Szwedzki Riksbank jest jednym z najbardziej zaawansowanych w analizach bankiem centralnym rozpatrującym możliwość emisji waluty cyfrowej. (By NC Joaquin OC)
Historycznie bankowość centralna rozpoczęła się od usług płatniczych, które zmieniały się później pod wpływem innowacji związanych z płatnościami. Jedną z nich było stworzenie systemów umożliwiających natychmiastowy rozrachunek brutto na rynku międzybankowym.
Waluty cyfrowe emitowane przez banki centralne (central bank digital currencies, CBDC) mogą stanowić kolejną innowację w tej dziedzinie, która przekształci bankowość centralną.
Niektóre banki centralne już teraz analizują możliwość wprowadzania walut cyfrowych, które mogłyby zostać udostępnione ogółowi społeczeństwa i służyć jako alternatywny, bezpieczny i wygodny instrument płatniczy.
Wynika to w szczególności z coraz mniejszej popularności gotówki w niektórych krajach (Szwecja). Wydaje się także, że u podstaw leży troska o zapewnienie większego bezpieczeństwa na rynku usług płatniczych, na którym stale przybywa graczy i instrumentów umożliwiających płatności.
Możliwość wprowadzenia CBDC rodzi pytania na temat roli pieniądza emitowanego przez bank centralny, zakresu bezpośredniego dostępu obywateli do pasywów banku centralnego i struktury pośrednictwa finansowego.
W opublikowanym przez Bank Rozrachunków Międzynarodowych (Bank for International Settlements, BIS) opracowaniu przeanalizowano dwa rodzaje walut cyfrowych emitowanych przez bank centralny: hurtowe (do wykorzystania na rynkach finansowych przez z góry określoną grupę wyspecjalizowanych podmiotów) oraz ogólnego przeznaczenia (czyli do użytku przez ogół społeczeństwa) i ich wpływ na systemy płatności, politykę pieniężną i stabilność finansową.
CBDC wykorzystywane na dużą skalę, w połączeniu z technologią DLT, mogą poprawić efektywność rozliczania transakcji dotyczących papierów wartościowych i instrumentów pochodnych.
Konsekwencje wprowadzenia CBDC dotyczyłyby kanałów transmisji polityki pieniężnej i rynków finansowych – zwłaszcza wtedy, gdy CBDC stałoby się atrakcyjnym aktywem dla inwestorów. Dodatkowo, jeśli waluta cyfrowa byłaby wystarczająco płynna, wiarygodna, rozpowszechniona i dostępna także hurtowo, to wówczas mogłaby funkcjonować jako bezpieczne aktywa, na równi z krótkoterminowymi papierami rządowymi. Z kolei wariat waluty cyfrowej ogólnego przeznaczenia mógłby konkurować z gwarantowanymi depozytami bankowymi, co miałoby wpływ na ceny i strukturę finansowania banków.
Autorzy raportu stwierdzają, że CBDC wykorzystywane na dużą skalę, w połączeniu z technologią rozproszonej księgi (distributed ledger technology, DLT), może poprawić efektywność rozliczania transakcji dotyczących papierów wartościowych i instrumentów pochodnych.
Ponadto skuteczność transmisji polityki pieniężnej (w tym operacje otwartego rynku banku centralnego z bankami komercyjnymi) mogłaby ulec poprawie dzięki wprowadzeniu CBDC. Jednakże zakres wpływu zależy bezpośrednio od tego, jak szeroki byłby dostęp do waluty cyfrowej banku centralnego, i po jakiej cenie.
Zatem waluta cyfrowa banku centralnego może mieć duży wpływ na banki komercyjne i cały system finansowy. Finansowanie banków komercyjnych za pomocą depozytów klientów mogłoby stać się mniej stabilne, ponieważ w warunkach niestabilności finansowej te depozyty mogłyby zostać łatwiej, szybciej i na dużą skalę przetransferowane do banku centralnego.
Konsekwencje wprowadzenia CBDC dotyczą także ich wpływu na efektywność pośrednictwa finansowego. Banki centralne odgrywałyby bowiem większą rolę w systemie finansowym i w alokacji zasobów gospodarczych. To z kolei mogłoby być nieoptymalne ekonomicznie, jeśli banki centralne byłyby mniej efektywne w alokowaniu tych zasobów w stosunku do podmiotów prywatnych. Ponadto mogłoby to prowadzić do większej ingerencji politycznej w funkcjonowanie banków centralnych.
Możliwości, szanse i zagrożenia związane z wykorzystaniem walut cyfrowych emitowanych przez banki centralne będą nadal przedmiotem analiz BIS, a w szczególności Komitetu ds. Płatności i Infrastruktury Rynku (Committee on Payments and Market Infrastructures, CPMI) oraz Komitetu ds. Rynków (Markets Committee).
Autorzy opracowania dodają, że banki centralne i inne właściwe instytucje powinny kontynuować monitoring innowacji cyfrowych, a także dokładnie rozważyć konsekwencje dla stabilności finansowej i polityki monetarnej emisji walut cyfrowych, przed podejmowaniem decyzji w tym zakresie.
