Spadek dynamiki PKB, duża deprecjacja złotego, odcięcie od finansowana z zagranicy, wycofywanie depozytów – nawet w przypadku tak skrajnych scenariuszy nasze banki poradziłyby sobie. Na pewno nie wymagałyby pomocy z zewnątrz, jak banki hiszpańskie.
(CC BY-NC-SA polskie ekthornton)
To główny wniosek z lipcowego Raportu o stabilności systemu finansowego zaprezentowanego dziś przez ekspertów Narodowego Banku Polskiego. Oczywiście natężenie tylu negatywnych wydarzeń nie jest scenariuszem bazowym, ale materiałem stress testów sprawdzających granice stabilności polskiego sektora finansowego.
Pierwszym rozpatrywanym skrajnym scenariuszem był szok makroekonomiczny. Założono, że w krajach rozwiniętych wystąpiła recesja, u nas spadek dynamiki realnego PKB, a w ślad za tym wzrost rentowności obligacji skarbowych aż o 300 punktów bazowych i deprecjacja złotego o 30 proc. do poziomu 5,40 za euro. Jakie byłyby wówczas potrzeby kapitałowe banków konieczne do utrzymania współczynników wypłacalności? 9,4 mld zł, a więc 7,5 mld zł więcej niż w scenariuszu bazowym, opartym na lipcowej projekcji PKB i inflacji przedstawionej właśnie przez NBP.
Poważniejsze skutki miałby szok płynnościowy. Całkowite rozliczenie krótkoterminowych transakcji na krajowym rynku międzybankowym, odpływ części środków pozyskanych od zagranicznych instytucji finansowych oraz utrata zaufania do sektora bankowego powodująca odpływ niestabilnej części aktywów o terminie zapadalności do 1 miesiąca miałaby szczególnie negatywne skutki dla grupy banków o 24 proc. udziale w aktywach sektora. Łączny niedobór środków wyniósłby około 59 mld zł. Aż tyle jest warte zaufanie do polskiego sektora bankowego.
Nie ma jednak podstaw, aby mu nie ufać. „Zdolność banków do absorpcji ewentualnych strat pozostaje wysoka, a system finansowy jest stabilny”- napisano w komunikacie towarzyszącym publikacji raportu. W 2011 r. system bankowy osiągnął najwyższe historycznie nominalne zyski, a w I kwartale 2012 r. pozostawały one na poziomie zbliżonym do poprzednich kwartałów.
(opr. DG)
– Dźwignia finansowa wielu polskich banków nie przekracza 10, w krajach strefy euro to średnio 20, a są też banki które mają jeszcze większe lewary. Dlatego proces delewarowania nas ominie, albo będzie mniej bolesny niż gdzie indziej – mówił podczas prezentacji raportu Piotr Szpunar, dyrektor Departamentu Systemu Finansowego NBP.
(opr. DG)
Nie oznacza to jednak, że nasz sektor bankowy nie ma żadnych słabości. Podczas prezentacji najwięcej miejsca poświęcono kredytom walutowym, których banki hojnie udzielały od 2006 do 2008 roku i które wciąż ciążą na ich portfelach.
– Duża ilość kredytów walutowych sprawia, że polityka pieniężna banku centralnego jest po prostu mniej skuteczna. Dobry przykład mamy na Węgrzech. „Siada” tam koniunktura i trzeba byłoby obniżyć stopy procentowe, gdyby nie to, że taki ruch doprowadziłby do deprecjacji forinta i wysadził w powietrze cały ogromny portfel hipotecznych kredytów walutowych – mówił Piotr Szpunar.
W Polsce całe szczęście nie ma aż takich problemów, ale kredyty walutowe przyczyniają się do niedopasowania zapadalności aktywów i pasywów. Z jednej strony mamy bowiem długoletnie kredyty, z drugiej krótkoterminowe lokaty w złotym.
Dlatego właśnie – zdaniem NBP – banki powinny w większym stopniu pozyskiwać finansowanie poprzez emisję długoterminowych pasywów na rynku. „Zwiększanie skali emisji powinno następować stopniowo, tak aby w długim terminie portfel kredytowy był finansowany stabilnymi depozytami pozyskanymi od sektora realnego i emisją długoterminowych instrumentów dłużnych” – zasugerowano w raporcie.
Kolejną rekomendacją jest ostrożna polityka dywidendowa, tak aby „dysponować odpowiednim buforem na pokrycie kosztów ewentualnego spowolnienia gospodarczego”. Autorzy raportu precyzują, że „potrzeba zwiększenia kapitałów dotyczy w szczególności banków posiadających znaczne portfele kredytów mieszkaniowych udzielanych w walutach obcych lub tych o wysokim poziomie wskaźnika LtV.(ang. Loan to Value – kredyt do wielkości zabezpieczenia – przyp. autora).”
(opr. DG)
NBP podtrzymuje również ocenę, że walutowe kredyty mieszkaniowe powinny zostać wycofane z oferty bankowej, stając się „produktem niszowym, dostępnym wyłącznie klientom, którzy uzyskują trwałe przychody w walucie kredytu”.
W seriach wydawniczych Materiały i Studia NBP oraz NBP Working Papers został niedawno opublikowany raport przedstawiający wyniki najnowszych badań dotyczących mechanizmu transmisji polityki pieniężnej w Polsce. Z wielu wątków poddanych analizie wybraliśmy trzy, które streszczamy w niniejszym artykule. Rozpoczynamy od czynników wpływających na możliwie zmiany mechanizmu transmisji polityki pieniężnej. Następnie analizujemy siłę i opóźnienia, z jaką decyzje Rady Polityki Pieniężnej oddziałują na gospodarkę. W ostatniej części artykułu przyglądamy się bliżej funkcjonowaniu kanału kredytowego polityki pieniężnej w Polsce.
Narodowy Bank Polski pełni istotną rolę w zapewnieniu stabilności systemu finansowego, a szczególnie sektora bankowego. W zakresie nadzoru finansowego jego rola ulegała zmianom. W latach 1989-2007 NBP był bezpośrednio zaangażowany w nadzór nad bankami, a od 2015 r. pełni wiodącą funkcję w nadzorze makroostrożnościowym.
Jedną z kluczowych decyzji przy podpisywaniu umowy kredytu hipotecznego jest wybór formy oprocentowania. Zasadniczo konsument może wybrać stałe (FRM – Fixed-Rate Mortgage) lub zmienne (ARM – Adjustable-Rate Mortgage) oprocentowanie. Wybór ten jest ważny przede wszystkim z perspektywy społecznej.
Na październikowym posiedzeniu Rada Polityki Pieniężnej (RPP) obniżyła stopy procentowe NBP o 0,25 pkt. proc. w tym referencyjną do 4,50 proc. Co dalej? „Członkowie Rady widzą przestrzeń do obniżek, ale kiedy to nastąpi jeszcze nie wiedzą” - poinformował prof. Adam Glapiński.
Nie istnieje jedna ponadczasowa i prawdziwa historia o inflacji; ceny potrafią rosnąć z różnych powodów, a podnoszenie stóp procentowych to nie jedyne remedium – o czym starają się przekonywać Mark McGann Blyth i Nicolo Fraccaroli w „Inflation: A Guide for Users and Losers”.
Waluty cyfrowe powiązane z pieniądzem fiducjarnym, czyli stablecoins, mierzą się z nieuniknionym w ich sytuacji napięciem pomiędzy wiarygodnością a konkurencyjnością – czyli „paradoksem stablecoina". By go lepiej zrozumieć, w artykule analizujemy konkurencyjne strategie USA i Chin.
Przez ostatnie lata rynki wschodzące zmagały się z silnym kursem dolara i zdominowanym przez Wall Street rynkiem kapitałowym. Dziś, w obliczu zmian strukturalnych w światowej gospodarce, a także nastawienia Fed oraz ich własnego rozwoju, kraje rozwijające się stają się nie tylko motorem globalnego wzrostu, ale i magnesem dla kapitału, sygnalizując koniec ery „amerykańskiej wyjątkowości”.
Regulacje tworzone w dobrej wierze czasem stają się jednak dla firm biurokratycznym ciężarem. Unijna dyrektywa CSRD jest tego przykładem – zmusza duże przedsiębiorstwa do raportowania danych ESG, czyli informacji o wpływie na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny. Ratunkiem dla spółek coraz częściej okazuje się sztuczna inteligencja.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Marketing miejsc długo uchodził za luksusowy dodatek – „ładne hasła i logotypy”. Dziś to narzędzie zniuansowanej rywalizacji o mieszkańców, inwestorów i turystów – mówi dr Jarosław Górski, adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW.
Kiedyś skomplikowane operacje w sieci dla anarcho-kapitalistów, wkrótce forma aktywów inwestycyjnych dla amerykańskich emerytów dostarczana przez miliarderów z Wall Street – bitcoin przez prawie 17 lat przeszedł długą drogę.
Potrzebny jest nowy sposób myślenia o ekonomii politycznej, który odrzuca dychotomię „rynek kontra rząd”, zastępując ją wizją dotyczącą tego, w jaki sposób przedsiębiorczy liderzy mogą wykorzystać siłę rynków do osiągania celów politycznych i społecznych – przekonuje Chris Hughes w książce „Marketcrafters”.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
