Jeśliby trzymać się zasady, że niska relacja długu publicznego do PKB jest okolicznością pozytywną, to sytuacja Polski w 2022 r. przedstawia się relatywnie (na tle innych państw Unii Europejskiej) dobrze – na 27 państw UE zajmujmy 11 miejsce, a ów wskaźnik jest dla Polski niższy od średniej zarówno dla całej UE, jak i dla strefy euro – uważa prof. Marian Gorynia.
Taka ocena jest oceną ogólną. Oczywiście głębsza analiza i ocena tych danych musiałaby uwzględniać zarówno stan, jak i dynamikę długu i PKB oraz strukturę obu wielkości.
Druga ważna kwestia wiąże się z tym, czy podane wskaźniki informują o całości długu – z tego punktu widzenia większą wartość informacyjną ma wskaźnik długu ESA (dług instytucji rządowych i samorządowych, wskaźnik stosowany przez Eurostat w odniesieniu do wszystkich państw UE) aniżeli dług PDP (państwowy dług publiczny, wskaźnik wynikający z polskiej ustawy o finansach publicznych).
Z kolei rysunek „Dług publiczny w Polsce w relacji do PKB” odnosi się do dynamiki długu PDP i długu ESA w okresie 10-letnim. Rzuca się w oczy znaczący skok obu wskaźników w górę w 2020 r., spowodowany zarówno spadkiem PKB wywołanym przez pandemię, jak i wzrostem długu z racji finansowania środków przeciwdziałających efektom COVID-19. W kolejnych latach wskaźnik obniża się, co w myśl przywołanej na początku zasady jest korzystne.
Warto zaznaczyć, że w bieżącym stuleciu mamy w Polsce do czynienia z systematycznym wzrostem zarówno długu PDP, jak i ESA, co stanowi często przedmiot kontrowersji pomiędzy politykami i pomiędzy ekonomistami.
Marian Gorynia – profesor zwyczajny, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Prezes Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego.
Wartość relacji długu publicznego do PKB we Włoszech nie zawsze była tak wysoka jak obecnie. Dług zjednoczonego państwa włoskiego w 1861 r. stanowił mniej niż 40 proc. jego PKB, zaś jeszcze w latach 60. XX w. zaledwie 25 proc. PKB. W historii tego kraju zdarzały się także okresy, w których relacja długu publicznego do PKB była jeszcze wyższa niż obecnie i sięgała 160 proc. PKB, by następnie spaść. Skąd zatem wziął się dług publiczny Włoch, notujący dziś jedne z wyższych poziomów w ponad stusześćdziesięcioletniej historii tego państwa?
Amerykański dług publiczny, pomimo że przekroczył 100 proc. PKB, jest uważany za bezpieczny ze względu na rolę Ameryki jako globalnego dostawcy bezpiecznych aktywów i waluty rezerwowej. W niniejszym artykule wykorzystano model do ilościowego określenia dodatkowej zdolności zadłużeniowej generowanej przez ten uprzywilejowany status. Okazuje się, że uprzywilejowany status Stanów Zjednoczonych zwiększa maksymalny poziom stabilnego zadłużenia o około 22 proc. PKB, głównie ze względu na płynność długu i jego powszechne wykorzystanie jako zabezpieczenia. Ogólnie, status Stanów Zjednoczonych na światowych rynkach finansowych ma kluczowe znaczenie dla zdolności obsługi zadłużenia, a wysiłki innych krajów zmierzające do wprowadzenia konkurencyjnych bezpiecznych aktywów mogą stanowić wyzwanie dla dominującej pozycji Stanów Zjednoczonych.
500-letnie doświadczenie, to dużo, a takim może poszczycić się Polska, jeśli chodzi o badania i eksplorację kosmosu. Ich fundamentem były rewolucyjne idee Mikołaja Kopernika i jego kontynuatorów: Jana Heweliusza oraz wielkich polskich astronomów i tych XX-wiecznych, i tych pracujących współcześnie.
Polska branża kosmiczna dynamicznie się rozwija, stając się perspektywicznie jednym z kluczowych sektorów nowoczesnej gospodarki. Nasz kraj nie tylko inwestuje w technologie kosmiczne, lecz także uczestniczy w międzynarodowych misjach. Już wkrótce polski astronauta poleci w kosmos, co podkreśla rosnącą pozycję Polski w tej wymagającej branży. Jak wygląda obecna sytuacja sektora kosmicznego w Polsce? Jakie są jego perspektywy i wyzwania?
Osoby inwestujące w fundusze ETF często posiadają także obligacje i akcje pojedynczych spółek – powiedział w rozmowie dla „Obserwatora Finansowego”, Artur Wiśniewski, pomysłodawca ogólnopolskiego badania „ETF w portfelu”.
Zawirowania w polityce handlowej, spowodowane działaniami nowej administracji USA, doprowadziły nie tylko do erozji zaufania do tego kraju, ale także zrodziły obawy o to, czy globalna stabilność finansowa nadal może się opierać na wsparciu ze strony Fed – historycznie bowiem linie swapowe amerykańskiego banku centralnego pomagały przywrócić stabilność finansową w czasach kryzysu.
Zielony wodór, czyli wytwarzany bez udziału paliw kopalnych, ma odegrać istotną rolę w światowej transformacji energetycznej. W Europie jego udział w podaży energii rośne, choć powoli. Główną barierą na rynku są koszty.
W najbliższych latach wiele majątków wartych w sumie biliony dolarów zmieni właścicieli. Spadkodawcy nie zamierzają jednak pozostawić sukcesji przypadkowi. Tu pojawia się przestrzeń dla takich organizacji, jak family offices. W Polsce tego typu instytucje dopiero raczkują – ale mogą ukształtować nową elitę.
Od 1989 r. Polska odniosła znaczący sukces gospodarczy. Nasz produkt globalny przekroczy w 2025 r. 900 mld dolarów, a liczony na mieszkańca według parytetu siły nabywczej jest niewiele mniejszy od Japonii czy Hiszpanii. Rozwijaliśmy się szybciej od większości krajów naszego regionu, skracając dystans do najbardziej rozwiniętych państw świata.
Rynkowe anomalie nie są drobnymi odstępstwami od idealnego modelu – są trwałym elementem rzeczywistości. Finanse behawioralne pokazują, że błędy inwestorów bywają systematyczne, niekiedy przewidywalne i... ludzkie. Nie negują dorobku teorii neoklasycznych – przeciwnie, wzbogacają go o ludzki kontekst, który wcześniej był pomijany. O sile emocji w gospodarce i lekcjach płynących z kryzysów opowiadał prof. Adam Szyszka z SGH w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym”.
To już nie science fiction. Sztuczna inteligencja na dobre zadomowiła się w sektorze publicznym w wielu krajach, także w Polsce. Wiążą się z tym korzyści, ale również istotne wyzwania. Często etyczne.
Do 2050 r. około 70 proc. ludzi będzie mieszkać w miastach. Czy inteligentne miasta, łączące technologię z zarządzaniem, są przyszłością urbanizacji? Ich rolę w obliczu współczesnych wyzwań wyjaśnia w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym” dr Sabina Baraniewicz-Kotasińska, autorka książki o smart cities.
Instytucje finansowe jedna po drugiej przyswajają sztuczną inteligencję. Czy aby nie kosztem stabilności finansowej? W artykule przekonujemy, że sztuczna inteligencja (AI) rodzi nowe zagrożenia dla stabilności finansowej – na które odpowiednie władze mogą nie być przygotowane.
Polska branża kosmiczna dynamicznie się rozwija, stając się perspektywicznie jednym z kluczowych sektorów nowoczesnej gospodarki. Nasz kraj nie tylko inwestuje w technologie kosmiczne, lecz także uczestniczy w międzynarodowych misjach. Już wkrótce polski astronauta poleci w kosmos, co podkreśla rosnącą pozycję Polski w tej wymagającej branży. Jak wygląda obecna sytuacja sektora kosmicznego w Polsce? Jakie są jego perspektywy i wyzwania?
Kurczenie się populacji, w tym w wieku produkcyjnym, a także starzenie się społeczeństw to kluczowe czynniki ekonomiczne, które będą wpływać na wzrost gospodarczy i dobrobyt w UE do połowy XXI w. Niwelowanie ich negatywnego oddziaływania będzie wyzwaniem.
Kiedy świat wynurzył się z chaosu II wojny światowej, władzę objęli ludzie o przekonaniach makroekonomicznych, ukształtowanych w formacyjnym dla nich doświadczeniu lat 30. XX w.
Mija blisko trzydzieści lat od chwili, gdy Narodowy Bank Polski przeprowadził denominację złotego. Jej przygotowanie było złożonym procesem – należało bowiem wszystko zaplanować, zaprojektować nowe monety i banknoty, zlecić ich produkcję, przygotować całą logistykę, a na koniec przekazać je przy pomocy banków do portfeli wszystkich Polaków.
Na koniec marca 2024 r. liczba ludności Polski wynosiła niecałe 37,6 mln i – jak podaje GUS – tym samym zmniejszyła się w porównaniu z analogicznym okresem 2023 r. o 133 tys. osób. Urząd alarmuje, że te niekorzystne trendy obserwowane są od lat. W konsekwencji prognozy pokazują, że pod koniec 2050 r. liczba ludności naszego kraju wyniesie 34,0 mln osób, a w 2060 r. nie przekroczy 31 mln (30,9 mln).
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
