Ceny konsumpcyjne rosły w Stanach Zjednoczonych w tempie 3,5 proc., co stawia pod dużym znakiem zapytania perspektywę cięcia stóp procentowych za Oceanem. Odczyt inflacji CPI za marzec 2024 r. w USA był nieznacznie wyższy od rynkowego konsensusu i postawił Komitet Otwartego Rynku w niełatwym położeniu.
Na Fed, podobnie jak na Europejski Bank Centralny, położyła się cieniem historia z przejściowością inflacji. Po luzowaniu pandemicznych obostrzeń ceny zaczęły bowiem rosnąć w niespotykanym od dekad tempie. Inflacja, mierzona wskaźnikiem CPI, zbliżyła się pod koniec 2021 r. do 7 proc., co w takiej gospodarce jak amerykańska, nie było widziane od lat 80. XX w. W konsekwencji zaczęły pojawiać się pytania o to, czy bank centralny panuje nad sytuacją?
Inflacja słabnie zbyt wolno
Wzrost inflacji był efektem potężnego stymulowania fiskalnego i monetarnego. Suma bilansowa Fed zwiększyła się w okresie 2020 – 2022 przeszło dwukrotnie, z 4 bln dol. do niemal 9 bln dol. Zadłużenie publiczne Stanów Zjednoczonych wynosiło przed wybuchem pandemii 23 bln dol., obecnie to 34 bln dol. W niezwykle krótkim czasie do gospodarki wpompowano gigantyczną ilość pieniądza. Obawy o pojawienie się inflacji były zatem naturalne, szczególnie kiedy za model interpretacyjny przyjmie się poglądy monetarystów. W tym podejściu inflacja jest zawsze zjawiskiem pieniężnym, wzrost masy pieniądza to wzrost cen. Co do tego, czy dokładnie tak to działa, można było nabrać pewnych wątpliwości.
Całkiem niedawno mieliśmy bowiem do czynienia z wielką stymulacją monetarno- fiskalną, która nie doprowadziła do wzrostu cen. Mowa oczywiście o reakcji na kryzys finansowy z 2008 r. Wówczas, w ciągu kilku miesięcy wartość aktywów Fed także się podwoiła, a zadłużenie publiczne szybko rosło. Inflacja jednak nie wystrzeliła. Dodatkowe środki zostały szybko zaabsorbowane przez gospodarkę, a ceny dóbr i usług zachowywały się spokojnie. Można było zatem sądzić, że i w tym wypadku będzie podobnie. Po krótkim okresie dostosowań wszystko powinno wrócić do normy. Stąd konsekwentnie powtarzana sentencja o tym, że inflacja jest przejściowa (ang. transitory). Tak się jednak nie stało. Kiedy tempo wzrostu cen zaczęło zbliżać się do 9 proc. rdr było jasne, że problem nie jest przejściowy, a jego rozwiązanie będzie wymagać poważnego zacieśnienia polityki pieniężnej. W efekcie obecnie stopa procentowa Fed wzrosła do 5,5 proc., osiągając w ten sposób poziom niewidziany od ponad dwóch dekad.
Fed bez entuzjazmu
Wydarzenia te mają teraz swoje konsekwencje. Chodzi o wiarygodność. Chyba żaden bankier centralny nie chce zostać zapamiętany jako ten, który zlekceważył inflację i nie podjął stosowanych działań, aby się z nią uporać. Trudno się zatem dziwić, jeśli po perypetiach z „przejściowością” inflacji, w Fed nie ma za specjalnego entuzjazmu do ogłaszania zwycięstwa w walce ze zbyt szybkim wzrostem cen. Sprawa ma charakter zasadniczy dla zaufania do najważniejszej instytucji monetarnej świata. Sama gospodarka nie sprzyja odtrąbieniu wielkiego sukcesu. Zarówno inflacja bazowa PCE z lutowym odczytem 2,8 proc. (wskaźnik ten jest kluczowym, jeśli chodzi o skuteczność polityki monetarnej w USA), jak i tym bardziej marcowy CPI nie pozwalają na fanfary. Cel inflacyjny w Stanach Zjednoczonych wynosi bowiem około 2 proc. Tego wciąż nie udało się osiągnąć. Amerykańska gospodarka jest mocno rozpędzona, w czwartym kwartale 2023 r. rosła w tempie 3.2 proc., które, jeśli zostanie utrzymane w kolejnych miesiącach, nie będzie raczej działać dezinflacyjnie. Podobnie jest, jeśli chodzi o dane dotyczące sprzedaży detalicznej w marcu, która przeszło dwukrotnie przebiła konsensus, osiągając wysokość 0,7 proc. mdm. Z kolei o sile amerykańskiego rynku pracy świadczy fakt, że od ponad dwóch lat bezrobocie utrzymuje się poniżej 4 proc. W tym wypadku Fed osiąga sukces, gdyż jego drugi mandat dotyczy pełnego zatrudnienia.
Oczekiwania rynku dotyczące kilku obniżek w 2024 r. mogą się zatem nie spełnić. Taki scenariusz zdaje się potwierdzać szef Fed Jerome Powell, który sygnalizował, że jeśli inflacja będzie się utrzymywać, to należy oczekiwać, że stopy pozostaną niezmienione na dłużej. Tym samym szef Rezerwy Federalnej pokazuje swoją determinację i uzależnia dalsze decyzje od napływających danych. Jeśli nie znajdzie w nich potwierdzenia, o pełnym zwycięstwie nad inflacją, o obniżkach stóp można zapomnieć.
Wiele wskazuje na to, że Powell odrobił lekcję sprzed przeszło dwóch lat i nie ma zamiaru działać zbyt pochopnie, nawet jeśli tego oczekuje rynek. Pozwala mu na to silna amerykańska gospodarka, jak dotąd znakomicie znosząca restrykcyjną politykę pieniężną. W tym kontekście nie można wykluczyć i takiego scenariusza, że obniżek w 2024 r. w ogóle nie będzie. To może nie jest obecnie scenariusz bazowy, przynajmniej dla mnie, niemniej nie jest to także coś, co w świetle danych i retoryki Jerome’a Powella można uznać za nierealne.
Autor wyraża własne opinie, a nie oficjalne stanowisko podmiotów, z którymi współpracuje.
Rosja przyjęła kolejny „wojenny” budżet na 2025 r. i lata 2026–2027. Wbrew wcześniejszym założeniom sytuacja się nie normalizuje, wydatki rosną w galopującym tempie, a deficyt narasta. Budżet nie jest w stanie wspierać innych sfer życia społeczno-gospodarczego decydujących o przyszłej pozycji Rosji, a jego stan pokazuje wymierne koszty wojny, te bieżące, jak również te, które będą obciążać rosyjską gospodarkę przez następnych wiele lat.
Rosyjska gospodarka od przeszło pięciu kwartałów rośnie w tempie ponad 5 proc. To rekordowe tempo, ostatni raz odnotowywane na takim poziomie na przełomie lat 2011 i 2012. Czy Rosja, mimo sankcji, odcięcia od najnowszych technologii, inwestycji zagranicznych i wiodących światowych rynków eksportu oraz importu zaczyna osiągać to o czym od dawna mogła tylko marzyć? Czy też jest to wstęp do sagi „miłe złego początki”?
Spowolnienie gospodarcze, napięcia geopolityczne, obawy dotyczące bezpieczeństwa łańcucha dostaw i szerzej bezpieczeństwa narodowego prowadzące do wzrostu protekcjonizmu i fragmentacji handlu, bardziej restrykcyjne otoczenie regulacyjne biznesu, trudniejsze globalne warunki finansowe i rosnące koszty negatywnych skutków zmian klimatu to wybrane czynniki podważające stabilność i przewidywalność globalnych przepływów inwestycyjnych. Nie pozostają bez wpływu na przepływy zagranicznych inwestycji bezpośrednich (ZIB), zarówno w rozwiniętych, jak i w rozwijających się krajach.
Polska stoi u progu największej zmiany w systemie energetycznym od dekad. – Bez elektrowni jądrowych nie da się odejść od węgla w sposób bezpieczny i stabilny – powiedział prof. Michał Kowal z Narodowego Centrum Badań Jądrowych. W rozmowie z „Obserwatorem Finansowym” tłumaczył, dlaczego atom to już nie opcja, lecz fundament transformacji energetycznej oraz jakie wyzwania stoją przed realizacją tej wizji.
Nazywany był bankierem bankierów. Mowa o Enrico Cucci, legendzie, a jednocześnie nieco tajemniczej postaci włoskiego kapitalizmu. Po II wojnie światowej współtworzył słynny bank inwestycyjny – Mediobanca i kierował nim żelazną ręką przez ponad trzy dekady. Od jego śmierci 23 czerwca 2000 r. minęło właśnie 25 lat.
Polska zbyt mocno koncentruje się na redystrybucji, zaniedbując predystrybucję, czyli działania zapobiegające powstawaniu nierówności – przekonują Jakub Sawulski, Michał Brzeziński i Paweł Bukowski w książce „Nierówności po polsku”.
Konflikt między Izraelem a Iranem jest kolejną fazą Wielkiej Wojny Bliskowschodniej, która miała swój początek 7 październiku 2023 r., gdy Hamas zaatakował Izrael w pobliżu Strefy Gazy. Jaka była reakcja rynków surowców strategicznych na eskalację tej wojny? Jakie też są przewidywania w tym zakresie na najbliższy okres?
Inflacja CPI w 2025 r. ma być aż o 1 punkt procentowy niższa niż zakładana w marcowej projekcji i wyniesie 3,9 proc. W 2027 r. spadnie nawet do 2,4 proc. – wynika z lipcowego „Raportu o inflacji”. Co roku wolniejszy będzie także wzrost PKB Polski.
Wyjście Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej odsunęło Europę od Zjednoczonego Królestwa. Straciła na tym przede wszystkim brytyjska gospodarka. Nowa sytuacja geopolityczna i nowy premier u steru w Londynie sprawiają, że strony dążą do resetu we wzajemnych relacjach ekonomicznych. I są już tego efekty.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
„Ambitna etyka nie prywatyzuje, ona polityzuje” – przekonuje niemiecki filozof i matematyk Rainer Mühlhoff w książce, która na nowo stawia pytanie o to, kto i w jaki sposób ma prawo kształtować przyszłość technologii.
Główny doradca ekonomiczny prezydenta Trumpa, Stephen Miran, stwierdził, że międzynarodowy system monetarny, w którym Stany Zjednoczone zapewniają reszcie świata bezpieczne i płynne aktywa, jest „niesprawiedliwy”, ponieważ rzekomo uniemożliwia USA wyeliminowanie deficytu na rachunku obrotów bieżących. Proponowanym przez niego rozwiązaniem jest obniżenie wartości dolara poprzez skoordynowaną interwencję na rynku walutowym przez zagraniczne banki centralne.
Liczba imigrantów z Ukrainy w Polsce mocno się już nie zwiększy, bo granicą jest choćby demografia Ukrainy. A trudno znaleźć inne kierunki, z których napływ do Polski byłby tak oczywisty – powiedzieli „Obserwatorowi Finansowemu” dr Beata Dudek, dr hab. Paweł Strzelecki i Adam Panuciak z Departamentu Statystyki NBP.
Mija blisko trzydzieści lat od chwili, gdy Narodowy Bank Polski przeprowadził denominację złotego. Jej przygotowanie było złożonym procesem – należało bowiem wszystko zaplanować, zaprojektować nowe monety i banknoty, zlecić ich produkcję, przygotować całą logistykę, a na koniec przekazać je przy pomocy banków do portfeli wszystkich Polaków.
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
