Polityka pieniężna NBP stała się bardzo podobna do polityki banków centralnych w największych gospodarkach rozwiniętych. A one nie planują w najbliższym czasie zaostrzania parametrów monetarnych. Tego samego można spodziewać się po Narodowym Banku Polskim – mówił na konferencji Adam Glapiński, prezes NBP.
– Jak można dyskutować podwyżkę stóp procentowych w warunkach kryzysu, niejasnych perspektyw dotyczących tej fali pandemii – nie wiadomo, czy nie będzie następnej – niejasnej – reakcji gospodarki na podjęte środki przeciwdziałające i trzech przynajmniej silnych szoków podażowych przychodzących z zewnątrz? – w ten sposób prezes Glapiński wyjaśniał utrzymywanie przez RPP stóp proc. na niezmienionym poziomie.
Na kwietniowym posiedzeniu Rada Polityki Pieniężnej zdecydowała o pozostawieniu parametrów polityki pieniężnej bez zmian. Główna stopa procentowa pozostaje na poziomie 0,1 proc. Ostatnich zmian Rada dokonała wiosną 2020 r., trzykrotnie obniżając stopę referencyjną, łącznie o 140 pb, w krokach po 50, 50 i 40 pb.
– Przyspieszenie inflacji to przede wszystkim efekt wzrostu cen paliw, który jest z kolei związany ze wzrostem cen ropy naftowej na rynkach światowych. Jest to więc czynnik całkowicie zewnętrzny, niezwiązany z polityką NBP. Przypomnę, że mniej więcej rok temu mieliśmy dołek cen ropy naftowej i paliw na świecie, także w Polce, w związku z czym poziom, od którego mierzymy wzrost cen dzisiaj, jest wysoki – mówił prezes Glapiński w trakcie wideokonferencji.
Jako drugi czynnik prezes NBP wymienił ceny energii elektrycznej, których podwyżki pojawiły się na początku tego roku. Jego zdaniem jest to konsekwencja polityki klimatycznej Unii Europejskiej i opłat za emisję dwutlenku węgla, które najsilniej odczuwa Polska. Na to zjawisko również NBP nie ma wpływu.
– Po trzecie, we wskaźniku CPI nadal mamy istotny wpływ zeszłorocznych podwyżek cen wywozu śmieci – powtórzył Adam Glapiński. Dodał także, że w kierunku wyższej inflacji oddziałują także wyższe koszy związane z działaniem firm w warunkach restrykcji sanitarnych i epidemiologicznych, na co zwracał uwagę Departament Analiz Ekonomicznych w marcowym Raporcie o inflacji.
Marcowy raport zakłada, że w całym horyzoncie projekcji, czyli do 2023 r. inflacja CPI pozostanie w granicach dopuszczalnych odchyleń od celu inflacyjnego, choć blisko górnego limitu znajdzie się w II i III kw. 2021 r. i w IV kwartale 2023 r. Centralna ścieżka projekcji NBP zakłada, że inflacja CPI w 2021 r. wyniesie 3,1 proc., w 2022 r. znajdzie się na poziomie 2,8 proc., a w 2023 r. wyniesie 3,2 proc.
– Z naszego punktu widzenia – NBP i RPP – w całej gospodarce nie ma nadmiernego popytu. Utrzymuje się cały czas bardzo wyraźna ujemna luka popytowa. Z drugiej strony spodziewamy się, że roczny wskaźnik CPI w kolejnych miesiącach wzrośnie. (…) W skrócie: niska zeszłoroczna baza, działanie czynników, na które nie ma wpływu polityka pieniężna. To ewentualne przejście inflacji powyżej górnej granicy odchyleń od celu, jest być może przejściowo możliwe – wyjaśniał prezes Glapiński.
W jego opinii kluczowy dla gospodarki jest rozwój sytuacji pandemicznej. Trzecia fala i wprowadzone w marcu restrykcje działają negatywnie zarówno na wzrost PKB jak i na nastroje konsumentów i firm. Jednak wpływ tych restrykcji na gospodarkę jest mniejszy niż był na początki pandemii. Gospodarki „przyzwyczaiły się” do życia w nietypowych warunkach. O powrocie do normalności zadecyduje tempo szczepień, a – w ocenie Glapińskiego – jeśli wielkość i tempo dostaw szczepionek będzie zgodne z zapowiedziami rządu, to można być optymistycznie nastawionym do kolejnych kwartałów.
Polityka pieniężna pozostanie łagodna
Pytania dziennikarzy dotyczyły perspektyw stóp procentowych NBP. Odpowiadając, prezes Glapiński podkreślił, że banki centralne krajów rozwiniętych utrzymują bardzo akomodacyjne warunki monetarne. A to w ślad za Rezerwą Federalną, Europejskim Bankiem Centralnym czy Bankiem Anglii powinny podążać decyzje NBP. Polska jest największą gospodarką regionu, a działania banków centralnych Czech czy Węgier nie odgrywają żadnej roli w polskiej polityce pieniężnej.
– Nasza polityka staje się coraz bardziej podobna, nawet tożsama prawie, z polityką pieniężną banków centralnych najbardziej rozwiniętych gospodarczo demokracji. (…) Nadal musimy działać tak, żeby oczekiwane po ustabilizowaniu sytuacji epidemicznej ożywienie gospodarcze było solidne i trwałe (…) Muszą ruszyć znowu inwestycje, rynek pracy musi pozostać mocny, trwale się musi ożywić konsumpcja – zastrzegł prezes NBP.
Glapiński mocno podkreślił, że jest stanowczo zbyt wcześnie, by nawet rozważać jakiekolwiek zacieśnienie polityki pieniężnej. I nie dotyczy to tylko stóp procentowych, ale także innych działań banku centralnego.
– Podjęliśmy decyzję o byciu bardziej aktywnym na rynku obligacji, o zwielokrotnieniu liczby aukcji skupu, jeśli jest taka potrzeba – a rynek taką potrzebę zgłosił. Jesteśmy aktywni jeśli chodzi o oddziaływanie na rentowność obligacji, bo to decyduje o cenie obsługi długu i jesteśmy bardziej elastycznie jeśli chodzi o ceny skupowanych obligacji. (…) Jesteśmy bardziej aktywni i już z tego nie zrezygnujemy. To jest trwała zmiana – mówił prezes.
Od wiosny 2020 r. NBP prowadzi skup obligacji Skarbu Państwa i gwarantowanych przez Skarb Państwa na rynku wtórnym w ramach strukturalnych operacji otwartego rynku.
Glapiński przypominał także, że choć RPP nie mówi wiele o łagodzeniu polityki pieniężnej, to zachowuje gotowość do podejmowania takich działań, gdyby koniunktura miała się załamać. Na taki scenariusz jednak obecnie nic nie wskazuje. Dlatego też prezes NBP podtrzymał swoje przewidywanie, że do końca bieżącej kadencji RPP stopy proc. nie powinny się już zmienić.
Dyskusję na temat możliwości przegrzania gospodarki prezes NBP podsumował cytatem z filmu „Pulp Fiction” Quentina Tarantino – Jesteśmy cholernie daleko od OK… w gospodarce. Trzeba zrobić wszystko, żeby gospodarka ruszyła, rozwijała się, żeby ten wzrost był trwały. I wtedy możemy prowadzić normalną politykę.
W seriach wydawniczych Materiały i Studia NBP oraz NBP Working Papers został niedawno opublikowany raport przedstawiający wyniki najnowszych badań dotyczących mechanizmu transmisji polityki pieniężnej w Polsce. Z wielu wątków poddanych analizie wybraliśmy trzy, które streszczamy w niniejszym artykule. Rozpoczynamy od czynników wpływających na możliwie zmiany mechanizmu transmisji polityki pieniężnej. Następnie analizujemy siłę i opóźnienia, z jaką decyzje Rady Polityki Pieniężnej oddziałują na gospodarkę. W ostatniej części artykułu przyglądamy się bliżej funkcjonowaniu kanału kredytowego polityki pieniężnej w Polsce.
Dyskusja podczas tegorocznego forum bankierów centralnych w portugalskiej Sintrze dotyczyła głównie aktualnych wyzwań dla polityki pieniężnej związanych z zachodzącymi w gospodarce światowej zmianami strukturalnymi, napięciami geopolitycznymi i skutkami silnych wstrząsów z poprzednich lat.
Od czasu globalnego kryzysu finansowego z 2008 r. zmieniły się wzorce finansowania firm: nastąpiło przesunięcie w kierunku finansowania rynkowego i aktywnej emisji dłużnych papierów wartościowych przez przedsiębiorstwa niefinansowe. W artykule badamy wpływ struktury zadłużenia firm na transmisję polityki pieniężnej do inwestycji, wykorzystując dane dla Francji. Polityka stóp procentowych ma większy wpływ na inwestycje firm, gdy te ostatnie są bardziej uzależnione od kredytu. Polityka pieniężna, która zwiększa płynność na rynkach obligacji – na przykład luzowanie ilościowe – ma z kolei silniejszy wpływ w przypadku firm pozyskujących fundusze przede wszystkim na rynku.
Na październikowym posiedzeniu Rada Polityki Pieniężnej (RPP) obniżyła stopy procentowe NBP o 0,25 pkt. proc. w tym referencyjną do 4,50 proc. Co dalej? „Członkowie Rady widzą przestrzeń do obniżek, ale kiedy to nastąpi jeszcze nie wiedzą” - poinformował prof. Adam Glapiński.
Nie istnieje jedna ponadczasowa i prawdziwa historia o inflacji; ceny potrafią rosnąć z różnych powodów, a podnoszenie stóp procentowych to nie jedyne remedium – o czym starają się przekonywać Mark McGann Blyth i Nicolo Fraccaroli w „Inflation: A Guide for Users and Losers”.
Waluty cyfrowe powiązane z pieniądzem fiducjarnym, czyli stablecoins, mierzą się z nieuniknionym w ich sytuacji napięciem pomiędzy wiarygodnością a konkurencyjnością – czyli „paradoksem stablecoina". By go lepiej zrozumieć, w artykule analizujemy konkurencyjne strategie USA i Chin.
Przez ostatnie lata rynki wschodzące zmagały się z silnym kursem dolara i zdominowanym przez Wall Street rynkiem kapitałowym. Dziś, w obliczu zmian strukturalnych w światowej gospodarce, a także nastawienia Fed oraz ich własnego rozwoju, kraje rozwijające się stają się nie tylko motorem globalnego wzrostu, ale i magnesem dla kapitału, sygnalizując koniec ery „amerykańskiej wyjątkowości”.
Regulacje tworzone w dobrej wierze czasem stają się jednak dla firm biurokratycznym ciężarem. Unijna dyrektywa CSRD jest tego przykładem – zmusza duże przedsiębiorstwa do raportowania danych ESG, czyli informacji o wpływie na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny. Ratunkiem dla spółek coraz częściej okazuje się sztuczna inteligencja.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Marketing miejsc długo uchodził za luksusowy dodatek – „ładne hasła i logotypy”. Dziś to narzędzie zniuansowanej rywalizacji o mieszkańców, inwestorów i turystów – mówi dr Jarosław Górski, adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW.
Kiedyś skomplikowane operacje w sieci dla anarcho-kapitalistów, wkrótce forma aktywów inwestycyjnych dla amerykańskich emerytów dostarczana przez miliarderów z Wall Street – bitcoin przez prawie 17 lat przeszedł długą drogę.
Potrzebny jest nowy sposób myślenia o ekonomii politycznej, który odrzuca dychotomię „rynek kontra rząd”, zastępując ją wizją dotyczącą tego, w jaki sposób przedsiębiorczy liderzy mogą wykorzystać siłę rynków do osiągania celów politycznych i społecznych – przekonuje Chris Hughes w książce „Marketcrafters”.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
