Autor: Małgorzata Kloc-Konkołowicz

Ekspert Wydziału Integracji Europejskiej Departamentu Zagranicznego NBP

Priorytety Inicjatywy Trójmorza a priorytety UE na lata 2019-2024

Inicjatywa Trójmorza nie jest dla UE konkurencją, a próbą ściślejszej współpracy regionu, np. w zakresie infrastruktury, głównie pod względem gęstości sieci transportowych i energetycznych wewnątrz krajów, jak i połączeń między państwami Trójmorza, w szczególności na osi północ-południe.
Priorytety Inicjatywy Trójmorza a priorytety UE na lata 2019-2024

(©Envato)

Inicjatywa Trójmorza powstała w 2015 r. jako forum współpracy 12 krajów będących członkami Unii Europejskiej, położonych w regionie między Morzem Bałtyckim, Adriatyckim i Czarnym, tj. Estonii, Litwy, Łotwy, Polski, Czech, Słowacji, Austrii, Węgier, Chorwacji, Słowenii, Bułgarii i Rumunii. Większość Państw Trójmorza obecnych jest w UE od ok. dwudziestu lat, co znacząco przyczyniło się do ich modernizacji. Jednakże, mimo korzystania z unijnych programów i funduszy strukturalnych, państwa te wciąż nie nadrobiły dystansu wobec bardziej rozwiniętych europejskich partnerów. Ich infrastruktura odbiega od zachodnioeuropejskich standardów zarówno pod względem gęstości sieci transportowych i energetycznych wewnątrz poszczególnych krajów, jak i połączeń między państwami regionu Trójmorza, w szczególności na osi północ-południe.

Zacieśnienie współpracy w ramach Inicjatywy Trójmorza stwarza nowe perspektywy przyspieszenia rozwoju tego obszaru. Państwa Trójmorza podkreślają, że Inicjatywa nie stanowi konkurencji dla UE, ani nie tworzy równoległych struktur wobec istniejących mechanizmów współpracy. Powinna być ona raczej postrzegana jako szansa na pełniejsze wykorzystanie potencjału polityk unijnych i dostępnych instrumentów finansowych dzięki ściślejszej współpracy państw regionu. W deklaracjach formułowanych przy okazji kolejnych szczytów Inicjatywy państwa członkowskie konsekwentnie wskazują, że Inicjatywa stanowi uzupełnienie i rozszerzenie współpracy w ramach UE, a rozwój wschodniej części UE wzmocni spójność społeczno-gospodarczą i odporność Unii Europejskiej oraz przyczyni się do jej głębszej integracji i jedności. Niezależnie od swego zakorzenienia we współpracy europejskiej, Inicjatywa podkreśla również wagę stosunków transatlantyckich, a także znaczenie sektora prywatnego dla realizacji i finasowania swoich celów.

Cele i projekty Inicjatywy Trójmorza

Inicjatywa Trójmorza definiuje sześć celów swojej działalności: 1) pobudzenie wzrostu gospodarczego i zwiększenie dobrobytu regionu; 2) przyciągnięcie inwestycji; 3) zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego poprzez wspólny, sprawnie funkcjonujący rynek energii oraz dywersyfikację źródeł i dostawców energii; 4) wzmocnienie artykulacji interesów geopolitycznych dzięki potencjałowi gospodarczemu regionu, stanowiącego integralną część silnej UE; 5) zastosowanie inteligentnych technologii teleinformatycznych do stworzenia nowoczesnych systemów wymiany danych i efektywniejszego wykorzystania informacji; 6) osiągniecie celów klimatycznych dzięki nowoczesnej infrastrukturze.

Realizacja opisanych celów ma się dokonać dzięki konkretnym projektom inwestycyjnym, niwelującym zapóźnienia oraz stymulującym rozwój regionu. Projekty te realizowane są w trzech priorytetowych obszarach: infrastruktury transportowej, energetycznej i cyfrowej. W tych dziedzinach państwa Inicjatywy do tej pory przygotowały w sumie 90 priorytetowych projektów, z czego prawie połowa dotyczy infrastruktury transportowej, ponad jedna trzecia energetycznej, a pozostałe (14 proc.) to projekty teleinformatyczne.

Wśród realizowanych bądź dopiero zarejestrowanych projektów energetycznych znajdują się inicjatywy takie, jak: budowa lub rozbudowa terminali LNG (np. w Paldiski, Kłajpedzie, na wyspie Krk), infrastruktury do przesyłu i magazynowania gazu oraz energii elektrycznej (gazociąg BURA, gazociąg Eastring, Baltic Pipe, North-South Gas Corridor, interkonektory gazowe łączące Polskę z Litwą, Słowacją, Ukrainą, podziemny magazyn gazu w Chiren), synchronizacja sieci elektrycznych państw bałtyckich z unijnymi, rozwój inteligentnych sieci energetycznych, budowa elektrowni słonecznych i wiatrowych, prace badawcze nad wykorzystaniem wodoru.

Polityka pieniężna w krajach Trójmorza w reakcji na pandemię

Projekty z zakresu infrastruktury transportowej obejmują m.in. budowę i modernizację dróg lądowych oraz kolejowych (zarówno odcinków lokalnych, jak i połączeń regionalnych i międzynarodowych, m.in. Baltic – Adriatic TEN-T Core Network Corridor, Via Carpatia, Via Baltica, Rail Baltica, Viking train, Rail-2-Sea Gdańsk-Konstanca), rozwój śródlądowych połączeń wodnych (Wodny korytarz Dunaj-Odra-Łaba), infrastruktury portowej i transportu multimodalnego (Adriatic Gate w Rijeka).

Wśród projektów teleinformatycznych wymienić należy Autostradę Cyfrową Trójmorza, rozwój infrastruktury HPC (High-Performance Computing), transgranicznej sieci światłowodów i centrów danych, transgranicznych korytarzy transportowych 5G dla połączonej i zautomatyzowanej mobilności w państwach bałtyckich.

Należy podkreślić, że zbieżność działań Inicjatywy Trójmorza z celami unijnymi jest również sformułowana explicite w warunkach naboru do tzw. listy projektów priorytetowych Inicjatywy Trójmorza. Wśród kryteriów oceny zgłaszanych projektów znajduje się m.in. „zgodność z  priorytetami i politykami UE”, a preferencyjnie traktuje się „projekty, które zostały już uwzględnione w różnych unijnych programach i unijnych listach projektów priorytetowych”. Wiele z wyżej wymienionych inicjatyw energetycznych figuruje na tzw. liście projektów wspólnego zainteresowania (Projects of Common Interest, PCI). Są to m.in. magazyn gazu w Chiren, terminal LNG w Krk, gazociąg Baltic Pipe, gazociąg BRUA, gazowe i/lub elektroenergetyczne połączenia międzysystemowe PL-LT, PL-SK, HU-SI, synchronizacja sytemu elektroenergetycznego Państw Bałtyckich z sieciami europejskimi, inteligentne sieci elektroenergetyczne SI-HR SINCRO.GRID.

Zbieżność priorytetów Inicjatywy Trójmorza z priorytetami UE

Wśród dziedzin podporządkowanych sześciu priorytetom Unii Europejskiej, sformułowanym na lata 2019-24, znajdują się wszystkie obszary będące przedmiotem zainteresowania Inicjatywy Trójmorza: niwelowanie dysproporcji rozwojowych, rozwój i integracja państw poprzez rozbudowę międzynarodowych połączeń transportowych, energetycznych i teleinformatycznych.

Rozwój regionalny

W zakresie rozwoju regionalnego realizacja priorytetów Inicjatywy Trójmorza dobrze wpisuje się, jak wspomniano powyżej, w realizację unijnej polityki spójności na jej wschodniej flance. Jedenastu spośród dwunastu członków Inicjatywy to bezpośredni beneficjenci unijnej polityki spójności, adresowanej do państw, w których dochód na mieszkańca wynosi poniżej 90 proc. średniej unijnej. Kryterium to spełniają wszystkie, poza Austrią, państwa Regionu Trójmorza.

Jednym z dwóch celów europejskiej polityki spójności, oprócz wspierania wzrostu i zatrudnienia, jest europejska współpraca terytorialna (European Territorial Cooperation, ETC) która ułatwia współdziałanie narodowych, regionalnych i lokalnych podmiotów z różnych państw członkowskich. Polityka spójności w obecnym okresie programowania, tj. w latach 2021-2027, ma wspierać inwestycje, głównie z zakresu innowacji i cyfryzacji, łączności cyfrowej, strategicznych sieci transportowych, transformacji energetycznej w kierunku energii odnawialnej i niskoemisyjnej oraz inne inwestycje związane z przeciwdziałaniem zmianom klimatycznym, m.in. w niskoemisyjne środki transportu, rozwój sieci kolejowych i intermodalność.

Warto podkreślić, w ślad za programem prezydencji portugalskiej, możliwość wykorzystania synergii między polityką spójności a ustanowionym w reakcji na kryzys unijnych gospodarek wskutek epidemii COVID-19 Europejskim Instrumentem na rzecz Odbudowy i Wspierania Odporności, Instrumentem Wsparcia Technicznego Reform (następcy Programu Wspierania Reform Strukturalnych), instrumentem Łącząc Europę (służącym wspieraniu projektów infrastrukturalnych w dziedzinie transportu, energetyki i telekomunikacji), programem inwestycyjnym InvestEU (następcą Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych), programem LIFE dotyczącym ochrony środowiska oraz programem wspierania badań i innowacji Horyzont Europa.

Sieci transportowe

Promocja rozbudowy połączeń transportowych, lokalnie oraz między państwami Trójmorza, wpisuje się w unijny program Transeuropejskich Sieci Transportowych (TEN-T), którego celem jest ukończenie do 2030 r. sieci głównych połączeń europejskich oraz do 2050 r. – kompletnej sieci, obejmującej wszystkie europejskie regiony i wszelkie rodzaje transportu: kolejowego, drogowego, żeglugi śródlądowej i morskiej, infrastruktury portowej, lotniskowej i dworcowej.

Celem jest uzupełnienie brakującej lub modernizacja przestarzałej infrastruktury, a także wspieranie innowacyjnych rozwiązań, nowych technologii i cyfryzacji wszystkich rodzajów transportu, a także zmniejszenie negatywnego wspływu transportu na środowisko i podniesienie bezpieczeństwa podróży. Odbudowa gospodarek europejskich po pandemii z ogólnoeuropejskim budżetem w wysokości 672,5 mld EUR w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (Recovery and Resilience Facility), z którego 37 proc. zarezerwowane jest na inwestycje i reformy związane z klimatem, a 20 proc. na transformację cyfrową, może znacząco przyczynić się do przyspieszenia modernizacji sektora, w tym jego cyfryzacji, oraz do zmniejszenia jego emisyjności również w Regionie Trójmorza.

W stronę inwestycji infrastrukturalnych, z pomocą PPP

W związku z rewizją wielu unijnych polityk, mających na celu dostosowanie ich do wymogów Europejskiego Zielonego Ładu (europejskiej strategii wzrostu gospodarczego, zakładającej osiągnięcie neutralności klimatycznej UE do 2050 r.), Komisja Europejska w grudniu 2020 r. przedstawiła strategię na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności, której celem jest zmniejszenie emisyjności transportu do 2050 r. o 90 proc.

Strategia ta promuje intermobilność (łączenie różnych rodzajów transportu), automatyzację transportu z wykorzystaniem danych i sztucznej inteligencji (użycie dronów, stworzenie europejskiej wspólnej przestrzeni danych dotyczących mobilności), wdrażanie bezemisyjnego transportu publicznego i prywatnego, a w dalszej perspektywie – bezemisyjnego transportu morskiego i lotniczego, rozwój infrastruktury dla szybkich przewozów kolejowych oraz śródlądowych dróg wodnych, ukończenie multimodalnej transeuropejskiej sieci transportowej z połączeniami dużych prędkości do 2050 r.

Komisja Europejska planuje w 2021 r. rewizję rozporządzenia TEN-T, która uwzględnić ma wyzwania przyszłości: przede wszystkim dostosowanie do unijnej polityki zeroemisyjności, wzmocnienie odporności na szoki (klimatyczne, katastrofy naturalne), a także postęp technologiczny, w tym teleinformatyczny, oraz otwartość na współpracę z państwami trzecimi. Działania te zbieżne są z ewolucją priorytetów Inicjatywy Trójmorza w zakresie wspierania celów klimatycznych poprzez modernizację infrastruktury.

Polityka energetyczna

Priorytety Inicjatywy Trójmorza w zakresie energii dobrze wpisują się w politykę energetyczną Unii: dywersyfikacji źródeł energii (w tym odnawialnej), zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego poprzez współpracę państw członkowskich i ograniczenia uzależnienia UE od źródeł zewnętrznych. Polityka energetyczna UE zakłada stworzenie wewnętrznego rynku energii ze swobodnym przepływem energii dzięki odpowiedniej infrastrukturze, oraz wspiera badania i inwestycje na rzecz transformacji energetycznej umożliwiającej osiągniecie celów klimatycznych. Realizacji tej polityki służy program Transeuropejskich Sieci Energetycznych (TEN-E), który ma na celu połączenie infrastruktury energetycznej państw UE.

Wśród dziewięciu priorytetowych korytarzy energetycznych UE sześć dotyczy infrastruktury elektrycznej, gazowej lub naftowej w regionie w Europie Środkowo-Wschodniej i Południowo-Wschodniej oraz Państw Bałtyckich.

Program identyfikuje dziewięć priorytetowych korytarzy oraz trzy priorytetowe obszary tematyczne. Wśród dziewięciu priorytetowych korytarzy sześć dotyczy infrastruktury elektrycznej, gazowej lub naftowej w regionie w Europie Środkowo-Wschodniej i Południowo-Wschodniej oraz Państw Bałtyckich: są to międzysystemowe połączenia elektryczne, łączące kraje regionu między sobą oraz z resztą Europy i umożliwiające włączenie do sieci energii ze źródeł odnawialnych, w tym z morskich elektrowni wiatrowych. Korytarze gazowe obejmują m.in. infrastrukturę i połączenia na osi północ-południe, zwiększające dywersyfikację i bezpieczeństwo dostaw gazu w Europie Środkowo-Wschodniej i Południowo-Wschodniej, a także pozwalające na uniezależnienie Państw Bałtyckich od jednego dostawcy gazu. Korytarz naftowy ma zapewnić interoperacyjność sieci naftociągów w Europie Środkowo-Wschodniej, poprawić bezpieczeństwo dostaw i zmniejszyć zagrożenie dla środowiska.

Trzy priorytetowe obszary tematyczne programu TEN-E obejmują: rozwój inteligentnych sieci integrujących energię ze źródeł odnawialnych i umożliwiających klientom indywidualnym lepsze zarzadzanie zużyciem energii; rozwój autostrad eklektycznych umożliwiających transport prądu na bardzo duże odległości (np. łączące farmy wiatrowe na Morzu Północnym i Bałtyku z infrastrukturą magazynującą w Skandynawii i w rejonie Alp); a także rozwój infrastruktury transportu wychwyconego dwutlenku węgla. Wiele przedsięwzięć energetycznych z priorytetowej listy Inicjatywy Trójmorza to projekty znajdujące się również na unijnych listach UE projektów wspólnego zainteresowania.

TEN-E, polityka unijna kluczowa z punktu widzenia Inicjatywy Trójmorza, podlega obecnie zmianom mającym na celu uwzględnienie celów klimatycznych UE, co jest szczególnie istotne ze względu na olbrzymi potencjał, jaki transformacja sektora energetycznego ma dla osiągniecia neutralności klimatycznej. Zaproponowana 15 grudnia 2020 r. rewizja rozporządzenia TEN-E promuje rozwój alternatywnych źródeł energii i nowych technologii (energia odnawialna, zielona energia wodorowa), technologii magazynowania energii, produkcję paliw alternatywnych i włączenie ich do systemu energetycznego UE.

UE zaprzestanie wspierania infrastruktury ropy naftowej i gazu ziemnego. Zatwierdzone już projekty mają umożliwić każdemu z państw dostęp do co najmniej trzech źródeł gazu lub do światowego rynku gazu skroplonego.

Transformację tę wspierać będą projekty wspólnego zainteresowania przyczyniające się do realizacji celu redukcyjnego na 2030 r. (zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 55 proc. względem poziomu z 1990 r.) oraz celu neutralności klimatycznej do 2050 r. Oznacza to m.in., że Unia zaprzestanie wspierania infrastruktury związanej z ropą naftową i gazem ziemnym. Zatwierdzone już projekty zostaną ukończone, co w ocenie Komisji pozwoli na osiągnięcie dobrze rozwiniętej, odpornej na szoki sieci gazowej, umożliwiającej każdemu z państw unijnych dostęp do co najmniej trzech źródeł gazu lub do światowego rynku gazu skroplonego. Nowa strategia w dalszym ciągu zakłada włączenie izolowanych regionów do europejskiego rynku energetycznego, wzmocnienie transgranicznych połączeń i współpracę z krajami trzecimi.

W opisanym powyżej kontekście szczególnego znaczenia nabiera kwestia transformacji energetycznej państw Inicjatywy Trójmorza w kierunku alternatywnych źródeł energii. Mimo że transformacja ta, zgodnie z deklaracją Bułgarii, odpowiedzialnej za organizację szczytu Inicjatywy w Sofii w dniach 8-9 lipca 2021 r., należy do istotnych priorytetów Inicjatywy Trójmorza, to w podejściu do kwestii energetycznych państw regionu zarysowują się historyczne zaszłości: duża rola energii czerpanej z węgla lub gazu ziemnego w większości tych krajów (co utrudnia dotrzymanie tempa transformacji klimatycznej), oraz długie lata uzależnienia od jednego dostawcy gazu (co wiąże się z ryzykiem politycznego wykorzystania pozycji monopolisty). Dlatego też podstawowym celem pozostaje tu bezpieczeństwo energetyczne oraz dywersyfikacja źródeł i szlaków przesyłowych, co potwierdza wspólna deklaracja państw przyjęta podczas ostatniego szczytu.

Strategia cyfrowa

Kolejnym, ważnym obszarem synergii miedzy politykami unijnymi a celami Inicjatywy Trójmorza jest strategia cyfrowa UE. Ma ona na celu zwiększenie dostępu do wysokiej jakości danych przemysłowych i sektora publicznego poprzez stworzenie jednolitej europejskiej przestrzeni danych, która, przy jednoczesnym zapewnieniu ochrony danych osobowych i wrażliwych danych przedsiębiorstw, umożliwi swobodny przepływ danych w UE i między sektorami. Strategia zakłada wzmocnienie suwerenności cyfrowej UE poprzez opracowanie własnych standardów i norm cyfrowych, inwestycje w technologie i infrastrukturę nowej generacji do przechowywania i przetwarzania danych. Unijna strategia cyfrowa ma się również przyczynić do osiągnięcia celów klimatycznych – poprzez użycie technologii cyfrowych wspierających transformację ekologiczną: w sieciach energetycznych, rolnictwie, transporcie osobowym i towarowym oraz budownictwie.

MFW wspiera zdolności instytucjonalne państw, m.in. z pomocą Polski

Strategia ta dobrze koreluje z planami Inicjatywy Trójmorza. Podczas szczytu Inicjatywy w Tallinie w październiku 2020 r. zaprezentowano strategię Smart Connectivity dla regionu Trójmorza, zakładającą rozwój inteligentnych rozwiązań dla infrastruktury transportowej i energetycznej, wzajemne połączenie cyfrowych platform oraz usług umożliwiających sprawniejsze zarządzanie zintegrowaną infrastrukturą energetyczną i transportową regionu, a także szersze zastosowanie tożsamości cyfrowej i podpisu elektronicznego.

W dokumencie znajdują się bezpośrednie odwołania do unijnej strategii cyfrowej i planów stworzenia europejskiej przestrzeni danych oraz federacji infrastruktury chmur obliczeniowych. Państwa Trójmorza chcą wykorzystać unijne prace regulacyjne i standaryzację dla przyspieszenia cyfryzacji regionu. Zamierzają poprzez współpracę i koordynację działań wykorzystać unijne możliwości inwestycyjne, aby szybko zbudować transgraniczną infrastrukturę teleinformatyczną. W wizji Smart Connectivity postuluje się, aby państwa Trójmorza porozumiały się co do wspólnej technologii i standardów interoperacyjności, które umożliwią połączenie zdefragmentowanych rozwiązań teleinformatycznych (m.in. w korytarzach transportowych) i urzeczywistnienie transgranicznych usług cyfrowych. Zgłoszone dotychczas oraz przygotowywane projekty priorytetowe Inicjatywy Trójmorza w dziedzinie transportu czy energetyki mają potencjał do wykorzystania technologii cyfrowych.

Państwa Trójmorza planują ten potencjał rozwijać. Cyfryzacja gospodarki może w istotnym stopniu przyczynić się do realizacji celów klimatycznych, np. postuluje się wdrożenie C-ITS (Cooperative Intelligent Transport Systems) umożliwiających komunikację pojazdów między sobą oraz z infrastrukturą drogową, wzdłuż korytarzy transportowych Trójmorza. Pozwoli to zwiększyć wydajność transportu logistycznego, a tym samym obniżyć emisje. Inteligentne rozwiązania dla transportu obejmują także obsługę transportu multimodalnego, rozwój cyfrowej dokumentacji przewozowej, czy zharmonizowanie systemu dokumentacji na poziomie międzynarodowym (wspólne standardy wymiany danych), co pozwoli na uniknięcie duplikowania dokumentacji i pełną automatyzację transgranicznych procedur.

Cyfryzacja energetyki umożliwi integrację różnych źródeł energii odnawialnych, a także rozwój usług energetycznych wykorzystujących koordynację między produkcją a konsumpcją energii elektrycznej.

Cyfryzacja energetyki umożliwi z kolei integrację różnych źródeł energii odnawialnych, a także rozwój usług energetycznych wykorzystujących koordynację między produkcją a konsumpcją energii elektrycznej zarówno w dziedzinie przemysłu jak i na poziomie gospodarstw domowych (co umożliwi im udział w czasie rzeczywistym w sterowaniu zużyciem energii). Państwa Trójmorza są szczególnie zainteresowane rozwojem transgranicznej interoperacyjności systemów produkcji i przesyłu energii elektrycznej, który może dokonać się przy pomocy wysokowydajnych centrów zbierających, przechowujących i wykorzystujących dane gromadzone lokalnie z inteligentnych systemów pomiarowych, dane dotyczące eksploatacji sieci, czy dane rynkowe.

Źródła finansowania przez UE

Jeśli chodzi o możliwości finansowania projektów Inicjatywy Trójmorza ze źródeł unijnych, wymienić należy przede wszystkim środki z Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, InvestEU oraz instrumentu Łącząc Europę, służącego finasowaniu rozwoju sieci transeuropejskich. Niezwykle ważnym źródłem finansowania dla projektów Inicjatywy Trójmorza może okazać się również Europejski Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności przeznaczony na odbudowę po epidemii COVID-19: wśród obszarów wskazanych przez Komisję państwom członkowskim jako potencjalne cele inwestycji znajdują się m.in. zielone technologie i energia ze źródeł odnawialnych, zrównoważony transport oraz digitalizacja.

Wnioski

Inicjatywa Trójmorza jako projekt lokalny, dotyczący wschodniej części Unii Europejskiej, nie tylko dobrze wpisuje się w priorytety UE na najbliższe lata, lecz także przyczynia się do wzmocnienia Unii jako całości. Główne cele i obszary zainteresowania Inicjatywy, tj. rozwój gospodarczy i integracja regionu oraz rozbudowa ponadgranicznej infrastruktury transportowej, energetycznej i cyfrowej odzwierciedlają kluczowe oraz dynamicznie rozwijające się polityki unijne: politykę spójności, program transeuropejskich sieci transportowych i energetycznych oraz strategię cyfrową.

UE zmienia akcenty: z zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego na poszukiwanie źródeł energii przyjaznych środowisku. Inicjatywa Trójmorza idzie w podobnym kierunku, ale jednak kwestie bezpieczeństwa energetycznego pozostają ważnym priorytetem państw regionu.

Wiele projektów infrastrukturalnych w regionie Trójmorza współfinansowanych jest ze środków unijnych. Również unijny proces ewolucji kluczowych polityk w kierunku ich większego udziału w realizacji celów klimatycznych, znajduje odzwierciedlenie w wielu projektach inwestycyjnych Inicjatywy. Zarówno strategia Smart Connectivity jak i deklaracja ze szczytu w Sofii pozwalają przewidywać, że przyszłe projekty priorytetowe państw Trójmorza w coraz większym stopniu uwzględniać będą kwestie ochrony środowiska.

Ewolucja unijnej polityki energetycznej wskazuje, że obecnie w UE dokonuje się zmiana akcentów: z zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego na poszukiwanie źródeł energii przyjaznych środowisku. Choć działania Inicjatywy Trójmorza odzwierciedlają tak rozumiany zwrot w kierunku gospodarki zrównoważonej środowiskowo i cyfrowej, to jednak kwestie bezpieczeństwa energetycznego pozostają ważnym priorytetem państw regionu.

 

Poglądy wyrażone w niniejszym artykule nie przedstawiają stanowiska NBP

(©Envato)

Otwarta licencja


Tagi