Demografia Zachodu zmieni gospodarkę po kryzysie

Wiadomość, którą zasygnalizowała telewizja Bloomberg, zelektryzowała część ekonomistów: rząd chiński domaga się, by tamtejsze banki zwiększyły kapitał. Na wieść o tym akcje chińskich przedsiębiorstw spadły jeszcze bardziej (spadek trwa od 6 tygodni). Według Zhao Zifenga, który nadzoruje China International Fund Management w Szanghaju, rynki muszą dostosować ceny do spowolnienia gospodarczego. (O pełnej perspektywie, którą warto wziąć pod uwagę obserwując chińską gospodarkę, pisał w Obserwatorze dr Mariusz Świetlicki).

Tytuły na blogach oddają nastroje wśród ekonomistów w reakcji na najnowszą informację Fed. Big Picture: Fed się obawia, dlatego nie zaostrzy polityki, Calculated Risk: Słabsza gospodarka, Brad DeLong: Niewidzialni strażnicy rynku obligacji są wśród nas, Stock Market Investment Blog: Błędy, które sprawiły, że gospodarka znalazła się w stanie takiego rozgardiaszu… , Mish’s Global Economics blog: Ilościowe nic…

Mish’s Global Economics blog konkluduje na wiadomość o decyzji Fed reinwestycji MBS (mortgage backed securities) w długoterminowe amerykańskie papiery wartościowe: niewiele się zmieni. Ponieważ celem dotychczasowej polityki Fed miał być wzrost gospodarczy. Dochód  z 7-10-30-letnich obligacji jest obecnie najniższy w ciągu ostatnich 16 miesięcy.

If the Fed’s action was supposed to help the economy grow, long-term yields actually should have bounced. Instead, they reached a new low for the move.

While some will scream manipulation, and clearly it is, the key point to remember is the Fed cannot change the trend.

Quantitative Nothingness aside (Quantitative Constancy if you prefer) treasuries were poised to rally in the face of extended economic weakness, and they did just that.

Zupełnie inny pogląd przedstawia prof. Brad DeLong. Jego zdaniem właśnie teraz, gdy dostępne są zasoby siły roboczej, a spodziewany deficyt nie podkopuje zaufania do gospodarki, należy zwiększyć wydatki, a podatki zmniejszyć, by móc stworzyć miejsca pracy. Prof. DeLong dyskutuje z poglądem wyrażonym przez byłego sekretarza skarbu administracji Billa Clintona, Roberta Rubina, który zaleca pozostawienie wydatków na tym samym poziomie i rozpoczęcie redukcji deficytu już w najbliższych 6 miesiącach.

I think that there is a very strong case for (a) reducing the long-run deficit while (b) pulling spending forward from the future into the present when there are so many unemployed resources and also (c) pushing taxes backward into the future.

Nieco gdzie indziej możliwości wzrostu gospodarczego i wyjścia z recesji widzą noblista, prof. Gary Becker, i Richard Posner. Obaj posługują się porównaniem niemieckiej polityki gospodarczej i amerykańskiej. Choć prof. Posner robi to niechętnie, twierdząc, że oba kraje są zbyt różne, by można było dokonywać jakichkolwiek porównań.

Niemniej Becker podkreśla z jednej strony wartość reform kanclerza Gerharda Schroedera (skrócenie okresu objęcia zasiłkiem bezrobotnym, ułatwienia prawne dla przedsiębiorców do zwolnień, zmniejszenie rent i wydłużenie okresu pracy). Fakt, że Niemcy zostali dotknięci mocno kryzysem, Becker upatruje w nastawieniu niemieckiej gospodarki na eksport (największy eksporter po Chinach). Jednak według Beckera fakt, że bezrobocie w Niemczech było i jest relatywnie niskie w porównaniu do innych krajów, może się wiązać ze wzrostem osób pracujących na pół etatu itd.

What happened to German employment and unemployment is even more interesting. Employment fell only slightly, but part time work increased sharply as jobs were spread. Unemployment rates increased only a little. Unemployment is now down to its 7.5% pre crisis level, and employment is back at its earlier peak, and part time work is declining, as the German economy continues to recover.

Prof. Posner zaś twierdzi, że to jednak o wysokości bezrobocia zadecydowała wielkość osobistych oszczędności. Im większe oszczędności tych mniejsze bezrobocie.

In other advanced economies, higher personal savings and greater reliance on export earnings created expectations of more rapid economic recovery. Consumers would have less incentive to increase their savings further and thus reduce consumption; so businessmen could expect demand to revive sooner than in the United States.

Obaj ekonomiści widzą zagrożenie w długu strukturalnym państw zachodnich.

Alarmujący raport na temat skutków zmian demograficznych w największych gospodarkach świata, do którego Metablog powróci, opublikowali dr Nicholas Eberstadt z AEI i Hans Groth z University of Saint Gallen w Szwajcarii. Obaj specjaliści analizują sytuację demograficzną państw, które mają największy wpływ na dolara: Japonię, Niemcy, Koreę Południową i USA, na podstawie danych z wielu źródeł, m.in. dokumentów OECD i Bank of International Settlements. Eberstadt i Groth twierdzą, że światowa gospodarka po wyjściu z obecnej recesji musi się przygotować na kolejny wstrząs, który wynika z gwałtownego spadku siły roboczej (nawet o 20 proc.) i wzrostu emerytów (w niektórych przypadkach powyżej 20 proc.) w perspektywie 2030 r.  Raport opisuje zmiany, jakie zajdą w gospodarce, porównując je do zimowych Świąt Bożego Narodzenia opisanych niegdyś przez Charlesa Dickensa.

Ekonomista i inwestor, jeden z guru Wall Street Jim Rogers twierdzi, że wygranymi w obecnej sytuacji gospodarczej są właściciele ziemi uprawnej – bo giełdowe ceny produktów rolniczych będą rosnąć.

Anybody who’s got potentially good agriculture land and good weather is likely to emerge a winner out of this situation because prices of nearly all agricultural commodities are set for steep rises.

I jeszcze nawiązanie do poprzedniego Metablogu. Celna uwaga Jaya Hanckocka z jego blogu Economic Navigation and Sightseeing nt. podobieństw obecnej sytuacji gospodarczej do początku kryzysu japońskiego w latach 90. Hanckock komentuje informację Department of Labour z 10 sierpnia, iż produkcja spadła o 0,9 proc. w drugim kwartale roku. To jeszcze jeden aspekt, który upadabnia amerykańską gospodarkę do japońskiej w latach 90. Choć popyt i deflacja straszyła w USA tak jak w Japonii w latach 90., to jednak amerykańskie firmy wciąż zwiększały produkcję…

Even as output and demand dropped and deflation loomed in the U.S., just as they did in Japan in the 1990s, at least we still had this: U.S. companies were still boosting productivity at impressive rates. In Japan productivity fizzled in the 1990s, which contributed mightily to its problems. But the Labor Department just said U.S. productivity dropped in the second quarter.

Także ostatnio Metablog pisał o niespodziance, jaką może sprawić prezydent Barack Obama dużej grupie Amerykanów, których  kredyt hipoteczny przekracza wartość ich domów. W takiej sytuacji znajduje się co 5. dłużnik – 15 milionów gospodarstw domowych.Według Jamesa Pethokoukisa ekonomiści skupieni wokół prezydenta Baracka Obamy doradzają mu umorzenie tego długu.  Za podobnym rozwiązaniem lobbują banki, jak np. Morgan Stanley:

Morgan Stanley is pushing a mortgage relief plan directly to Congress. On August 3, a top Morgan Stanley economist recommended to the Senate Budget Committee that Fannie and Freddie ease their lending standards to allow millions of Americans to refinance their mortgages.

Pethokoukis przypomina, że właśnie gospodarka coraz słabiej odbija się od dna. I stopa bezrobocia może przekroczyć nawet 10 proc. A Biały Dom sądził, że o tej porze roku bezrobocie zacznie spadać. Jednak takiemu wykupowi sprzeciwia się 58 proc. Amerykanów – wynika z badań ośrodka Rassmussen.

yield curve

Zamknij pokaz zdjęć