Nastroje w gospodarce poprawiło Euro 2012, ale tylko na chwilę
O1 pkt proc. spadł w lipcu Wskaźnik Wyprzedzający Koniunktury, informujący o przyszłych tendencjach w gospodarce. Wskaźnik powrócił do widocznej od ponad roku tendencji łagodnego spadku aktywności gospodarki - ocenia Maria Drozdowicz z Biura Inwestycji i Cykli Ekonomicznych BIEC.
Lepszy wcześniejszy wynik to efekt wzmożonej aktywności branż produkujących na potrzeby Euro 2012.
Na rzecz spadku wskaźnika najsilniej oddziaływało zmniejszone tempo zadłużania się gospodarstw domowych z tytułu kredytów. Można to częściowo tłumaczyć okresowym wzmocnieniem złotego. Spadek zainteresowania gospodarstw domowych kredytem bankowym obserwujemy już jednak od jesieni 2011 roku.
Dotyczy on głównie kredytu hipotecznego. Pomimo spadających cen nieruchomości i znacznej nadwyżki podaży, na rynku mieszkaniowym panuje marazm. Z jednej strony do takiej sytuacji przyczyniło się zaostrzenie kryteriów przyznawania kredytów, co znacznie ograniczyło ich dostępność. Z drugiej strony, gospodarstwa domowe odczuwają niepewność. Dynamika wynagrodzeń wyraźnie wyhamowała, utrzymuje się wysoka inflacja, zaś na rynku pracy nie widać poprawy. Sytuacja taka powoduje powściągliwość konsumentów w podejmowaniu decyzji o finansowaniu zakupów kredytem.
Na obniżenie wartości wskaźnika negatywne zmiany w wydajności pracy. Majowy jej wzrost, podobnie jak wzrost produkcji przemysłowej, był raczej wyjątkowy i miał najprawdopodobniej związek z Euro 2012. Obecnie sytuacja powraca do rysującego się wcześniej trendu.
– W najbliższych miesiącach należy jednak liczyć się z podejmowaniem przez firmy działań zmierzających do poprawy wydajności pracy, czyli z ograniczaniem dynamiki wynagrodzeń oraz redukcją zatrudnienia. W przeciwnym wypadku firmy będą traciły konkurencyjność, co zagraża utratą rynków zbytu – przewiduje Maria Drozdowicz.
Neutralne dla oceny sytuacji pozostały wskaźniki ilustrujące napływ nowych zamówień do przedsiębiorstw oraz zapasy wyrobów gotowych. Tempo napływu nowych zamówień słabnie systematycznie od ponad roku. W ubiegłym miesiącu nieznacznie ono wzrosło głównie ze względu na zwiększony napływ zamówień krajowych. Zamówienia pochodzące od zagranicznych odbiorców kurczą się od ponad roku i tendencja ta w ostatnich miesiącach nie uległa zmianie. Spadają głównie zamówienia na trwałe dobra konsumpcyjne, takie jak samochody, sprzęt gospodarstwa domowego i meble. Na kontynuację tendencji do spowolnienia gospodarczego wskazuje również spadek zamówień w branżach produkujących dobra inwestycyjne.
Poziom zapasów w przedsiębiorstwach, choć charakteryzuje się znaczną zmiennością w ostatnich miesiącach, w dłuższej perspektywie nie wykazuje ani tendencji do wzrostu ani do spadku. Pozostaje on na zbliżonym poziomie od początku roku. Ostatnie dane wskazują na kontynuację tej tendencji.
– Należy spodziewać się, że w najbliższych miesiącach firmy stopniowo będą redukować zapasy wyrobów gotowych, dostosowując ich poziom do słabnącego popytu i niższej produkcji. Do działań tych zmusi je konieczność zmniejszania kosztów – prognozuje BIEC.
W firmach poprawiły się nieco oceny na temat ogólnej sytuacji gospodarczej kraju oraz sytuacji finansowej przedsiębiorstw. W obu przypadkach poprawa ta jednak jest bardzo niewielka w porównaniu ze spadkami, które obserwujemy od dłuższego czasu. Nastroje menedżerów firm dotyczące sytuacji gospodarczej całego kraju pogarszają się od już początku ubiegłego roku, choć nie spadły jeszcze do poziomów tak niskich jak w latach 2008‐2009. Nieco korzystniej oceniają przedstawiciele firm swą własną kondycję finansową. Znaczne pogorszenie kondycji finansowej nastąpiło w pierwszym kwartale 2012 r. Kolejne miesiące przyniosły stopniową poprawę, głównie zapewne dzięki działaniom redukującym koszty.
W maju – to ostatnie dane – nie przybyło w gospodarce pieniądza. Jego podaż M3 w ujęciu realnym oraz ilość gotówki w obiegu pozostała na niezmienionym poziomie. W czerwcu na warszawskim parkiecie nastroje wśród inwestorów ustabilizowały się, co przyniosło niewielką poprawę realnych wartości WIG‐u.
W seriach wydawniczych Materiały i Studia NBP oraz NBP Working Papers został niedawno opublikowany raport przedstawiający wyniki najnowszych badań dotyczących mechanizmu transmisji polityki pieniężnej w Polsce. Z wielu wątków poddanych analizie wybraliśmy trzy, które streszczamy w niniejszym artykule. Rozpoczynamy od czynników wpływających na możliwie zmiany mechanizmu transmisji polityki pieniężnej. Następnie analizujemy siłę i opóźnienia, z jaką decyzje Rady Polityki Pieniężnej oddziałują na gospodarkę. W ostatniej części artykułu przyglądamy się bliżej funkcjonowaniu kanału kredytowego polityki pieniężnej w Polsce.
Oczekiwaniom inflacyjnym gospodarstw domowych zazwyczaj nie poświęca się zbytniej uwagi przy monitorowaniu i prognozowaniu inflacji, częściowo dlatego, że wykazano, iż mediana ich oczekiwań ma mniejszą moc predykcyjną niż oczekiwania innych podmiotów. Niniejszy artykuł ma na celu dowieść, że zmiany w rozkładzie oczekiwań inflacyjnych gospodarstw domowych są istotne dla prognozowania inflacji w najbliższym czasie i oferują dodatkowe informacje w porównaniu z miernikami rynkowymi i oczekiwaniami prognostów. Sugeruje to, że oczekiwania inflacyjne gospodarstw domowych powinny odgrywać większą rolę w monitorowaniu inflacji, a w konsekwencji w kształtowaniu polityki pieniężnej.
Jedną z kluczowych decyzji przy podpisywaniu umowy kredytu hipotecznego jest wybór formy oprocentowania. Zasadniczo konsument może wybrać stałe (FRM – Fixed-Rate Mortgage) lub zmienne (ARM – Adjustable-Rate Mortgage) oprocentowanie. Wybór ten jest ważny przede wszystkim z perspektywy społecznej.
Na październikowym posiedzeniu Rada Polityki Pieniężnej (RPP) obniżyła stopy procentowe NBP o 0,25 pkt. proc. w tym referencyjną do 4,50 proc. Co dalej? „Członkowie Rady widzą przestrzeń do obniżek, ale kiedy to nastąpi jeszcze nie wiedzą” - poinformował prof. Adam Glapiński.
Nie istnieje jedna ponadczasowa i prawdziwa historia o inflacji; ceny potrafią rosnąć z różnych powodów, a podnoszenie stóp procentowych to nie jedyne remedium – o czym starają się przekonywać Mark McGann Blyth i Nicolo Fraccaroli w „Inflation: A Guide for Users and Losers”.
Waluty cyfrowe powiązane z pieniądzem fiducjarnym, czyli stablecoins, mierzą się z nieuniknionym w ich sytuacji napięciem pomiędzy wiarygodnością a konkurencyjnością – czyli „paradoksem stablecoina". By go lepiej zrozumieć, w artykule analizujemy konkurencyjne strategie USA i Chin.
Przez ostatnie lata rynki wschodzące zmagały się z silnym kursem dolara i zdominowanym przez Wall Street rynkiem kapitałowym. Dziś, w obliczu zmian strukturalnych w światowej gospodarce, a także nastawienia Fed oraz ich własnego rozwoju, kraje rozwijające się stają się nie tylko motorem globalnego wzrostu, ale i magnesem dla kapitału, sygnalizując koniec ery „amerykańskiej wyjątkowości”.
Regulacje tworzone w dobrej wierze czasem stają się jednak dla firm biurokratycznym ciężarem. Unijna dyrektywa CSRD jest tego przykładem – zmusza duże przedsiębiorstwa do raportowania danych ESG, czyli informacji o wpływie na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny. Ratunkiem dla spółek coraz częściej okazuje się sztuczna inteligencja.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Marketing miejsc długo uchodził za luksusowy dodatek – „ładne hasła i logotypy”. Dziś to narzędzie zniuansowanej rywalizacji o mieszkańców, inwestorów i turystów – mówi dr Jarosław Górski, adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW.
Kiedyś skomplikowane operacje w sieci dla anarcho-kapitalistów, wkrótce forma aktywów inwestycyjnych dla amerykańskich emerytów dostarczana przez miliarderów z Wall Street – bitcoin przez prawie 17 lat przeszedł długą drogę.
Potrzebny jest nowy sposób myślenia o ekonomii politycznej, który odrzuca dychotomię „rynek kontra rząd”, zastępując ją wizją dotyczącą tego, w jaki sposób przedsiębiorczy liderzy mogą wykorzystać siłę rynków do osiągania celów politycznych i społecznych – przekonuje Chris Hughes w książce „Marketcrafters”.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
