W 2022 r. wśród funduszy inwestycyjnych były podmioty o krytycznie niskim poziomie płynności, a ogólnie fundusze otwarte wykorzystywały dźwignię finansową w większym stopniu niż w poprzednich latach – podał Narodowy Bank Polski w półrocznym raporcie o stabilności systemu finansowego.
„Nadmierna dźwignia finansowa może istotnie wpłynąć na zwiększenie ryzyka w sektorze, jeśli współwystępuje z niskim udziałem płynnych lokat w funduszu. Na koniec 2022 r. fundusze, które wykazywały podwyższony poziom dźwigni finansowej charakteryzowały się wskaźnikiem płynności wyższym od przeciętnej w sektorze. Wynikało to głównie z dominującej roli skarbowych papierów wartościowych w strukturze aktywów tych podmiotów, które z kolei stanowiły główne źródło zabezpieczeń zaciąganych przez nie pożyczek” – napisano.
„Niemniej jednak w tej grupie funduszy znajdowały się również podmioty o krytycznie niskim poziomie depozytów, nieprzekraczającym 1,5 proc. w relacji do aktywów netto, co w połączeniu z wyższym poziomem zadłużenia podnosi ryzyko płynności, którego materializacja mogłaby w niektórych przypadkach skutkować problemami z realizacją wzmożonych umorzeń. Nadmierne wykorzystanie dźwigni finansowej wpływa również na wyższą zmienność stóp zwrotu” – dodano.
NBP zaznacza, że spadki wyceny jednostek uczestnictwa mogą skłaniać inwestorów do gwałtownego wycofywania środków, czego skutkiem jest zwiększone zapotrzebowanie funduszy na płynność. Konieczność umorzenia tytułów uczestnictwa może zatem skutkować wymuszoną sprzedażą aktywów i jeszcze bardziej pogłębić straty uczestników rynku.
Bank centralny podaje, że w 2022 r. fundusze inwestycyjne otwarte wykorzystywały dźwignię finansową w większym stopniu niż w poprzednich latach. Podmioty te charakteryzowały się również wyższymi wskaźnikami dźwigni niż pozostałe rodzaje funduszy.
Istotnym jej źródłem pozostawały transakcje warunkowe, których wartość stanowiła blisko dwie trzecie sumy zobowiązań.
„O ile około 95 proc. wszystkich funduszy inwestycyjnych otwartych cechowała się na koniec 2022 r. wskaźnikiem dźwigni nieprzekraczającym 150 proc., o tyle jeden z podmiotów wykazał aktywa ogółem blisko dziesięciokrotnie wyższe niż aktywa netto. Mimo określonych w przepisach prawa limitów ograniczających poziom całkowitej ekspozycji w funduszach inwestycyjnych otwartych, tak znaczny poziom lewarowania był możliwy do osiągnięcia dzięki zmianie sposobu jej obliczania, z metody zaangażowania na metodę absolutnej wartości zagrożonej. Modyfikacja ta nie ograniczyła jednak poziomu dźwigni w funduszu, a jedynie sposób jej prezentacji, rodząc istotne ryzyko dla inwestorów” – dodano.
tus/ ana/
