Publicystka, wydawca książek ekonomicznych, koordynator projektów medialnych.
In The Wake of The Crisis. Leading Economists Reassess Economic Policy, Olivier Blanchard, David Romer, Michael Spence, Joseph Stiglitz, MIT Press, 2012
Współczesna gospodarka światowa, to wciąż bardziej labirynt pełen zagadek, niż dobrze oznakowana autostrada. Tak przynajmniej wynika z książki In The Wake of The Crisis. Leading Economists Reassess Economic Policy, która nakładem MIT Press ukaże się w marcu w Stanach Zjednoczonych. Już teraz można robić na nią zapisy na Amazonie.
Publikacja będzie zapisem konferencji, jaka w marcu 2011 roku została zorganizowana przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW). Zorganizowali ją Olivier Blanchard oraz David Romer i doprosili do swego grona Michaela Spence’a i Josepha E. Stiglitza, a także wielu mniej znanych ekonomistów i analityków. Ton dyskusji nadawała wielka czwórka.
Blanchard: francuski ekonomista od lat związany z Massachisetts Institute of Technology, główny ekonomista i dyrektor Departamentu Badań Międzynarodowego Funduszu Walutowego. Romer: ekonomista z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley. Spence: wykładowca Uniwersytetu Stanforda i laureat ekonomicznego Nobla z 2001 roku. Wreszcie Stiglitz: profesor Uniwersytetu Columbia w Nowym Jorku i także laureat Nobla z 2001 roku.
Począwszy od 2008 roku każdy z nich w esejach, blogach i wywiadach wylał morze słów na temat przyczyn współczesnego kryzysu ekonomicznego, zaskoczeń, które przyniósł i scenariuszy dotyczących przyszłości międzynarodowych stosunków gospodarczych. Wspólne spotkanie ekonomistów miało zebrać ich najważniejsze diagnozy i ułożyć je w spójne dzieło: wykład o podwalinach nowego ładu gospodarczego.
Czy to się udało? I tak, i nie.
„Na końcu tej fascynującej konferencji wiedzieliśmy, że wkroczyliśmy do całkiem nowego, pełnego wyzwań świata oraz że kryzys gospodarczy generuje tak wiele pytań, iż mogą one ułożyć się w agendę badawczą na następne lata. Zajmie wiele lat, zanim na nie odpowiemy”, przyznaje już w pierwszym rozdziale książki Olivier Blanchard. Dlatego pozycja In The Wake of The Crisis, na którą składają się eseje panelistów oraz ich adwersarzy z grona publiczności, ma rozpocząć drogę porządkowania idei dotyczących nowego ładu w spójny system.
Z obszernych, bardzo ciekawych tekstów wynika, że ekonomiści, którzy często mocno różnili się w swoich komentarzach i antycypacjach, w zasadzie zgodni są co do podstawowych kwestii: aby zapewnić równowagę dzisiejszej gospodarce danego kraju, nie wystarczy dbać o niską inflację (taki pogląd, zdaniem Blancharda, pokutował do niedawna), że kryzysy finansowe wstrząsają światem regularnie (Joseph E. Stiglitz odsyła nawet do ciekawej książki The Time Is Different: Eight Centuries of Financial Folly Carmen M. Reinhart i Kennetha S. Rogoffa z 2009 roku). Że współczesny kryzys ekonomiczny wywołany został przez człowieka (niezależnie od tego, czy w ujęciu „chciwy bankier” czy „nieudolny regulator” – bo jeśli winne kryzysowi są nieszczelne regulacje, to przecież tworzone były także przez człowieka) oraz że znaczącą rolę w wywołaniu dzisiejszych gospodarczych turbulencji odegrała polityka kredytowa (Stiglitz pisze: „This crisis was caused by excesses in credit markets, which led to the creation of a bubble”).
W książce Blanchard układa debatę według następujących zagadnień: polityka monetarna, polityka fiskalna, regulacja rynku finansowego, zarządzanie bilansem płatniczym, strategie wzrostu, międzynarodowy system monetarny. I stawia pytania:
1. Co robić, kiedy stopy procentowe osiągają zero procent?
2. Jak zapewniać płynność instytucjom i podlegającemu segmentacji rynkowi finansowemu?
3. Jak dużo polityki fiskalnej implementować, gdy poziom długu publicznego jest wysoki?
Ale na te pytania nie padają wyraźne odpowiedzi. Raczej dywagacje: np. Stiglitz przyznaje, że quantitative easing 2 (QE2), przeprowadzony w Stanach, mógł nieść ze sobą zarówno korzyści, jak i ładunek wybuchowy dla gospodarki.
Ciekawe, że autorem najciekawszego eseju nie jest wcale któryś z największych, a pochodzący z Malezji finansista Andrew Sheng. Podnosi on pewną fundamentalną dla rozważań kwestię: natura ludzka. Wskazuje, że dwa wielkie kryzysy, które dziś nakładają się na siebie (kryzys finansowy i kryzys związany z przemianami klimatycznymi) mają tę samą przyczynę i wyeliminowanie jej stanowi nierozwiązaną do dziś kwestię polityczno-filozoficzną. Bo jak nakazać człowiekowi, który chce posiadać tyle co inny, żeby wyzbył się tej chęci?
„Stoimy w obliczu wielkiego zagrożenia związanego ze zmianami klimatycznymi i prawdziwy problem polega na tym, że jeśli ludzie w krajach rozwijających się będą chcieli żyć stylem życia ludzi z gospodarek rozwiniętych… momentalnie skończą się im zasoby naturalne”, pisze Sheng. Jak zmusić deszcz, żeby przestał padać?
W styczniu 2020 roku Wielka Brytania formalnie opuściła Unię Europejską. Oczekiwane korzyści z brexitu, poza odzyskaniem suwerenności w zakresie kształtowania prawa i zewnętrznych relacji gospodarczych, jednak się nie zmaterializowały. Widoczny jest natomiast spadek wydajności i konkurencyjności brytyjskiej gospodarki, co wpływa także na kondycję rynku pracy.
