) dokonała w ostatnim czasie kolejnego przeglądu swojej strategii polityki pieniężnej. W nowym dokumencie strategicznym potwierdzono główne założenia dotychczasowego podejścia Fed do prowadzenia polityki pieniężnej.
Autonomiczna sztuczna inteligencja w ciągu kilku lat zrewolucjonizuje wiele biznesów i branż, zmieni łańcuchy wartości firm i strukturę zatrudnienia. Nie powinna jednak być pozostawiona bez nadzoru.
Pomimo wyzwań gospodarczych i społecznych, coraz dłuższe życie otwiera również nowe możliwości ekonomiczne, które mogą przekształcić starzenie się społeczeństw z obciążenia w źródło wzrostu i rozwoju.
Kraj byłego bloku wschodniego, który – podobnie jak my – zaczął dynamicznie się rozwijać po upadku komunizmu to Rumunia. Dziś ma apetyt na znacznie więcej, ale czy wystarczy jej sił i ambicji, by sięgnąć po więcej?
Podczas pandemii inflacja CPI w ujęciu rocznym w Stanach Zjednoczonych gwałtownie wzrosła, osiągając w czerwcu 2022 r. maksimum na poziomie 9 proc. W artykule przekonujemy, że ten wzrost inflacji można wyjaśnić w ramach metodologicznych, w których inflacja zależy od trzech czynników: długoterminowych oczekiwań, stopnia zacieśnienia rynku pracy mierzonego stosunkiem wakatów do bezrobocia oraz dużych zmian cen względnych w poszczególnych branżach, np. sektorze energetycznym i motoryzacyjnym.
Im dłużej europejskie rządy będą inwestowały w obronność, tym większe są szanse na znaczny wzrost innowacyjności i w długim horyzoncie czasowym na Starym Kontynencie zobaczymy efekt spin-off, czyli transferu technologii z sektora defence do sektorów cywilnych – uważa prof. Hubertus Bardt, dyrektor zarządzający IW Köln.
Swobodny dostęp do zdrowej i relatywnie taniej żywności wciąż nie jest czymś powszechnym w skali globu, i wymaga interdyscyplinarnego podejścia, współpracy państw i firm z organizacjami międzynarodowymi, a także zapewnienia odpowiedniego finansowania przedsiębiorstwom z branży rolnej – przekonują autorzy monografii „Współczesne wyzwania bezpieczeństwa żywnościowego”.
Pracownicy tracą pracę bezpowrotnie. Klienci zostają bez usług, na których polegali przez lata. Drużyny sportowe tracą sponsorów, a społeczności swoje instytucje, które były ich opoką. Wygrywa tylko private equity. Taki krajobraz USA maluje Megan Greenwell w książce „Bad Company”.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
