Obserwowany na świecie i w Europie wzrost wartości ogłoszonych w 2018 r. transakcji fuzji i przejęć nie ominął europejskich rynków wschodzących. Ominął natomiast Polskę. U nas zabrakło wielkich transakcji, które pchały w górę wartość M&A w dwóch poprzednich latach.
W 22 krajach zakwalifikowanych jako europejskie rynki wschodzące ogłoszono w 2018 roku niemal 2,1 tys. fuzji i przejęć (M&A), których łączna wartość sięgnęła 80,5 mld euro. To odpowiednio spadek o 0,9 proc. i wzrost o 12,5 proc. w porównaniu z 2017 r. – twierdzą autorzy raportu „Emerging Europe M&A Report 2018/19” przygotowanego przez kancelarię prawną CMS oraz wyspecjalizowaną w zbieraniu i analizie danych z rynków wschodzących firmę Emis.
Uwzględniając szacunki dotyczące transakcji, których wartości oficjalnie nie ogłoszono, wartość rynku M&A w regionie rośnie do 92,6 mld euro, czyli o niemal 11 proc. w porównaniu z 2017 r.
W ocenie autorów raportu, nie ma dowodów na to, że polityczne protesty lub niestabilność zniechęcały w 2018 r. do inwestycji na rynkach wschodzących Europy. Jako przykłady podają Polskę i Serbię. W Polsce mimo sporu rządu z Komisją Europejską miniony rok był bardzo dobry pod względem liczby transakcji. Podobnie było w Serbii, gdzie mimo ulicznych protestów tysięcy ludzi przeciw polityce rządu liczba transakcji wzrosła o 40 proc., do poziomu najwyższego w historii.
W 2018 r. Polsce ogłoszono 323 transakcje fuzji i przejęć o łącznej wartości 6,49 mld euro.
Z raportu wynika, że w Polsce ogłoszono 323 transakcje o łącznej wartości 6,49 mld euro (uwzględniając szacunkową wartość transakcji, w których nie upubliczniono wycen, kwota rośnie do 8,75 mld euro). To stawiało nas w opozycji do trendu w regionie. Za sprawą wielkich transakcji wartość M&A ogłoszonych w 2018 r. była u nas niższa o niemal 39 proc., zaś liczba transakcji wzrosła rok do roku o ponad 12 proc. Transakcje o większej łącznej wartości ogłoszono tylko w Rosji i Turcji, zaś więcej M&A było jedynie w Rosji.
Autorzy raportu zwracają uwagę, że pod względem liczby M&A był to w Polsce kolejny dobry rok i sądzą, że w 2019 r. może być podobnie. Podkreślają, że znacząco wzrosła aktywność funduszy private equity (PE) jako kupujących.
– W 2018 r., po długim okresie oczekiwania, po raz pierwszy odnotowaliśmy w Polsce zwiększoną liczbę transakcji związaną ze zmianą pokoleniową w firmach rodzinnych założonych po 1989 r. – zauważają autorzy raportu. Ich zdaniem, to początek trendu, który potrwa kilka lat.
Największą ubiegłoroczną transakcją w tym obszarze – wartości 300 mln euro – było przejęcie przez Construcciones y Auxiliar de Ferrocarriles i Polski Fundusz Rozwoju firmy Solaris Bus&Coach, producenta autobusów. Drugą znaczącą transakcją było warte blisko 117 mln euro przejęcie Browaru Namysłów przez Żywiec.
Największe ogłoszone w 2018 r. w Polsce transakcje dotyczyły sektora finansowego. Były to, warte 770 mln euro, przejęcie Raiffeisen Bank Polska przez BNP Paribas oraz, warte niemal 426 mln euro, przejęcie Euro Banku przez Bank Millennium. W czołowej 20. dominowały natomiast transakcje dotyczące nieruchomości – było ich 12. W sumie autorzy raportu doliczyli się 77 transakcji M&A na rynku nieruchomości, co oznacza, że co czwarte ogłoszone w Polsce M&A dotyczyło tego segmentu rynku.
W regionie, tak jak w Polsce, najwięcej transakcji dotyczyło nieruchomości (432). Sektorem, w którym ogłoszono przejęcia o największej wartości była telekomunikacja. Cztery największe transakcje w tym sektorze miały łączną wartość blisko 15 mld euro. Tylko w jednej – przejęciu od Liberty Global aktywów na Węgrzech, w Czechach i Rumunii – nabywcą był inwestor branżowy. W pozostałych kupcami byli inwestorzy finansowi, w tym banki.
Na europejskich rynkach wschodzących w transgranicznych transakcjach najczęściej kupowali inwestorzy z USA (89 transakcji), Niemiec (71) i Wielkiej Brytanii, a fuzje i przejęcia o największej wartości przeprowadzili inwestorzy z Wielkiej Brytanii (niemal 9,8 mld euro), USA (5,1 mld euro) i Kataru (3,8 mld euro).
W regionie, tak jak w Polsce, sporą aktywność wykazywały fundusze PE. Przeprowadziły łącznie 307 transakcji (wzrost o 15 proc. w porównaniu z 2017 r.) o łącznej wartości szacowanej na 29 mld euro. Niemal co trzecia transakcja z udziałem PE dotyczyła nieruchomości.
Przedstawiane przez organy nadzoru makroostrożnościowego twierdzenia o przeszacowaniu cen nieruchomości – na przykład w Szwecji – oparte na współczynniku cen nieruchomości do dochodów są często przesadzone. W niniejszym artykule dowodzimy, że dla określenia czynników fundamentalnych kształtujących ceny nieruchomości mieszkaniowych konieczne jest uwzględnienie zrównoważonego poziomu stóp procentowych, lecz żadna konkretna miara przeszacowania lub niedoszacowania nie jest zadowalająca. Do miar tych należy współczynnik kosztów użytkowania do dochodów. Zamiast nich dla potrzeb przeprowadzenia oceny opartej na dowodach wymagane są strukturalne modele empiryczne rynku mieszkaniowego i rynku kredytowego.
Współczesną rzeczywistość charakteryzuje szybki postęp. Dynamiczny rozwój technologii informatycznych i cyfryzacja gospodarki wymuszają zmiany także w funkcjonowaniu systemu płatniczego i w samych płatnościach. Zjawisko to ma zasięg globalny. Dotyczy również strefy euro. W dyskusji publicznej pada pytanie, czy po 25 latach od wprowadzenia banknotów i monet euro nadszedł już czas na równoległe wprowadzenie przez Eurosystem (tj. Europejski Bank Centralny i 20 banków centralnych państw strefy euro) cyfrowego odzwierciedlenia gotówki?
Celem nauki – w tym także ekonomii – jest dążenie do prawdy, niezależnie od opinii. Jednym z takich nieoczywistych i nieczęsto spotykanych twierdzeń jest korzystna zależność między monarchią a stanem gospodarki. Monarchie mogą sprzyjać stabilności i rozwojowi ekonomicznemu, a tak się dzieje za sprawą ich podobieństwa do firm rodzinnych.
Amerykańska nadkonsumpcja rozumiana jako życie ponad stan wyznaczany przez produktywność własnej gospodarki, jest narzędziem, za pomocą którego Chiny dokonują dezindustrializacji Stanów Zjednoczonych.
Na październikowym posiedzeniu Rada Polityki Pieniężnej (RPP) obniżyła stopy procentowe NBP o 0,25 pkt. proc. w tym referencyjną do 4,50 proc. Co dalej? „Członkowie Rady widzą przestrzeń do obniżek, ale kiedy to nastąpi jeszcze nie wiedzą” - poinformował prof. Adam Glapiński.
Nie istnieje jedna ponadczasowa i prawdziwa historia o inflacji; ceny potrafią rosnąć z różnych powodów, a podnoszenie stóp procentowych to nie jedyne remedium – o czym starają się przekonywać Mark McGann Blyth i Nicolo Fraccaroli w „Inflation: A Guide for Users and Losers”.
Waluty cyfrowe powiązane z pieniądzem fiducjarnym, czyli stablecoins, mierzą się z nieuniknionym w ich sytuacji napięciem pomiędzy wiarygodnością a konkurencyjnością – czyli „paradoksem stablecoina". By go lepiej zrozumieć, w artykule analizujemy konkurencyjne strategie USA i Chin.
Regulacje tworzone w dobrej wierze czasem stają się jednak dla firm biurokratycznym ciężarem. Unijna dyrektywa CSRD jest tego przykładem – zmusza duże przedsiębiorstwa do raportowania danych ESG, czyli informacji o wpływie na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny. Ratunkiem dla spółek coraz częściej okazuje się sztuczna inteligencja.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Marketing miejsc długo uchodził za luksusowy dodatek – „ładne hasła i logotypy”. Dziś to narzędzie zniuansowanej rywalizacji o mieszkańców, inwestorów i turystów – mówi dr Jarosław Górski, adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW.
Potrzebny jest nowy sposób myślenia o ekonomii politycznej, który odrzuca dychotomię „rynek kontra rząd”, zastępując ją wizją dotyczącą tego, w jaki sposób przedsiębiorczy liderzy mogą wykorzystać siłę rynków do osiągania celów politycznych i społecznych – przekonuje Chris Hughes w książce „Marketcrafters”.
Kiedyś skomplikowane operacje w sieci dla anarcho-kapitalistów, wkrótce forma aktywów inwestycyjnych dla amerykańskich emerytów dostarczana przez miliarderów z Wall Street – bitcoin przez prawie 17 lat przeszedł długą drogę.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
Na europejskich rynkach wschodzących w transgranicznych transakcjach najczęściej kupowali inwestorzy z USA (89 transakcji), Niemiec (71) i Wielkiej Brytanii, a fuzje i przejęcia o największej wartości przeprowadzili inwestorzy z Wielkiej Brytanii (niemal 9,8 mld euro), USA (5,1 mld euro) i Kataru (3,8 mld euro).
