(©Envato)
Podniesienie płac realnych w przyszłości będzie wymagało wdrożenia polityki publicznej ukierunkowanej na wspieranie środowiska biznesowego i rozwój sektorów o wysokiej wartości dodanej.
W ostatnich dziesięcioleciach tempo wzrostu płac realnych w wielu krajach rozwiniętych pozostawało w tyle za wzrostem wydajności pracy. W kilku badaniach wskazywano, że ta luka we wzroście wynika ze spadku udziału dochodów z pracy w PKB. W reakcji na te ustalenia niektóre państwa, takie jak Korea Południowa i Japonia, podniosły płacę minimalną.
Jednak w niniejszym artykule stwierdzamy, że większość obserwowanej luki między wzrostem płac realnych i wzrostem wydajności pracy wynika z różnic we wskaźnikach cen. W związku z tym, gdy porównujemy wzrost płac i wzrost wydajności pracy w ujęciu nominalnym, w wielu krajach znika większa część obserwowanej luki. Zazwyczaj płaca nominalna korygowana jest o wskaźnik cen konsumpcyjnych (CPI), podczas gdy nominalny PKB korygowany jest o deflator PKB w celu uzyskania wartości realnych. W związku z tym na powiększającą się lukę między wzrostem płac realnych i wzrostem wydajności pracy w ujęciu realnym mają wpływ zmiany w różnicy między wskaźnikiem cen konsumpcyjnych CPI i deflatorem PKB.
Zmiany we wskaźniku „terms of trade pracy” (różnicy między wskaźnikiem cen konsumpcyjnych CPI i deflatorem PKB, czyli różnicy między ceną towarów wyprodukowanych przez pracowników, a ceną towarów przez nich konsumowanych) oraz zmiany w luce między wzrostem płac realnych i wzrostem wydajności pracy wykazują dodatnią korelację (ze współczynnikiem korelacji wynoszącym 0,664). Pogłębiające się luki między wzrostem płac realnych i wzrostem wydajności pracy występowały już w przeszłości i były opisywane w szeregu badań w literaturze przedmiotu, w których przedstawiono podobne wyjaśnienie obserwowanych luk.
W naszej pracy przedstawiamy dekompozycję mającą na celu zidentyfikowanie czynników stojących za obserwowaną luką między wzrostem płac realnych a wzrostem wydajności pracy w Japonii i Korei Południowej. Jednym z ograniczeń wpływających na badanie jest różnica w zakresie dostępności szczegółowych zbiorów danych niezbędnych do dekompozycji luk między płacami a produktywnością w obu krajach.
W Japonii i Korei Południowej wydajność pracy wzrosła w ciągu ostatnich 20 lat, odpowiednio, o 22,8 proc. i 46,7 proc., ale płace realne wzrosły, odpowiednio, tylko o 2,6 proc. i 27,2 proc. W obu krajach wzrost płac realnych jest znacznie niższy niż wzrost wydajności pracy.
Wzrost wydajności pracy (NI0) dla Japonii przedstawiany jest jako wzrost PKB na roboczogodzinę skorygowany o zmiany stopy deprecjacji kapitału i stawki podatków pośrednich netto. Wzrost wydajności pracy (NI2) w Korei Południowej przedstawiany jest jako wzrost PKB na pracownika skorygowany o zmiany stopy deprecjacji kapitału, stawki podatków pośrednich netto i zmiany w proporcji sektora osób samozatrudnionych.
W Japonii i Korei Południowej wydajność pracy wzrosła w ciągu ostatnich 20 lat, odpowiednio, o 22,8 proc. i 46,7 proc., ale płace realne wzrosły, odpowiednio, tylko o 2,6 proc. i 27,2 proc. W obu krajach wzrost płac realnych jest znacznie niższy niż wzrost wydajności pracy.
Główną przyczyną stagnacji płac realnych jest znaczne pogorszenie w obu krajach wskaźników „terms of trade pracy”, które spadły, odpowiednio, o 14,2 proc. i 15,5 proc.
W krajach, które importują podstawowe surowce, takie jak ropa naftowa i produkty rolne, a także eksportują produkty elektroniczne, samochody i maszyny, wskaźniki „terms of trade pracy” częściej ulegają pogorszeniu wraz ze spadkiem względnej ceny produktów eksportowych w wyniku postępu technologicznego. Pogorszenie wskaźnika „terms of trade pracy” można również przypisać faktowi, że produkty tej samej jakości, co te wytwarzane w kraju, są wytwarzane w dużych ilościach za granicą w wyniku bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Należy zauważyć, że spadki udziału dochodów z pracy w PKB wyjaśniają stosunkowo niewielką część stagnacji płac realnych w obu krajach.
Aby w krajach takich jak Japonia i Korea Południowo mogło dojść do wzrostu płac realnych, muszą one poprawiać swoje środowisko biznesowe i realizować politykę publiczną wspierającą rozwój nowych sektorów o wysokiej wartości dodanej, z utrzymującymi się przez dłuższy okres poziomami cen względnych, tak aby nie dochodziło do pogorszenia wskaźników „terms of trade pracy”. Będzie to bardziej skuteczne od sztucznego podwyższania płacy minimalnej w celu wpłynięcia na udział dochodów z pracy w PKB.
Uwaga od autorów: Główne badania, na których opiera się niniejszy artykuł zostały pierwotnie opublikowane jako Dokument Konsultacyjny Japońskiego Instytutu Badawczego Gospodarki, Handlu i Przemysłu (Research Institute of Economy, Trade and Industry – RIETI).
Profesor ekonomii, Sogang University
Profesor i dyrektor ds. badań, Centrum Instytucji Ekonomicznych w Instytucie Badań Ekonomicznych, Hitotsubashi University, Tokio
Profesor, College of Economics, Nihon University; Pracownik naukowy, RIETI
Profesor ekonomii; Dyrektor, Nam Duck Woo Economic Resea
Artykuł ukazał się w wersji oryginalnej na platformie VoxEU, tam też dostępne są przypisy i bibliografia.
W styczniu 2020 roku Wielka Brytania formalnie opuściła Unię Europejską. Oczekiwane korzyści z brexitu, poza odzyskaniem suwerenności w zakresie kształtowania prawa i zewnętrznych relacji gospodarczych, jednak się nie zmaterializowały. Widoczny jest natomiast spadek wydajności i konkurencyjności brytyjskiej gospodarki, co wpływa także na kondycję rynku pracy.
