Najnowszy „The Economist” raport specjalny poświęca Singapurowi, który 50 lat temu zerwał z Malezją i stał się samodzielnym państwem. W komentarzu redakcyjnym autor pisze, że aby prosperować w przyszłości, Singapur powinien trochę poluzować system, w którym finanse publiczne nie są do końca jasne, jedna partia rządzi od 50 lat i nigdy nie była w opozycji, a wolność wyrażania poglądów i zgromadzeń jest ograniczona. Mając ogromną nadwyżkę w budżecie (5,7 proc. PKB według MFW, 1,1 proc. według rządu, który jest w finansach ekstremalnie konserwatywny) rząd będzie musiał zadbać o podwyższenie stopy dzietności, która wynosi zaledwie 1,25.
Przydatny przegląd literatury na temat Singapuru jest we wprowadzeniu do raportu.
Singapur jest państwem o wielkich nierównościach dochodowych, choć mniejszych niż w Hong Kongu, Londynie i Nowym Jorku, jeśli porównywać go z miastami. Premier replikuje: „Jeśli mógłbym przyciągnąć jeszcze 10 miliarderów do Singapuru, mój współczynnik Gini pogorszyłby się, ale myślę, że Singapurczycy mieliby lepiej ze względu na to, że ci miliarderzy przywieźli by ze sobą biznes, okazje, otworzyli nowe drzwi i stworzyli nowe miejsca pracy”.
Obszerny wpis Boba Bernanke o Europie i jej gospodarczym fiasku od początku kryzysu (znamienny wykres porównujący stopy bezrobocia – w eurostrefie od wielu lat 10-12 procent i w USA – spadek z 10 do nieco ponad 5 procent, a jeśli wyłączyć Niemcy porównanie jest jeszcze bardziej szokujące). Niemcy zbyt mocno zacisnęły pasa, choć nie musiały, bank centralny EBC za późno uruchomił luzowanie ilościowe, a w 2009 roku nie wykorzystano szansy na odbudowanie zaufania do banków. Szkodliwe są też nierównowagi w bilansie handlowym i płatniczym (nadwyżki Niemiec). Natomiast inne strukturalne czynniki, choć ważne w długim horyzoncie, nie są kluczowe dla wytłumaczenia słabości Europy. Grecja zgodziła się na oszczędności i reformy, ale nie idzie za tym europejski plan odbudowy całej gospodarki strefy. Bernanke sugeruje wprowadzenie do Paktu Stabilności i Rozwoju także wymagań dotyczących równowagi w bilansie handlowym. Z kolei porozumienie z Grecją powinno zawierać klauzule zmniejszające wymagania fiskalne wobec niej w przypadku, gdyby gospodarka strefy euro rosła wolniej, niż to się zakłada dziś.
Prezydent Francji Francois Hollande w artykule dla tygodnika Journal du Dimanche zaproponował powołanie rządu europejskiego, ale tylko dla strefy euro. Bez szczegółów.
Z okazji uruchomienia ambasady amerykańskiej na Kubie i kubańskiej w USA dziesięć faktów ekonomicznych o Kubie przynosi Brookings. M.in. przeciętne PKB per capita ponad 5,5 tysiąca dolarów, ale średnio pracownik przynosi do domu 20 dolarów miesięcznie. Kuba codziennie zasilana jest 100 tysiącami baryłek ropy z Wenezueli, mniej niż 5 procent Kubańczyków ma dostęp do Internetu, tylko 200 zajęć jest legalnych przy podejmowaniu działalności gospodarczej.
Wprawdzie w ulgach za innowacje mieliśmy takie kwiatki jak wliczanie do ulgi zakupu Windowsów 7 Professional, ale wszyscy – posłowie, przedsiębiorcy, prezydent i naukowcy chcą rozbudowy systemu, bo tym razem się uda (Einstein mówił na czym polega szaleństwo). Z ulgi w 2013 roku skorzystało zaledwie 106 przedsiębiorców – podaje PAP. Resort rozważa m.in. mechanizm, w którym część precyzyjnie zdefiniowanych wydatków na badania i rozwój (B+R) przy zaliczaniu w koszty byłaby powiększana o określony procent – pisze PAP. Rozważana jest też propozycja zwrotu w gotówce części wydatków na B+R dla start-upów. Trzecie rozwiązanie to tzw. ulga przyrostowa; przedsiębiorca zwiększający inwestycje w badania i rozwój ponad określony wcześniej średni poziom mógłby uzyskać możliwość dodatkowych preferencji fiskalnych.
Polityką raczej się nie zajmuję, ale ponieważ Nowoczesna.pl Ryszarda Petru jako pierwsza partia ogłosiła w sobotę swój program gospodarczy warto odnotować, że jest w nim m.in. 18-proc. liniowy podatek, zniesienie finansowania partii politycznych z budżetu państwa i zastąpienie go finansowaniem poprzez mikropłatności dokonywane przez internet, „reset podatkowy” – czyli darowanie długów, połączone z akcją „płacę podatki w Polsce”, a także likwidacja przywilejów emerytalnych i podatkowych dla nowo wchodzących na rynek pracy – m.in. KRUS dla rolników czy wcześniejszych emerytur dla górników. Kolejne propozycje dotyczą udogodnień dla młodych przedsiębiorców – zaproponowano m.in. dwuletnie zwolnienie z podatków dla firm, które mają zysk do 100 tys. zł rocznie. Jak relacjonuje portal wgospodarce.pl za PAP nowoczesna.pl chce m.in. wprowadzenia bonów edukacyjnych finansowanych państwo oraz kredytów studenckich. 1 proc. podatku CIT mógłby być przeznaczany na kulturę.
Premier Włoch Matteo Renzi zapowiedział, że dokona „kopernikańskiej rewolucji” i w przyszłym roku zlikwiduje podatek od nieruchomości, a potem w latach 2017 i 2018 kolejno obniży podatki CIT i PIT nie zwiększając długu publicznego. Renzi powiedział, że partia musi zmienić swoja tożsamość i stać się znaną jako partia obniżania podatków. W agencjach nie doszukałem się jednak bardziej konkretnych informacji. Dług Włoch wynosi 130 proc. PKB.
Richard Ebeling korzystając z aparatu szkoły austriackiej i dorobku Ludwiga von Misesa, tłumaczy kryzys europejski etatyzmem, kolektywizmem i socjalizmem. Nadal aktualne są też rekomendacje Misesa sprzed 70 lat jak odbudować Europę: zmiana polityki na przyjazną wobec przedsiębiorców, rezygnacja z faworyzowania grup interesów, ograniczenie państwa dobrobytu. Dla inwestycji potrzebne są niskie i przewidywalne podatki, egzekwowanie prawa własności i przestrzeganie umów, zrównoważone i ograniczone budżety.
Dwa teksty o długach Francji. Jeśli wziąć pod uwagę cały dług publiczny, także ukryte zobowiązania wobec emerytów, to Francja jest w niewiele lepszej sytuacji niż Grecja i długi jawne i ukryte przekraczają ponad 500 procent PKB – ostrzega analityk Societe Generale.
O długach Francji pisze także finansista Roger Bootle porównując z brytyjskimi. Dane ogólne są podobne, poziom długu netto i brutto i skala deficytu finansów publicznych. A jednak sytuacja Francji uznawana jest za znacznie bardziej niebezpieczną. Dlaczego? Po pierwsze tempo wzrostu gospodarczego jest wyższe w Wielkiej Brytanii niż we Francji, po drugie inflacja w Wielkiej Brytanii jest nieco wyższa co ułatwia oddłużenie. Po trzecie wreszcie, Brytyjczycy mogą prowadzić własna politykę pieniężną, a Francuzi -nie. Także prognozy gospodarcze dla Wielkiej Brytanii są lepsze niż dla „sklerotycznej” gospodarki francuskiej.
Peter Schiff, znany ekonomista i inwestor tłumaczy, dlaczego bankrutuje Portoryko. Otóż ze względu na zaimportowanie socjalizmu w zakresie pracy i podatków z USA: m.in. wprowadzanie amerykańskiej płacy minimalnej i oferowanie wielkich przywilejów socjalnych, podobnych do tych w USA, przy dwukrotnie niższym PKB. Przepisy narzucone przez USA ułatwiały zadłużanie się rządowi, a utrudniały otrzymanie pożyczek przez biznes.
W styczniu 2020 roku Wielka Brytania formalnie opuściła Unię Europejską. Oczekiwane korzyści z brexitu, poza odzyskaniem suwerenności w zakresie kształtowania prawa i zewnętrznych relacji gospodarczych, jednak się nie zmaterializowały. Widoczny jest natomiast spadek wydajności i konkurencyjności brytyjskiej gospodarki, co wpływa także na kondycję rynku pracy.
