Dziennikarz ekonomiczny, autor recenzji książek i przeglądów najnowszych badań ekonomicznych
Brian Grazer "A Curious Mind: The Secret to a Bigger Life"
Nazwisko autora jest w Polsce raczej nieznane, tymczasem w 2007 r. magazyn „Time” umieścił go na liście 100 najbardziej wpływowych ludzi świata. To niewątpliwe osiągnięcie dla kogoś, kto 40 lat wcześniej zaczynał pracę jako kurier. 63-letni Brian Grazer to amerykański producent filmowy. Ktoś, kto ma wizję filmu, znajduje i zatrudnia ludzi, którzy ją zrealizują, a przede wszystkim pilnuje, by obraz zrobiono na czas i w ramach budżetu. Wyprodukowane przez niego filmy i seriale zarobiły ponad 13 mld dol., zdobyły 52 Oscary i 94 nagród Emmy. To on odpowiada za sukces m.in. „Pięknego umysłu” (do którego nawiązaniem jest tytuł książki) z Russellem Crowem w roli głównej, „Kodu Da Vinci” z Tomem Hanksem czy serialu „24 godziny” z Kieferem Sutherlandem. Jego książka to połączenie autobiografii z poradnikiem i szkicem o zarządzaniu i planowaniu kariery. Księgarnia interenetowa amazon.com zakwalifikowała ją m.in. do kategorii „Biznes i pieniądze” i podkategorii „Zarządzanie i przywództwo”. Jej motywem przewodnim jest ciekawość.
Na początek autor cytuje Alberta Einsteina, który miał powiedzieć:
Nie mam żadnych szczególnych talentów. Jestem po prostu okropnie ciekawy.
Dlaczego producent filmowy pisze książkę o ciekawości? Grazer twierdzi, że bez ciekawości nigdy nie osiągnąłby tego, co mu się udało. Dla jego kariery była ona ważniejsza od inteligencji, wytrwałości czy znajomości. Ciekawość to według niego „klucz do sukcesu zawodowego i poczucia szczęścia”.
Autor twierdzi, że zdecydował się napisać książkę o ciekawości, widząc, jak ogromną rolę odegrała w jego życiu i odkrywając, że prawie w ogóle nie jest ona tematem dyskusji. Jego zdaniem powinna zajmować tyle uwagi, co kreatywność czy innowacyjność.
Któregoś popołudnia latem 1974 r., niedługo po tym, jak skończył wydział kina i telewizji University of Southern California Grazer siedział w swoim mieszkaniu w Santa Monica, myśląc o tym, jak znaleźć pracę, kiedy usłyszał rozmowę pod oknem. Jeden z rozmówców powiedział do drugiego, że właśnie rzucił najlepszą robotę świata w wytwórni filmowej Warner Brothers. Pracował jako urzędnik, zajmując się sprawami prawnymi, płacono mu za osiem godzin dziennie, a pracował zwykle jedną. Wymienił też nazwisko swojego szefa – był nim niejaki Peter Knecht.
Grazer natychmiast zadzwonił do biura numerów, poprosił o telefon do biura Warner Brothers, gdzie dostał numer do Knechta. Jego asystentowi Grazer oświadczył, że dzwoni w sprawie miejsca pracy, które się właśnie zwolniło. Ten zaprosił go na rozmowę następnego dnia, na godz. 15. O godz. 15.15 Grazer był już pracownikiem firmy. Twierdzenie, iż była to praca urzędnika, było trochę na wyrost, bo tak naprawdę był kurierem dowożącym ważnym ludziom w Hollywood umowy przygotowane przez prawników.
Po raz kolejny postanowił jednak wykorzystać swoją ciekawość i zamiast wręczać dokumenty asystentom znanych producentów, reżyserów czy aktorów mówił, że musi dostarczyć je osobiście, co pozwoliło mu bardzo poszerzyć krąg znajomości. Co ciekawe, nikt nigdy nie zakwestionował jego pretekstu. To sprawiło, że postanowił umawiać się na spotkania nie tylko z tymi, którym wręczał umowy. Dzwonił do asystentów i sekretarek znanych ludzi z branży, których pragnął poznać, mówiąc, że nazywa się Brian Grazer, pracuje dla wytwórni filmowej Warner Brothers, że chciałby prosić o pięć minut rozmowy i nie zamierza prosić o pracę, a prośba nie jest związana z żadną konkretną sprawą zawodową. Prawie zawsze otrzymywał zgodę. Osoby, z którymi rozmawiał, prosił o sugestię, z kim powinien się spotkać w następnej kolejności. Każde udane spotkanie sprawiało, że pewność siebie Grazera rosła. Okazało się, że jako prostu kurier był w stanie umówić się na spotkanie nawet z największymi „szychami” w filmowym biznesie.
Grazer produkuje swoje firmy za pośrednictwem firmy Imagine Entertainment, którą w 1986 r. założył razem z reżyserem Ronem Howardem. Autor twierdzi, że to kolejny moment, gdy podążył za ciekawością. Któregoś dnia minął się na korytarzu wytwórni z Howardem, który był już wówczas znany jako aktor. Poczekał, aż ten wróci do swojego biura, a następnie zadzwonił do niego: „Ron, to Brian Grazer. Widuję cię często. Jestem producentem i myślę, że mamy podobne cele. Spotkajmy się i pogadajmy o tym…”. W czasie spotkania oświadczył, że planuje zostać producentem pierwszoligowych filmów, Howard natomiast przyznał, że chce takie filmy reżyserować. W efekcie i założyli firmę, którą prowadzą od 35 lat, oraz zrobili razem filmy „Night Shift”, „Splash” czy „Piękny umysł”.
Spotkania i znajomości, które pierwotnie miały po prostu pomóc w karierze, przekształciły się w „konwersacje rozbudzające ciekawość” (curiosity conversations). Grazer od 35 lat regularnie przeprowadza je z reprezentującymi wszystkie możliwe dziedziny ludźmi, których uzna za interesujących. Byli wśród nich m.in. Edward Teller – twórca bomby wodorowej, Carlos Slim – jeden z najbogatszych ludzi świata, odkrywca szczepionki na polio Jonas Salk, słynny pisarz science-fiction Isaac Asimov, legendarny badacz kosmosu Carl Sagan, a nawet dwaj dyrektorzy CIA. Grazer twierdzi, że w czasie tych spotkań zaspokaja swoją ciekawość, nabywa unikalną wiedzę i znajduje inspiracje dla nowych filmów i innych pomysłów biznesowych.
Ciekawość jest też sposobem Grazera na zarządzanie, bo – jak twierdzi – nie odpowiada mu styl kierowania ludźmi, w którym wydaje się im polecenia czy rozkazy. Swoją metodę producent opisuje na przykładzie filmu „Far and Away” z Tomem Cruise’em w roli głównej, który wyprodukował w 1991 r. To historia emigrantów z Irlandii, którzy przybywali do USA na początku XIX w.
W czasie prac nad filmem okazało się, że jego koszty nadmiernie wzrosły i wytwórnia nakazała ich cięcie. Grazer poszedł do Cruise’a i oświadczył: „Słuchaj, nie jesteś producentem tego filmu, ale wszyscy chcemy, by powstał i wszyscy jako artyści mamy wizję tego, jak on powinien wyglądać. Ta wizja będzie droga, ale nie możemy wydać tak dużo pieniędzy, jak planowaliśmy. Czy możesz dać przykład aktorom i reszcie drużyny? Czy możesz być liderem w tej sprawie?”. Cruise miał odpowiedzieć: „Jestem w 100 proc. takim facetem! Będę dawał przykład, jeżeli chodzi i jakość i tempo pracy”. I – jak pisze Grazer – dokładnie to zrobił, a producent doprowadził do celu, jakim było obniżenie kosztów bez stosowania autorytarnych metod zarządzania.
„Jeżeli czujesz, że zatrzymałeś się na jakimś etapie swojej kariery i nie możesz ruszyć dalej albo potrzebujesz pomysłu, by rozruszać swój biznes, być może podejście Grazera zainspiruje cię – napisał magazyn „Forbes”. „Ta książka jest jak spędzenie kilku godzin w barze w Hollywood z zabawnym gawędziarzem” – podsumował „The Wall Street Journal”.
Książka Grazera jest krótka, połowę zajmują opisy przykładowych spotkań z gośćmi (w tym z Fidelem Castro). Może pozostać uczucie niedosytu, tym bardziej iż trudno uwierzyć, by przez 40 lat zawodowego życia tej klasy producenta filmowego nie zgromadziło się więcej interesującego materiału. Trzeba jednak przyznać, że czyta się ją bardzo dobrze, w czym zapewne zasługa zawodowego autora – Charlesa Fishamana – który jest współautorem książki. Dodatkowo kilka pomysłów autora może być bardzo inspirujące.
Robi też wrażenie liczba osób ją rekomendujących, na której znaleźli się m.in. szef Twittera Dick Costolo, prezes Google Eric Schmidt i Sheryl Sandberg z Facebooka, choć mam wrażenie, że świadczą one bardziej o imponujących znajomościach Grazera niż o wartości samej książki. Nie jest to bowiem żadne przełomowe, odkrywcze dzieło, a takie można odnieś wrażenie, czytając rekomendacje na okładce.
W styczniu 2020 roku Wielka Brytania formalnie opuściła Unię Europejską. Oczekiwane korzyści z brexitu, poza odzyskaniem suwerenności w zakresie kształtowania prawa i zewnętrznych relacji gospodarczych, jednak się nie zmaterializowały. Widoczny jest natomiast spadek wydajności i konkurencyjności brytyjskiej gospodarki, co wpływa także na kondycję rynku pracy.
