Wskaźnik Przyszłej Inflacji (WPI), prognozujący z kilkumiesięcznym wyprzedzeniem ruchy cen towarów i usług konsumpcyjnych w maju 2012 wzrósł o niespełna 0,2 pkt. To niewielki wzrost w stosunku do trwającego pół roku wyraźnego spadku wskaźnika. Należy go traktować raczej jako zjawisko incydentalne – pisze w analizie Maria Drozdowicz z Biura Inwestycji i Cykli Ekonomicznych.
W kolejnych miesiącach tego roku – prócz wahań inflacji o charakterze sezonowym, podstawowa tendencja do dezinflacji powinna być kontynuowana. Miara pomocnicza wskaźnika – wskaźnik dyfuzji jego składowych informuje, że obecnie w gospodarce ok. 60 proc. czynników działa w kierunku spadku inflacji, zaś pozostałe 40 proc. w kierunku jej stabilizacji lub wzrostu.
Największe znaczenie dla obniżenia presji inflacyjnej w miał spadek oczekiwań producentów co do możliwości podnoszenia cen na oferowane przez nich towary. Od początku roku stopniowo ubywało przedsiębiorstw planujących podwyżki cen, zaś w kwietniu br. zmiana ta była zdecydowanie silniejsza. W rezultacie o ponad połowę zmniejszyła się przewaga przedsiębiorstw planujących wzrost cen na odsetkiem firm przewidujących obniżki. Zgodnie z oczekiwaniami producentów nie należy spodziewać się wzrostu cen odzieży, komputerów i pozostałego sprzętu elektronicznego. Na razie, pomimo pewnych sygnałów zapowiadających gorsze zbiory zbóż ozimych, nie nasilają się oczekiwania wzrostu cen u producentów artykułów żywnościowych.
Kolejną składową działająca w kierunku spadku inflacji był wolniejszy wzrost cen usług. W lutym (ostatnie dostępne dane) ceny tej kategorii usług rosły najwolniej od grudnia 2010 r. Na razie jednak zbyt wcześnie aby można mówić o trwałej tendencji do obniżania cen, zwłaszcza, że ceny te rosły od początku ubiegłego roku. W największym stopniu wzrost ten dotyczył cen transportu lądowego, co miało związek z kształtowaniem się cen paliw w tamtym czasie. Dostępne dane wskazują na stabilizację cen transportu oraz nieco niższą niż w poprzednich miesiącach dynamikę cen magazynowania.
W przedsiębiorstwach wzrosło wykorzystanie mocy produkcyjnych. Obecnie średnie ich wykorzystanie w sektorze przedsiębiorstw przemysłowych wynosi ok. 75 proc. co odpowiada średniej z ostatnich dziesięciu lat. W okresach najwyższej aktywności gospodarki sięgało on 82 proc. podczas gdy w czasach dekoniunktury oscylowało w okolicach 70 proc. Zwykle przekroczenie poziomu 75 proc. wykorzystana mocy skłaniało przedsiębiorstwa do podejmowania decyzji o inwestowaniu. Jednak ostatnie badania IRG SGH wskazują na odchodzenie przedsiębiorstw od projektów inwestycyjnych zarówno w budynki i budowle jak i w maszyny i urządzenia. Przeciągająca się niepewność co do stanu krajowej i zagranicznej koniunktury nie zachęca do podejmowania tego typu decyzji.
Nieznacznie wzrosły ceny importu, (ostatnie dostępne dane dotyczą stycznia 2012). Ceny importu podlegają w ostatnim czasie dość znacznym krótkookresowym wahaniom, wynikającym głównie z wahań kursu wymiany złotego. Obserwowane w ostatnim miesiącu niewielkie osłabienie złotego nie powinno przełożyć się na wzrost cen importu w kolejnych miesiącach. Amortyzować je będzie stabilizacja cen surowców na światowych rynkach oraz zmiana struktury importu idąca w kierunku substytucji droższych towarów ich tańszymi odpowiednikami.
W lutym (ostatnie dostępne dane) realne zadłużenie skarbu państwa nie zmieniło się w stosunku poprzedniego miesiąca. Zarówno w grudniu ub. roku, jak i w styczniu br. zadłużenie w ujęciu realnym spadało. Istotny dla stanu finansów publicznych oraz dla kształtowania się procesów inflacyjnych w kolejnych miesiącach roku jest fakt systematycznego ograniczania dynamiki narastania zadłużenia. Przed rokiem realne zadłużenie wzrastało ponad 6 proc. w skali roku. Obecnie spadło do niespełna 2 proc.
Stabilizująco na inflację działa od ponad pół roku zdecydowanie niższa dynamika zadłużania się gospodarstw domowych z tytułu kredytów. W marcu zadłużenie gospodarstw domowych z tytułu kredytów ponownie kurczyło się, choć nieco wolniej niż w lutym br. Główny wpływ na spadek zainteresowania kredytami ma sytuacja na rynku kredytów hipotecznych.
Niewielką wzrostową zmianę odnotowano po stronie kształtowania się kosztów produkcji. Jednak w dłuższej perspektywie spadają zarówno jednostkowe koszty pracy, jak i koszt w
przeliczeniu na jednostkę produktu. Silną tendencję do obniżania jednostkowych kosztów pracy obserwujemy już od drugiej połowy ubiegłego roku. Koszty w przeliczeniu na jednostkę wyrobu, które prócz kosztów pracy zawierają pozostałe koszty związane z funkcjonowaniem przedsiębiorstw obniżyły się w porównaniu do ostatniego kwartału ubiegłego roku, kiedy to osiągnęły swój ostatni lokalny szczyt.
W seriach wydawniczych Materiały i Studia NBP oraz NBP Working Papers został niedawno opublikowany raport przedstawiający wyniki najnowszych badań dotyczących mechanizmu transmisji polityki pieniężnej w Polsce. Z wielu wątków poddanych analizie wybraliśmy trzy, które streszczamy w niniejszym artykule. Rozpoczynamy od czynników wpływających na możliwie zmiany mechanizmu transmisji polityki pieniężnej. Następnie analizujemy siłę i opóźnienia, z jaką decyzje Rady Polityki Pieniężnej oddziałują na gospodarkę. W ostatniej części artykułu przyglądamy się bliżej funkcjonowaniu kanału kredytowego polityki pieniężnej w Polsce.
Przedstawiane przez organy nadzoru makroostrożnościowego twierdzenia o przeszacowaniu cen nieruchomości – na przykład w Szwecji – oparte na współczynniku cen nieruchomości do dochodów są często przesadzone. W niniejszym artykule dowodzimy, że dla określenia czynników fundamentalnych kształtujących ceny nieruchomości mieszkaniowych konieczne jest uwzględnienie zrównoważonego poziomu stóp procentowych, lecz żadna konkretna miara przeszacowania lub niedoszacowania nie jest zadowalająca. Do miar tych należy współczynnik kosztów użytkowania do dochodów. Zamiast nich dla potrzeb przeprowadzenia oceny opartej na dowodach wymagane są strukturalne modele empiryczne rynku mieszkaniowego i rynku kredytowego.
Stopy inflacji w strefie euro i w USA gwałtownie wzrosły w 2022 r., po części w wyniku poważnych szoków wywołanych zwyżką cen energii. Nasz artykuł zawiera analizę przeniesienia cen energii na inflację bazową w Stanach Zjednoczonych i Niemczech począwszy od lat 70. XX w. Wykazujemy, że siła tego przenoszenia nie jest stała, ale zmienia się w czasie. Wpływ cen energii na inflację w latach 70. XX w. był silny w Stanach Zjednoczonych – w przeciwieństwie do Niemiec. W obu krajach zaobserwowano silne przenoszenie cen energii w 2022 r., która jednak osłabiła się w ostatnich kwartałach, co świadczyłoby o przywróceniu bardziej normalnej dynamiki inflacji.
Na październikowym posiedzeniu Rada Polityki Pieniężnej (RPP) obniżyła stopy procentowe NBP o 0,25 pkt. proc. w tym referencyjną do 4,50 proc. Co dalej? „Członkowie Rady widzą przestrzeń do obniżek, ale kiedy to nastąpi jeszcze nie wiedzą” - poinformował prof. Adam Glapiński.
Nie istnieje jedna ponadczasowa i prawdziwa historia o inflacji; ceny potrafią rosnąć z różnych powodów, a podnoszenie stóp procentowych to nie jedyne remedium – o czym starają się przekonywać Mark McGann Blyth i Nicolo Fraccaroli w „Inflation: A Guide for Users and Losers”.
Przez ostatnie lata rynki wschodzące zmagały się z silnym kursem dolara i zdominowanym przez Wall Street rynkiem kapitałowym. Dziś, w obliczu zmian strukturalnych w światowej gospodarce, a także nastawienia Fed oraz ich własnego rozwoju, kraje rozwijające się stają się nie tylko motorem globalnego wzrostu, ale i magnesem dla kapitału, sygnalizując koniec ery „amerykańskiej wyjątkowości”.
Regulacje tworzone w dobrej wierze czasem stają się jednak dla firm biurokratycznym ciężarem. Unijna dyrektywa CSRD jest tego przykładem – zmusza duże przedsiębiorstwa do raportowania danych ESG, czyli informacji o wpływie na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny. Ratunkiem dla spółek coraz częściej okazuje się sztuczna inteligencja.
Polski przemysł bateryjny powinien iść w kierunku recyklingu, bo to daje przewidywalny dostęp do surowców, uniezależnia nas od ich producentów, a koszty – co do zasady – są niższe niż w przypadku importu surowców – twierdzi Aleksandra Sojka, starszy analityk Polskiego Instytutu Ekonomicznego.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Marketing miejsc długo uchodził za luksusowy dodatek – „ładne hasła i logotypy”. Dziś to narzędzie zniuansowanej rywalizacji o mieszkańców, inwestorów i turystów – mówi dr Jarosław Górski, adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW.
Kiedyś skomplikowane operacje w sieci dla anarcho-kapitalistów, wkrótce forma aktywów inwestycyjnych dla amerykańskich emerytów dostarczana przez miliarderów z Wall Street – bitcoin przez prawie 17 lat przeszedł długą drogę.
Potrzebny jest nowy sposób myślenia o ekonomii politycznej, który odrzuca dychotomię „rynek kontra rząd”, zastępując ją wizją dotyczącą tego, w jaki sposób przedsiębiorczy liderzy mogą wykorzystać siłę rynków do osiągania celów politycznych i społecznych – przekonuje Chris Hughes w książce „Marketcrafters”.
Na październikowym posiedzeniu Rada Polityki Pieniężnej (RPP) obniżyła stopy procentowe NBP o 0,25 pkt. proc. w tym referencyjną do 4,50 proc. Co dalej? „Członkowie Rady widzą przestrzeń do obniżek, ale kiedy to nastąpi jeszcze nie wiedzą” - poinformował prof. Adam Glapiński.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
