Ponownie zmalały szanse na przyspieszony wzrost gospodarki
O0,5 punktu spadł w styczniu w porównaniu z grudniem 2014 r. Wskaźnik Wyprzedzający Koniunktury, informujący o przyszłych tendencjach w gospodarce. Znacznie ogranicza to nadzieje z końca ubiegłego roku na wyraźnie przyspieszenie wzrostu gospodarczego w pierwszej połowie 2015 r. – informuje Maria Drozdowicz z Biura Inwestycji i Cykli Ekonomicznych BIEC.
Słaby popyt i deflacja powodują pogorszenie relacji przychodów do kosztów prowadzonej działalności gospodarczej, co negatywnie wpływa na wyniki finansowe przedsiębiorstw. Przedsiębiorstwa do tej pory starały się redukować koszty lecz skala tego procesu z natury swej jest ograniczona.
– Nadal w najbliższym otoczeniu naszej gospodarki dominuje niepewność i słaby wzrost, co niekorzystnie wpływa koniunkturę krajową – ocenia sytuację Drozdowicz.
Spośród ośmiu składowych wskaźnika w tym miesiącu dwie działały w kierunku jego wzrostu, jedna była neutralna a pięć przyczyniło się do jego spadku.
Największy wpływ na wzrost wskaźnika miała, podobnie jak w grudniu, poprawa wydajności pracy w sektorze przetwórczym. Jej wzrost odnotowujemy drugi miesiąc z rzędu, ale raczej nie jest to zapowiedź trwałej zmiany. Zarówno w listopadzie jak i w grudniu 2014 roku wynikała ona przede wszystkim z mniejszej liczby dni roboczych w porównaniu do miesięcy poprzednich. Dodatkowo, w grudniu znacząco wzrosła produkcja sprzedana przemysłu, co również na razie należy traktować jako zjawisko krótkookresowe. Pomimo poprawy wydajności pracy w końcówce ubiegłego roku, w grudniu 2014 r. była ona o 2 proc. niższa niż w grudniu 2013 r.
Druga składowa, która działała w kierunku wzrostu wskaźnika, to podaż pieniądza M3 w ujęciu realnym. Również w tym przypadku obserwujemy drugi kolejny miesiąc zwiększonej ilości pieniądza w gospodarce. Podobnie jak w listopadzie 2014 roku, wzrost ten wynikał głównie z przyrostu depozytów gospodarstw domowych.
– Okres od listopada do marca kolejnego roku to czas wypłat dodatkowych wynagrodzeń. Rozpoczynają je „barbórkowe” wypłaty w górnictwie, a kończą „trzynastki” w sferze budżetowej – zwraca uwagę Drozdowicz.
Część tych pieniędzy zapewne zasili popyt krajowy, co nieco zwiększy produkcję i przyspieszy wzrost gospodarki, jednak działanie tego czynnika będzie krótkotrwałe i wygaśnie w 2-3 miesiące po zakończeniu wypłat dodatkowych wynagrodzeń.
Zadłużenie gospodarstw domowych z tytułu kredytów pozostało na poziomie zbliżonym do poprzedniego miesiąca, zaś w całym 2014 roku wzrosło o około 6 proc.
– Dynamika ta świadczy o umiarkowanym zainteresowaniu konsumentów kredytem bankowym. Zjawisko to obserwujemy od blisko dwóch lat i trudno liczyć na szybką jego odbudowę przy powolnym wzroście zatrudnienia i utrzymującej się niepewności co do perspektyw gospodarczych – zauważa Drozdowicz.
Nie mniej jednak, dane za styczeń wykażą skokowy wzrost zadłużenia kredytowego w efekcie drastycznego umocnienia franka. Zwiększy to złotową wartość kredytów zaciągniętych w tej walucie.
Najsilniej w kierunku spadku wskaźnika działały dane na temat poziomu zapasów wyrobów gotowych w magazynach przedsiębiorstw. Gromadzenie ich o tej porze roku jest na ogół zjawiskiem normalnym, związanym ze świątecznym szczytem zakupowym oraz skróconym czasem pracy przypadającym na przełomie roku. Można przypuszczać, że grudniowa znacząco zwiększona produkcja częściowo trafiła do magazynów firm.
Przedsiębiorstwa odnotowały wolniejsze tempo napływu nowych zamówień. Zdecydowana większość branż boryka się ze słabym popytem. Długotrwały i dotkliwy spadek zamówień dotyczy branży odzieżowej, gdzie stabilizacja portfela zamówień miała charakter krótkotrwały. Pomimo ogólnego pogorszenia zamówień, niektóre firmy, np. z sektora meblarskiego, producenci samochodów i pojazdów czy farmacja odnotowują wzrost zamówień, zwłaszcza pochodzących od zagranicznych odbiorców.
Ograniczone możliwości redukcji kosztów prowadzenia działalności gospodarczej oraz spadek zamówień spowodowały pogorszenie sytuacji finansowej firm. Im mniejsza firma tym pogorszenie stanu finansów bardziej odczuwalne.
Zmniejszony napływ nowych zamówień i nieco gorsze wyniki finansowe to zapewne główny powód zwiększonego w ciągu ostatniego miesiąca odsetka menedżerów oceniających negatywnie perspektywy rozwojowe całej gospodarki. Przewaga pesymistów jest jednak niewielka, nie przekracza 1 punktu procentowego.
Dla inwestorów giełdowych ubiegły rok nie był zbyt korzystny. Warszawska giełda obrała trend horyzontalny i niewiele wskazuje na jego przełamanie w najbliższym czasie.
Nowe techniki cyfrowe wpływają na zmiany struktury sektora finansowego. W celu utrzymania swojej pozycji na rynku tradycyjne banki zmieniają swoje modele biznesowe, wdrażają technologie informatyczne i Big Data. W miejsce bankowości relacyjnej weszły kanały cyfrowe, dzięki którym klienci za pomocą jednego kliknięcia mogą uzyskać finansowanie, co wcześniej wymagałoby większego nakładu czasu i personalnego zaangażowania.
Na pisanie o tym, jak ważne jest oszczędzanie i inwestowanie zużyto morze atramentu i farby drukarskiej. O oszczędzaniu mówią dziesiątki przysłów np. „oszczędnością i pracą ludzie się bogacą”. Tak, tak „i pracą” – a może lepiej by było: „przede wszystkim pracą”? Liczni publicyści przekonują, a politycy pouczają, że Polacy muszą więcej oszczędzać, by gospodarka szybciej się rozwijała. Ale gdy się zastanowimy, co by było, gdyby tak nagle wszyscy zaoszczędzili dajmy na to 90 proc. tego co zarobili, to zauważymy, że byłoby niedobrze – katastrofa: towary leżałyby na półkach, a przedsiębiorcy by pobankrutowali – przecież tego, czego nie udało się sprzedać w kraju nie byłoby łatwo upchnąć za granicą, i tak borykającą się z nadprodukcją, szukającą po świecie rynków zbytu. Sprawy są zatem bardziej skomplikowane niż się powierzchownie wydaje.
W orędziu o stanie Unii, wygłoszonym przez przewodniczącą Komisji Europejskiej, konkurencyjność UE została potraktowana priorytetowo. Niniejszy artykuł dowodzi, że nie należy skupiać się na zwalczaniu „nieuczciwej” konkurencji ze strony Chin. Istnieją bowiem kluczowe czynniki wewnętrzne w samej UE, których sprawniejsza aktywizacja mogłaby zwiększyć produktywność europejskich przedsiębiorstw i w rezultacie podnieść ich konkurencyjność na arenie międzynarodowej. Spośród nich to produktywność, stabilność finansowa i ukierunkowanie na jakość wydają się najważniejsze.
Na październikowym posiedzeniu Rada Polityki Pieniężnej (RPP) obniżyła stopy procentowe NBP o 0,25 pkt. proc. w tym referencyjną do 4,50 proc. Co dalej? „Członkowie Rady widzą przestrzeń do obniżek, ale kiedy to nastąpi jeszcze nie wiedzą” - poinformował prof. Adam Glapiński.
Nie istnieje jedna ponadczasowa i prawdziwa historia o inflacji; ceny potrafią rosnąć z różnych powodów, a podnoszenie stóp procentowych to nie jedyne remedium – o czym starają się przekonywać Mark McGann Blyth i Nicolo Fraccaroli w „Inflation: A Guide for Users and Losers”.
Waluty cyfrowe powiązane z pieniądzem fiducjarnym, czyli stablecoins, mierzą się z nieuniknionym w ich sytuacji napięciem pomiędzy wiarygodnością a konkurencyjnością – czyli „paradoksem stablecoina". By go lepiej zrozumieć, w artykule analizujemy konkurencyjne strategie USA i Chin.
Przez ostatnie lata rynki wschodzące zmagały się z silnym kursem dolara i zdominowanym przez Wall Street rynkiem kapitałowym. Dziś, w obliczu zmian strukturalnych w światowej gospodarce, a także nastawienia Fed oraz ich własnego rozwoju, kraje rozwijające się stają się nie tylko motorem globalnego wzrostu, ale i magnesem dla kapitału, sygnalizując koniec ery „amerykańskiej wyjątkowości”.
Regulacje tworzone w dobrej wierze czasem stają się jednak dla firm biurokratycznym ciężarem. Unijna dyrektywa CSRD jest tego przykładem – zmusza duże przedsiębiorstwa do raportowania danych ESG, czyli informacji o wpływie na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny. Ratunkiem dla spółek coraz częściej okazuje się sztuczna inteligencja.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Marketing miejsc długo uchodził za luksusowy dodatek – „ładne hasła i logotypy”. Dziś to narzędzie zniuansowanej rywalizacji o mieszkańców, inwestorów i turystów – mówi dr Jarosław Górski, adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW.
Kiedyś skomplikowane operacje w sieci dla anarcho-kapitalistów, wkrótce forma aktywów inwestycyjnych dla amerykańskich emerytów dostarczana przez miliarderów z Wall Street – bitcoin przez prawie 17 lat przeszedł długą drogę.
Potrzebny jest nowy sposób myślenia o ekonomii politycznej, który odrzuca dychotomię „rynek kontra rząd”, zastępując ją wizją dotyczącą tego, w jaki sposób przedsiębiorczy liderzy mogą wykorzystać siłę rynków do osiągania celów politycznych i społecznych – przekonuje Chris Hughes w książce „Marketcrafters”.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
