Wpływ kursu walutowego na eksport jest dużo słabszy niż się powszechnie uważa – wskazują w raporcie ekonomiści Polskiego Instytutu Ekonomicznego. W przypadku firm, które importują co najmniej 30 proc. komponentów używanych w trakcie produkcji z zagranicy, efekt zmian kursu walutowego na eksport jest pomijalny.
„Czy mocny kurs walutowy jest niekorzystny dla eksporterów? Tak sugeruje najbardziej schematyczne rozumowanie – silniejsza waluta oznacza, że towary z naszego kraju stają się droższe dla zagranicznych konsumentów. W konsekwencji powinni oni rzadziej kupować polskie produkty, a chętniej sięgać po zamienniki z innych państw. W rzeczywistości ta relacja jest dużo słabsza niż się powszechnie uważa” – napisano w tygodniku PIE.
Autorzy raportu powołują się m. in. na wyniki badania ekonomistów Gonzalo Vareli i Stefanii Lovo z 2016 r.
„Verela i Lovo przeprowadzili badanie dla Polski i wskazali, że firmy są jednocześnie importerami komponentów oraz eksporterami produktów, część straty na mniej opłacalnym eksporcie automatycznie kompensuje im odpowiednio tańszy import” – napisano w tygodniku.
„Ponadto, w branżach o większym zaawansowaniu technologicznym zakłady produkcyjne są połączone w ramach globalnych łańcuchów wartości, zmiana dostawcy jest bardzo kosztowna albo wręcz niemożliwa. Duże firmy mogą ponadto zabezpieczać ryzyko walutowe na rynku finansowym” – dodano.
Jak wskazali autorzy raportu, badacze wnioskują, że umocnienie złotego osłabia przede wszystkim eksport z małych przedsiębiorstw, tj. o niskiej produktywności oraz słabo powiązanych z partnerami zagranicznymi.
„Z drugiej strony są to firmy o większym udziale polskiego kapitału. W przypadku firm, które importują co najmniej 30 proc. komponentów używanych w trakcie produkcji z zagranicy, efekt zmian kursu walutowego na eksport jest pomijalny” – napisano w raporcie.
W raporcie PIE napisano, że na niewielki wpływ umocnienia złotego na eksport wskazują także dane o handlu.
„GUS podaje, że w 2023 r. polski eksport towarów mierzony w EUR oraz w wolumenie wzrósł o 1,4 proc., mimo najmocniejszego od 15 lat umocnienia waluty. Co więcej, najsłabszy eksport był do krajów borykających się ze szczególnie słabą koniunkturą, np. Czech. Polska zwiększyła eksport do Francji (o 8,4 proc. w EUR), Hiszpanii (o 8,3 proc.) czy USA (o 6,5 proc.)” – napisano.
Ekonomiści PIE zaznaczają, że również ankieta NBP wskazuje, że polski eksport jest nadal opłacalny.
„Dane NBP sugerują, że pod koniec 2023 r. polski złoty był o ok. 30 groszy słabszy od poziomu, przy którym eksport przestaje się opłacać i jest to wartość zbliżona do historycznej średniej. Odsetek firm o nieopłacalnym eksporcie wzrósł do 13 proc.” – napisano.
„Nieopłacalny eksport odpowiada natomiast zaledwie za 2 proc. łącznych przychodów z eksportu i rośnie wolniej niż w poprzednich epizodach umocnienia waluty. Sądzimy, że zeszłoroczne umocnienie złotego dotknęło głównie małe firmy o prostym profilu produkcji i niskiej wartości dodanej, ale też większym udziale polskiego kapitału” – dodano.
Z najnowszego raportu NBP – opublikowanego w czwartek – wynika, że wobec aprecjacji złotego w I kw. 2024 r. opłacalność cenowa polskiego eksportu obniżyła się, ale ze względu na dostosowanie się progowego kursu opłacalności wciąż kształtowała się na relatywnie bezpiecznym poziomie.
pat/ gor/
