Geniusz i hazardzista, czyli ten rozwijający firmy technologiczne
Odkrył firmę e-commerce Alibaba, zanim była warta setki miliardów dolarów. Stracił „na papierze” 70 mld dol., ale się nie poddał. Jeden z najmniej znanych, ale najbardziej wpływowych inwestorów na świecie - Masayoshi Son. To on jest bohaterem książki „Gambling Man” pióra Lionela Barbera.
Okładka książki
Czy można tak bardzo skupić się na pracy, żeby aż zapomnieć o własnym ślubie? Tak, można. Udowodnił to Masayoshi Son. Jako młody człowiek tak zawzięcie pracował nad kieszonkowym syntezatorem mowy, że zapomniał o terminie ceremonii ślubnej, przez co jego (przyszła) żona musiała wrócić do domu tamtego dnia jako niezamężna…
Taką ciekawostkę znajdujemy na kartach książki „Gambling Man: The Secret Story of the World’s Greatest Disruptor, Masayoshi Son” (Atria/One Signal Publishers, 2025), którą napisał Lionel Barber – były redaktor „Financial Times”. Ta publikacja to fascynująca podróż przez życie i karierę Masayoshi Sona – założyciela SoftBanku i jednego z najbardziej enigmatycznych inwestorów naszych czasów, którego majątek obecnie wyceniany jest na około 26 mld dol. Książka, pióra zachodniego autora, to pierwsza biografia tego japońskiego magnata i jest o tyle cenna, że nie tylko przybliża postać Sona, ale także rzuca światło na mechanizmy współczesnego kapitalizmu, technologicznej rewolucji i globalnych finansów.
W pogoni za „następną wielką rzeczą”
Masayoshi Son, urodzony w slumsach powojennej Japonii jako syn koreańskiego imigranta, jest postacią, która wymyka się prostym definicjom. Jego droga była kręta i ciężka. Powszechnie znany jest jako twórca SoftBanku – firmy kontrolującej aktywa warte bilion dolarów. Zasłynął również z niezwykłej intuicji – jako biznesman, który dystrybuował produkty Microsoftu na bardzo wczesnym etapie rozwoju giganta, a także jako inwestor, który dostrzegł potencjał Alibaby, jeszcze zanim świat usłyszał o chińskim kolosie e-commerce. Son współpracował również ze Steve’em Jobs’em przy rozwoju iPhone’a i finansował setki start-upów, które napędzały boom technologiczny w Dolinie Krzemowej.
Jego kariera to jednak także pasmo spektakularnych porażek, takich jak inwestycja w WeWork – firmę, która stała się symbolem nadmuchanej bańki technologicznej i przeszacowania siły trendu pracy zdalnej. Ale Son to niezwykły człowiek, który porażkami się nie przejmuje. Ci którzy interesują się inwestowaniem wiedzą, że w trakcie pęknięcia bańki internetowej wartość jego majątku spadła o około 90 proc., czyli o około 70 mld dol., a on to wytrzymał.
Barber w „Gambling Man” nie ogranicza się do kronikarskiego opisu wydarzeń z życia tego japońskiego inwestora. Stara się odpowiedzieć na pytanie: co napędza Sona? Czy tylko chęć zysku? Założyciel SoftBanku ma co prawda rezydencję w Tokio wartą około 85 mln dol., ale nie jest znany z kolekcjonowania prywatnych wysp czy samochodów sportowych – na co mógłby sobie pozwolić z majątkiem rzędu 26 mld dol. Tymczasem on wciąż szuka raczej „następnej wielkiej rzeczy” niż następnego samochodu zabawki do garażu. Dlaczego? Być może odpowiedź tkwi w jego wypowiedzi, skierowanej do młodych inwestorów: „W Stanach Zjednoczonych 99 proc. firm (internetowych) otrzymuje finansowanie VC (venture capital). To pieniądze, których nie musisz zwracać, nawet jeśli twoja firma upadnie. Jest wielu przedsiębiorców, którzy ponieśli porażkę z czterema biznesami, ale za piątym razem udało im się wejść na giełdę Nasdaq i zostać miliarderami. Chcę, żebyś nadal stawiał sobie wyzwania”.
Oczywiście, jednym z najciekawszych wątków w książce jest zakład o Alibabę. Son wspierał Jacka Ma od początku, wierząc w biznes wymyślony przez tego niezwykłego Chińczyka. Wiele razy opinie Sona różniły się od tych wygłaszanych przez znamienitych ekonomistów czy inwestorów, dzięki czemu okazywał się wytrwałym kontrarianinem – czyli inwestorem idącym przeciwko panującym trendom. Barber słusznie jednak zauważa, że być może ten kontrariański sukces uśpił jego czujność, gdy wiele lat potem zachwycił się biznesem WeWork – jak się okazało, niesłusznie.
W książce pojawia się również wątek podważający zdolności Sona do obejmowania umysłem biznesów i technologii, w które inwestuje. W 2016 r. SoftBank stał się większościowym udziałowcem firmy Arm – projektanta chipów z siedzibą w Cambridge. Okazuje się jednak, że jakiś czas po tym przejęciu pojawiło się mnóstwo negatywnych reakcji, między innymi Hermanna Hausera, współzałożyciela Arm, który według Barbera twierdził, że „ten człowiek (Son) nie ma pojęcia, o czym mówi” (wypowiadając się o wybranych aspektach technologii, w które inwestuje).
Gdzie jest granica między wizjonerstwem a hazardem
„Gambling Man” to nie tylko biografia Sona, ale także studium przypadku współczesnego kapitalizmu, w którym granica między wizjonerskim poparciem dla wybranego biznesu a hazardem jest często rozmyta. Do ukształtowania się takiego podejścia przyczynił się długi okres ultraniskich stóp procentowych – co Barber sugeruje wiele razy – który, nie da się ukryć, pozwolił Sonowi na znaczące lewarowanie ryzykownych inwestycji. Pojawia się też wątek sygnalisty, który w 1997 r. twierdził, że Son i jego Softbank manipulowali cenami akcji i ukrywali długi w niekonsolidowanych podmiotach – ale nic poważnego z tego nie wyniknęło ani dla bohatera książki, ani dla jego wehikułu, co też dużo mówi o atmosferze i zasadach panujących na rynkach.
Jednym z najciekawszych fragmentów książki jest ten, opisujący próbę sprzedaży Vision Fund Warrenowi Buffettowi. Słynny amerykański inwestor ani przez sekundę nie dał się zwieść urokowi Sona. Spotkanie było bardzo krótkie. Czyżby Buffett jako stary rynkowy „wyjadacz” „czuł pismo nosem”, mówiąc kolokwialnie, a może po prostu nie rozumiał biznesów, jakie miał w portfelu fundusz japońskiego biznesmena?
Gdzieś w tle majaczą także wątki socjologiczne. Dziadek Sona w poszukiwaniu lepszego życia przybył na wyspę Kyushu z Korei w 1917 r., a jego rodzina osiedliła się w slumsach, gdzie kwitła przestępczość. Bohater książki od dziecka doświadczał złego traktowania ze strony Japończyków jako „odmieniec”, ale w pewnym momencie sytuację całej rodziny poprawiło to, że jego ojciec – który zaczynał od handlu świniakami – wzbogacił się dość znacznie jako właściciel salonów gier z automatami pachinko (gra przypominająca połączenie bilardu i pinballa, ale pozbawiona „łapek” – red.). Dzięki temu w wieku 16 lat Son mógł przenieść się do Stanów Zjednoczonych, gdzie zanurzył się w scenie technologicznej, ostatecznie uzyskując dyplom magistra ekonomii na Uniwersytecie Berkeley.
Ci, którzy interesują się inwestowaniem z pewnością zwrócą uwagę na wiele interesujących szczegółów zawartych w książce. Dla przykładu, pierwsza fala sukcesów Sona zakończyła się wielkim spotkaniem (około dwa tysiące uczestników) z inwestorami w nowojorskiej dyskotece Velfarre w lutym 2000 r. – dokładnie na miesiąc przed początkiem pękania bańki internetowej. Można powiedzieć, że to był jeden z sygnałów formowania się szczytu na tej „bańce”. Z takich faktów warto wyciągać wnioski na przyszłość.
Genialny inwestor czy fartowny ryzykant
Barber z wprawą doświadczonego dziennikarza i przenikliwością analityka kreśli portret człowieka, który stał się symbolem zarówno wizjonerskiego sukcesu, jak i wielkich porażek wynikających z podejmowania nie do końca oszacowanego i zabezpieczonego ryzyka. Styl Barbera jest dynamiczny i przystępny, co czyni książkę atrakcyjną zarówno dla specjalistów od finansów, jak i dla laików. Autor unika żargonu, a skomplikowane mechanizmy finansowe – takie jak lewarowane przejęcia – tłumaczy w sposób klarowny. Narracja natomiast jest nasycona anegdotami i szczegółami, które ożywiają opowieść o „wielkim zakłócaczu”.
Warto podkreślić, że Barber miał dostęp do wielu kluczowych uczestników wydarzeń opisanych w książce, w tym do samego Sona. To nadaje tej publikacji autentyczności. Barber nie napisał jednak hagiografii, dzięki czemu portret Sona jest wyważony, ukazujący zarówno geniusz Japończyka, jak i jego skłonność do podejmowania ryzykownych decyzji. Stąd zresztą tytuł: „Hazardzista”.
„Gambling Man” nie jest jednak pozbawiona wad. Jedną z nich jest nierównowaga między szczegółowością a ogólnikowością. W rozdziałach dotyczących wczesnych lat życia Sona, autor poświęca dużo miejsca anegdotom, które choć ciekawe, nie zawsze wnoszą istotny wkład do obrazu postaci. Z kolei w rozdziałach pokazujących perypetie biznesowe swojego bohatera, zbyt płytko traktuje wszelkie transakcje, pozostawiając uczucie mocnego niedosytu tym, którzy chcieliby łyknąć więcej biznesowej kuchni.
Nie sposób też nie odnieść wrażenia, że Barber (niemal) pomija etyczne aspekty działalności Sona i aspekty ogólnospołeczne. Czy można zarzucać SoftBankowi wspieranie firm o wątpliwych etycznie modelach biznesowych lub stosujących kontrowersyjne praktyki? Owszem, ale tego nie znajdziemy na stronicach „Gambling Man”.
Książka ta to obowiązkowa lektura dla każdego, kto interesuje się nowymi technologiami od biznesowej strony, kto chce zrozumieć dynamikę współczesnego świata biznesu, kto interesuje się inwestowaniem. To niezwykle ciekawa i świetnie napisana pozycja.
Spowolnienie gospodarcze, napięcia geopolityczne, obawy dotyczące bezpieczeństwa łańcucha dostaw i szerzej bezpieczeństwa narodowego prowadzące do wzrostu protekcjonizmu i fragmentacji handlu, bardziej restrykcyjne otoczenie regulacyjne biznesu, trudniejsze globalne warunki finansowe i rosnące koszty negatywnych skutków zmian klimatu to wybrane czynniki podważające stabilność i przewidywalność globalnych przepływów inwestycyjnych. Nie pozostają bez wpływu na przepływy zagranicznych inwestycji bezpośrednich (ZIB), zarówno w rozwiniętych, jak i w rozwijających się krajach.
Rubel w ostatnich kilkunastu miesiącach, z prawie 2,5-krotną dwukierunkową skalą zmienności w przedziale 80–120–50–100 rubli za dolara może uchodzić za lidera wśród najbardziej chwiejnych walut świata. Takie ruchy rosyjskiej waluty to odzwierciedlenie nie tylko słabości rosyjskiej gospodarki i siły sankcji, ale też – i to w dużej mierze – niespójnych, często wzajemnie wykluczających się działań władz w obliczu zmiennych oraz ciągle pogarszających się uwarunkowań.
Dzieło polskiego ekonomisty Michała Kaleckiego (1899–1970) oraz historia jego życia doskonale ilustrują naszą narodową wadę opisaną przez XIX-wiecznego pisarza i pedagoga Stanisława Jachowicza: „Cudze chwalicie, swego nie znacie, sami nie wiecie, co posiadacie”. Za granicą Kalecki jest uznawany za najbardziej oryginalnego polskiego ekonomistę rangi światowej (obok Oskara Langego), w Polsce natomiast jego dzieło długo było niedoceniane czy wręcz ignorowane.
Polska ma dzisiaj już ponad 500 ton złota, a jego udział w rezerwach przekroczył 20 proc. – poinformował Narodowy Bank Polski 24 kwietnia 2025 r. Obecne rezerwy są niemal 5-krotnie wyższe niż siedem lat temu.
Kiedyś przeokropna nędza, dziś pieniędzy pod dostatkiem. Miło po wiekach udręki dostać klucze do Sezamu. Mowa o Irlandii, będącej przez stulecia kolonią brytyjską. W połowie XIX w. zmarło tam z głodu milion ludzi. Sto lat potem Dublin stanął z Londynem w biznesowo-finansowe szranki i ma się dziś znakomicie.
W obliczu narastających napięć geopolitycznych pozycja Chin jako kluczowego ogniwa w globalnym łańcuchu dostaw zaczyna się chwiać. Zmusza to międzynarodowe korporacje do rozważenia ewentualnych dodatkowych lokalizacji dla swoich oddziałów. W tych strategiach nie chodzi o alternatywę dla „Made in China”, gdyż taki scenariusz jest mało prawdopodobny, ale chodzi raczej o dywersyfikację.
Szybki rozwój sztucznej inteligencji może przyczynić się do transformacji gospodarczej porównywalnej z rewolucją przemysłową. Kluczowa jest próba zrozumienia, kiedy i w jaki sposób gospodarka może zostać przekształcona, gdy systemy sztucznej inteligencji będą zmierzać w kierunku opanowania większości lub wszystkich form pracy poznawczej, która może być wykonywana przez ludzi, w tym także nowych zadań, jeszcze nieistniejących.
Hermès nie sprzedaje torebek, lecz opowieść o klasie, dziedzictwie i kunszcie. Chanel nie oferuje perfum – tylko historię, którą można nosić na skórze. Dior nie proponuje sukienek, lecz emocje zapisujące się w pamięci. Najlepsze luksusowe marki traktują marketing, w tym marketing treści jako wehikuł prestiżu.
Nakładem Instytutu Pileckiego ukazał się pierwszy pełny przekład jednego z najważniejszych dzieł niemieckiej myśli politycznej i ekonomicznej, czyli „Mitteleuropa” pióra Friedricha Naumanna. Mimo że w ogromnej mierze dotyczy ono Polski, w naszym języku znane było dotąd jedynie z licznych analogii, fragmentów i streszczeń. Teraz otrzymaliśmy je w bardzo komunikatywnym tłumaczeniu Kamila Markiewicza, wraz z opracowaniem i wstępem wybitnego niemcoznawcy prof. Grzegorza Kucharczyka.
Prawdopodobieństwo wyginięcia ludzkości przed końcem XXI w. wynosi około 85 proc. – ocenia prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badan Ekonomicznych NBP, wykładowca SGH. Jego zdaniem kluczowym zagrożeniem jest niekontrolowany rozwój sztucznej inteligencji ogólnej (AGI), która może przejąć kontrolę nad światem. O losie ludzkości zadecyduje kilka najbliższych lat.
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Do wybudowania elektrowni jądrowej na Pomorzu potrzeba m.in. 39 tys. ton stali. Wylewanie tzw. betonu jądrowego w lokalizacji Lubiatowo-Kopalino rozpocznie się w 2028 r., a pierwszy blok zostanie ukończony w 2035 r.
W ostatnim czasie wiele się mówiło o „metalach ziem rzadkich na terenie Ukrainy”. Wszystko z powodu umowy surowcowej pomiędzy USA a Kijowem. Warto przeanalizować, czym dokładnie są metale ziem rzadkich, jak dużo ich ma Ukraina, a także, dlaczego na tych pierwiastkach tak bardzo zależy Stanom Zjednoczonym.
Pandemia, problemy z łańcuchami dostaw, przemiany klimatyczne, wojna w Ukrainie i napięcia geopolityczne, a także konkurencja technologiczna (zwłaszcza na rynku samochodów elektrycznych i półprzewodników) postawiły pod znakiem zapytania ideę globalnego wolnego handlu. W efekcie coraz więcej państw i organizacji międzynarodowych wdraża rozwiązania interwencjonistyczne – w tym politykę przemysłową.
Kiedy świat wynurzył się z chaosu II wojny światowej, władzę objęli ludzie o przekonaniach makroekonomicznych, ukształtowanych w formacyjnym dla nich doświadczeniu lat 30. XX w.
Cena złota osiągnęła w kwietniu najwyższy poziom w historii. W głównym stopniu przełożyły się na to zakupy dokonywane przez banki centralne, czynniki behawioralne oraz przejściowy wzrost ryzyka geopolitycznego, wynikający z walk na Bliskim Wschodzie.
Mija blisko trzydzieści lat od chwili, gdy Narodowy Bank Polski przeprowadził denominację złotego. Jej przygotowanie było złożonym procesem – należało bowiem wszystko zaplanować, zaprojektować nowe monety i banknoty, zlecić ich produkcję, przygotować całą logistykę, a na koniec przekazać je przy pomocy banków do portfeli wszystkich Polaków.
W ostatnich latach, a szczególnie po rozpoczęciu wojny z Ukrainą, z Rosji płynie nieprzerwany przekaz o sukcesach. Ich skala narasta – gospodarka uodporniła się na sankcje i nawet się rozwija oraz restrukturyzuje, bieda spada, a zamożność rośnie, produkcja krajowa wypiera zaś import. Czy sukcesy mają jednak realny wymiar, czy głównie propagandowomedialny?
Odbudowa gospodarcza kraju i opanowanie chaosu walutowego należały do największych wyzwań, jakie stanęły przed władzami niepodległego państwa polskiego w 1918 r. Sanacja gospodarcza zależała zarówno od skutecznie przeprowadzonych reform finansów publicznych i skarbu państwa, jak również od szybkiego wprowadzenia do obiegu nowej, pełnowartościowej polskiej waluty. A to właśnie dobrze zorganizowany aparat skarbowy, sprawny obieg pieniądza i jego stabilna wartość stanowiły podstawę rozwoju ekonomicznego i społecznego odrodzonej Polski.
Chiny nie są już największą montownią świata, z tanią siłą roboczą, czy producentem tanich produktów codziennego użytku. Kraj stał się eksporterem technologii. Mimo wojny handlowej i nałożonych ograniczeń, Chiny coraz śmielszymi krokami wchodzą ze swoimi rozwiązaniami w świat zachodni. Na milion mieszkańców w 2020 r. przypadało tam 1585 badaczy. Jest to trzykrotny wzrost w czasie zaledwie jednej dekady. Chiny inwestują w technologię, a ta zapewnia im coraz większą dominację na świecie.
