CC BY David Santaolalla
Konferencja „Innowacyjna gospodarka. Rola polityki ekonomicznej”, przygotowana przez UW wspólnie z NBP w ramach programu edukacji ekonomicznej, odbyła się 13 i 14 września 2018 r. w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego.
Choć przedstawiono różnorodne punkty widzenia i metodyki dotyczące innowacyjności, to jednak wszyscy uczestnicy zgadzali się co do tego, że innowacyjność sprzyja rozwojowi gospodarczemu i ma wielkie znaczenie dla edukacji. I jak powiedziała na wstępie prof. Elżbieta Mączyńska, prezes Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, etos innowacyjności trzeba kształtować już w przedszkolu, gdzie powinien „rodzić” się innowator.
-Innowacyjność rodzi się gdy mamy chroniczny niedostatek możliwości tkwiących w potencjale systemu społeczno-gospodarczego do potrzeb rozwojowych krajów. Może być wyrażony w ograniczeniach popytu, stłumieniu wzrostu i rozwoju, a także we wzroście luki popytowej. Obecnie mamy problem ze zbyt dużym zróżnicowaniem pomiędzy najbiedniejszą a najbogatszą częścią świata, tzw. nierównomiernym rozkładem aktywności gospodarczej. Problem ten jest określany mianem „kielicha wstydu”. W czaszy owego kielicha znajduje się 70-80 proc. bogactwa, pozostała część spływa do nóżki naczynia. Wydaje się, że globalny wzrost może „przepełnić czarę”, tym bardziej, iż pozostaje on pod naciskiem wielu zagrożeń: relatywnie małego przyrostu produktywności, relatywnie wysokiego zadłużenia oraz zaburzeń o podłożu politycznym wpływającym na gospodarkę i rynki – mówiła profesor Mączyńska.
O edukacji i tworzeniu m.in. nowych miejsc pracy dla młodych innowatorów mówił też prof. Tadeusz Baczko. Jego zdaniem najważniejsze zadania służące wykorzystaniu innowacyjności to: społeczny proces identyfikacji firm innowacyjnych, poprawa infrastruktury lokalnych centrów naukowych, wzrost roli firm innowacyjnych w rozwoju gospodarczym na poziomie lokalnym oraz zmniejszenie asymetrii informacyjnej
– Zasadne jest myślenie o tempie rozwoju nie tylko przez pryzmat wzrostu PKB ale rozszerzenie tego spektrum o inne mierniki i wykorzystanie różnych norm – stwierdził prowokacyjnie prof. Jakub Growiec, (NBP i SGH).
– Postęp technologiczny jest kluczowym źródłem wzrostu w długim okresie przynajmniej w krajach wysoko rozwiniętych na granicy technologicznej. Ale trzeba sobie zadać pytanie czy ten proces tworzenia nowych technologii charakteryzuje się malejącymi czy stałymi korzyściami? Gdy obserwuje się malejące przychody to innowacje są coraz trudniejsze do uzyskania. Jeżeli jednak mamy stałe nakłady na badanie i rozwój to tempo wzrostu też będzie utrzymane na stałym poziomie – stwierdził Growiec.
Warto podkreślić, że innowacyjność jest wyrazem dostrzegania i wykorzystywania nieoczekiwanych zdarzeń i rezultatem myślenia interdyscyplinarnego, aby zawsze szybko reagować na zmiany na rynku.
– Aby innowacja była dobrze wykorzystana, musi znaleźć zastosowanie rynkowe. Suma innowacji znajdujących zastosowanie rynkowe wpływa na innowacyjność kraju i świadczy o jego konkurencyjności – mówił Rafał Widerski z SGH.
– Wśród państw, które znajdują się w czołówce europejskiego rankingu innowacyjności znalazły się Szwecja, Finlandia, Dania i Niemcy. Miały one dwa razy większy średni udział wydatków sektora rządowego i samorządowego na B+R jako proc. PKB. Dodatkowo wśród krajów skandynawskich działania innowacyjne miały znacząco pozytywne efekty zewnętrzne, co oznacza, że wydatki budżetowe na innowacje miały kluczowe znaczenie dla wzrostu gospodarczego. A to przekłada się na istnienie powiązania pomiędzy poziomem rozwoju gospodarczego a innowacyjnością gospodarki – dodawał Widerski.
Innowacje w swoim zasadniczym kształcie są więc elementem rozwoju, postępu i konkurencyjności. We wstępie monografii „Innowacyjność polskiej gospodarki: wybrane aspekty”, zawierającej referaty przedstawione podczas konferencji prof. Krzysztof Opolski i dr Jarosław Górski podkreślili, że wdrożenie i spożytkowanie powstałych innowacji opiera się na dokładnym, odtwórczym działaniu, rzetelnej pracy oraz odpowiedzialności. Jak zaznaczyli, w tej kwestii jest wiele do zrobienia, bo to nie tylko bariery finansowe ograniczają innowacyjność.
Należy przede wszystkim dokształcać społeczeństwo obywatelskie, tworzyć przyjazny klimat dla innowatorów, zmieniać struktury organizacyjne, zwiększać zaufanie wobec pracowników i obywateli, budować rozsądny etos przedsiębiorczości, zmieniać programy nauczania, wzmacniać więzy kooperacyjne między nauką i biznesem. Więcej też wysiłku należy wkładać w tworzenie przyjaznej przestrzeni ekonomicznej, społecznej i organizacyjnej dla przedsięwzięć innowacyjnych, a na skutki, nie trzeba będzie długo czekać.
W styczniu 2020 roku Wielka Brytania formalnie opuściła Unię Europejską. Oczekiwane korzyści z brexitu, poza odzyskaniem suwerenności w zakresie kształtowania prawa i zewnętrznych relacji gospodarczych, jednak się nie zmaterializowały. Widoczny jest natomiast spadek wydajności i konkurencyjności brytyjskiej gospodarki, co wpływa także na kondycję rynku pracy.
