Rada Polityki Pieniężnej weszła w cykl obniżek stóp procentowych w lipcu. Główną przesłanką dla tej decyzji były prognozy szybkiego spadku inflacji zawarte w lipcowej projekcji Narodowego Banku Polskiego. Warto zauważyć jednak, że te szacunki obarczone są sporą niepewnością – tym samym same decyzje dotyczące stóp procentowych powinny być ostrożne.
Spadek stóp procentowych we wrześniu 2023 r. jest dziś najbardziej prawdopodobnym scenariuszem.
Spadek stóp procentowych we wrześniu 2023 r. jest dziś najbardziej prawdopodobnym scenariuszem. Podczas lipcowej konferencji prof. Adam Glapiński wskazał na dwa kryteria, jakie Rada Polityki Pieniężnej (RPP) uznaje za potrzebne do obniżek. Pierwszym jest spadek inflacji poniżej 10 proc., drugim kontynuacja trendu spadkowego w kolejnych kwartałach. Obecna sytuacja gospodarcza sugeruje małe zagrożenia dla takiego scenariusza – nawet jeśli inflacja we wrześniu dalej będzie przekraczać 10 proc., to prawdopodobnie będzie to na tyle nieznaczna wielkość, że nie odmieni szerszych perspektyw. Trend dalej powinien być spadkowy, chociaż wyraźnie wolniejszy niż w I połowie 2023 r.
Oczywiście można zastanawiać się czy takie kryteria są właściwe – taka dyskusja trwa wśród ekonomistów. Ocena w perspektywie RPP jest jednak dość jednoznaczna.
Głównym uzasadnieniem dla obniżania stóp procentowych jest projekcja inflacji.
Analitycy Narodowego Banku Polskiego wskazują, że inflacja w 2023 r. będzie się kształtować średnio na poziomie 11,9 proc., a w 2024 r. obniży się do 5,2 proc. Z jednej strony będzie to zasługa dużo niższego wzrostu cen żywności i energii – trendy te zobaczymy podczas codziennych zakupów. Równocześnie zacznie spadać też tzw. inflacja bazowa czy tempo wzrostu cen usług.
Niemniej prognozy inflacji obarczone są dzisiaj sporą niepewnością. Projekcja inflacji NBP jest dzisiaj zdecydowanie niższa niż prognozy rynkowe – mediana takowych dla 2024 r. kształtuje się bliżej 6 proc. Rozbieżne będą również oceny między samymi bankami centralnymi – w najbliższym sąsiedztwie przed utrwaleniem się wysokiej inflacji przestrzegają np. analitycy Banku Czech, podczas gdy prognozy na Węgrzech są raczej optymistycznie. Podobnie wygląda sytuacja w gospodarkach rozwiniętych – ocena Rady Prezesów w strefie euro podkreśla znaczący postęp w zwalczeniu inflacji, podczas gdy np. sytuacja Wielkiej Brytanii wciąż jest skomplikowana. Ostatnie miesiące przynosiły raczej zbieżny obraz z projekcją NBP czy prognozami rynkowymi.
Takiej tendencji jednak nie można uznać za gwarancję podobnych tendencji w drugiej połowie 2023 r.
Dlatego warto zachować ostrożność w prowadzeniu polityki pieniężnej. Przy bieżącej sytuacji gospodarczej najbardziej prawdopodobnym scenariuszem są raczej pojedyncze obniżki o 0,25 pkt proc. rozciągane między posiedzeniami. Ich celem będzie stabilizacja tzw. stopy realnej, czyli różnicy między stopą NBP, a inflacją. Takie podejście powinno pozwolić uniknąć sytuacji, w której trend inflacyjny ponownie zacznie narastać. Realizacja takiego scenariusza wymusiłaby dalsze podwyższanie stóp procentowych, co dodatkowo uderzyłoby w wiarygodność RPP. Warto zwrócić uwagę, że odwrotny scenariusz tj. opóźnieniem obniżek wiąże się z niewielkimi kosztami – zatrudnienie w gospodarce jest dzisiaj rekordowe, a pensje kolejny raz zaczynają rosnąć. Niższe stopy procentowe pomogą wzmocnić wzrost gospodarczy, ale skala będzie umiarkowana. Dlatego dzisiaj wskazana jest ostrożność.
Za spokojnym cyklem obniżek przemawia też sytuacja międzynarodowa.
Za spokojnym cyklem obniżek przemawia też sytuacja międzynarodowa. Banki centralne w strefie euro czy USA dopiero kończą cykl podwyżek stóp procentowych i podobnie jak to miało miejsce w Polsce deklarują okres stabilizacji.
W takich warunkach ważna dla perspektyw polityki pieniężnej NBP będzie różnica stóp procentowych do najważniejszych gospodarek, tzw. dysparytet. Polska oraz pozostałe państwa regionu utrzymują wyższe stopy niż strefa euro, co stymuluje np. napływ kapitału. Zbyt mocne skurczenie się tej różnicy będzie prowadzić do osłabienia złotego, co uderzy w zamożność konsumentów i podwyższy inflację.
W seriach wydawniczych Materiały i Studia NBP oraz NBP Working Papers został niedawno opublikowany raport przedstawiający wyniki najnowszych badań dotyczących mechanizmu transmisji polityki pieniężnej w Polsce. Z wielu wątków poddanych analizie wybraliśmy trzy, które streszczamy w niniejszym artykule. Rozpoczynamy od czynników wpływających na możliwie zmiany mechanizmu transmisji polityki pieniężnej. Następnie analizujemy siłę i opóźnienia, z jaką decyzje Rady Polityki Pieniężnej oddziałują na gospodarkę. W ostatniej części artykułu przyglądamy się bliżej funkcjonowaniu kanału kredytowego polityki pieniężnej w Polsce.
Dyskusja podczas tegorocznego forum bankierów centralnych w portugalskiej Sintrze dotyczyła głównie aktualnych wyzwań dla polityki pieniężnej związanych z zachodzącymi w gospodarce światowej zmianami strukturalnymi, napięciami geopolitycznymi i skutkami silnych wstrząsów z poprzednich lat.
Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW, Fundusz), instytucja niewątpliwie zasłużona nie tylko z uwagi na swoją działalność pożyczkodawcy ostatniej szansy dla krajów, którym należało ratować zagrożony bilans płatniczy, ale również jako wymagający partner dla władz, dający diagnozę sytuacji gospodarczej i proponujący potrzebne zmiany w polityce ekonomicznej. W przypadku Narodowego Banku Polskiego dwa okresy współpracy warte są przypomnienia: okres wdrażania transformacji systemowej oraz okres wprowadzenia polityki pieniężnej opartej na bezpośrednim celu inflacyjnym.
Na październikowym posiedzeniu Rada Polityki Pieniężnej (RPP) obniżyła stopy procentowe NBP o 0,25 pkt. proc. w tym referencyjną do 4,50 proc. Co dalej? „Członkowie Rady widzą przestrzeń do obniżek, ale kiedy to nastąpi jeszcze nie wiedzą” - poinformował prof. Adam Glapiński.
Nie istnieje jedna ponadczasowa i prawdziwa historia o inflacji; ceny potrafią rosnąć z różnych powodów, a podnoszenie stóp procentowych to nie jedyne remedium – o czym starają się przekonywać Mark McGann Blyth i Nicolo Fraccaroli w „Inflation: A Guide for Users and Losers”.
Waluty cyfrowe powiązane z pieniądzem fiducjarnym, czyli stablecoins, mierzą się z nieuniknionym w ich sytuacji napięciem pomiędzy wiarygodnością a konkurencyjnością – czyli „paradoksem stablecoina". By go lepiej zrozumieć, w artykule analizujemy konkurencyjne strategie USA i Chin.
Przez ostatnie lata rynki wschodzące zmagały się z silnym kursem dolara i zdominowanym przez Wall Street rynkiem kapitałowym. Dziś, w obliczu zmian strukturalnych w światowej gospodarce, a także nastawienia Fed oraz ich własnego rozwoju, kraje rozwijające się stają się nie tylko motorem globalnego wzrostu, ale i magnesem dla kapitału, sygnalizując koniec ery „amerykańskiej wyjątkowości”.
Regulacje tworzone w dobrej wierze czasem stają się jednak dla firm biurokratycznym ciężarem. Unijna dyrektywa CSRD jest tego przykładem – zmusza duże przedsiębiorstwa do raportowania danych ESG, czyli informacji o wpływie na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny. Ratunkiem dla spółek coraz częściej okazuje się sztuczna inteligencja.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Marketing miejsc długo uchodził za luksusowy dodatek – „ładne hasła i logotypy”. Dziś to narzędzie zniuansowanej rywalizacji o mieszkańców, inwestorów i turystów – mówi dr Jarosław Górski, adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW.
Kiedyś skomplikowane operacje w sieci dla anarcho-kapitalistów, wkrótce forma aktywów inwestycyjnych dla amerykańskich emerytów dostarczana przez miliarderów z Wall Street – bitcoin przez prawie 17 lat przeszedł długą drogę.
Potrzebny jest nowy sposób myślenia o ekonomii politycznej, który odrzuca dychotomię „rynek kontra rząd”, zastępując ją wizją dotyczącą tego, w jaki sposób przedsiębiorczy liderzy mogą wykorzystać siłę rynków do osiągania celów politycznych i społecznych – przekonuje Chris Hughes w książce „Marketcrafters”.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
