Szef Biura Zarządzania i Budżetu (OMB) w Białym Domu nakazał w poniedziałek w nocy wszystkim agencjom federalnym wstrzymanie wydawania wszelkich środków na granty, pożyczki i pomoc federalną – napisały media. Decyzja może dotyczyć wydatków rzędu bilionów dolarów, a według Demokratów jest nielegalna.
Jak piszą amerykańskie media, w tym „Washington Post”, pełniący obowiązki szefa OMB Matthew J. Vaeth nakazał wszystkim federalnym agencjom tymczasowo wstrzymać wszelką działalność związaną z obowiązkami lub wydatkami (w ramach) całej federalnej pomocy finansowej, która według dokumentu opiewa na 3 bln dol. Potencjalnie może to dotyczyć transferów dla władz stanowych, federalnych programów socjalnych, wsparcia małych firm, pomocy dotyczącej klęsk żywiołowych, subsydiów dla rolników czy grantów na badania naukowe.
Zamrożenie tych programów ma na celu dokonanie ich przeglądu pod kątem zbieżności z priorytetami prezydenta wyrażonymi w jego dekretach m.in. na temat wyeliminowania projektów dotyczących równouprawnienia i inkluzywności, a także pomocy zagranicznej, czy transformacji energetycznej.
Jak pisze „Wall Street Journal”, nieoczekiwane zarządzenie wywołało chaos i zamieszanie wśród urzędników, którzy starają się ustalić, jakie konsekwencje może mieć ta decyzja. Memorandum wydane przez Vaetha mówi jedynie, że zamrożenie wydatków nie dotyczy pieniędzy bezpośrednio wypłacanych obywatelom w ramach systemu ubezpieczeń społecznych (Social Security) i ubezpieczeń zdrowotnych dla seniorów (Medicare).
Decyzję skrytykowali Demokraci, którzy kwestionują legalność posunięcia i jego konsekwencje.
„Donald Trump musi nakazać swojej administracji natychmiastową zmianę kursu, a pieniądze podatników powinny zostać rozdysponowane między ludzi. Kongres zatwierdził te wydatki i nie są one opcjonalne; są prawem” – oznajmił lider Demokratów w Senacie Chuck Schumer.
„Oznaczać to będzie brak wypłat i środków na czynsz oraz […] chaos na uniwersytetach, w organizacjach charytatywnych, w stanach zajmujących się pomocą w przypadku klęsk żywiołowych, w lokalnych organach ścigania, w pomocy dla osób starszych i (pomocy) żywnościowej dla potrzebujących” – dodał polityk.
Eksperci cytowani przez „Washington Post” są zdania, że tymczasowe wstrzymanie wydatków zaaprobowanych przez Kongres jest prawdopodobnie zgodne z prawem, lecz budzi obawy o próby uzurpacji przez Biały Dom najważniejszych uprawnień Kongresu, czyli kontroli nad budżetem.
„Obawiam się, że jest to próba niewdrażania prawa kraju w odniesieniu do procesu budżetowego” – powiedział dziennikowi G. William Hoagland, wiceprezes ośrodka Bipartisan Policy Center.
Nominowany przez Trumpa Russell Vought na nowego szefa OMB, jest zwolennikiem teorii, że egzekutywa nie musi realizować wydatków rozkazanych przez Kongres.
Podobny chaos i popłoch wewnątrz federalnych agencji wywołały wcześniejsze decyzje o wstrzymaniu wszelkiej pomocy zagranicznej USA na trzy miesiące czy zakaz utrzymywania kontaktów ze Światową Organizacją Zdrowia (WHO) przez amerykańskie agencje.
Na skutek zamrożenia pomocy zagranicznej zawieszono m.in. programy wsparcia dla Ukrainy, pomoc wojskową dla Tajwanu, wsparcie dla Kurdów pilnujących więzień, w których przetrzymywani są dżihadyści z Państwa Islamskiego w Syrii, a także programy walki z AIDS czy identyfikowanie celów potencjalnych sankcji.
Z Waszyngtonu Oskar Górzyński
osk/ fit/ asa/
