Międzynarodowy Fundusz Walutowy wciąż wierzy, że na rynki wschodzące powróci dobra koniunktura goszcząca tam w pierwszej dekadzie tego wieku. Optymizm ten jest jednak z każdą rundą prognostyczną coraz mniejszy. Kolejne prognozy będą prawdopodobnie też redukowane.
Co pół roku fundusz publikuje przewidywania makroekonomiczne na dany rok i pięć kolejnych lat, a prognozę na pięć lat w przód można w pewnym uproszczeniu uznać za ocenę długookresowych zdolności rozwojowych. Przyglądając się kolejnym wskazaniom widać, że niemal tradycją w ostatnich latach stało się, że MFW systematycznie rewiduje w dół swoje prognozy dla światowej gospodarki, a szczególnie dla krajów nisko rozwiniętych i rozwijających się (tzw. developing and emerging markets). Na wykresie widać, jak w ostatnich latach ewoluował szacunek długookresowego wzrostu PKB tych krajów. Chodzi właśnie o te prognozy PKB na pięć lat w przód.
W ostatnim raporcie, opublikowanym na przełomie września i października, MFW zrewidował długookresową prognozę dla rynków wschodzących tylko o kilka setnych punktu procentowego, tak że po zaokrągleniu tego nawet nie widać. Teraz wynosi ona 5,08 proc., wobec 5,11 proc. w kwietniu.
Trend spadkowy jednak się utrzymuje i wiele wskazuje, że będzie kontynuowany. Obecna prognoza wciąż jest bowiem powyżej długookresowego trendu, który wynosi 4,5 proc., a także powyżej trendu z lat 1980-2000, zanim zaczął się boom surowcowy i masowy napływ kapitału na rynki wschodzące, który wynosił 3,5 proc.
Ekonomiści londyńskiej firmy analitycznej Capital Economics twierdzą, że hossa rozwojowa z pierwszej dekady XXI w. była przejściowa i trend wzrostowy powróci do poziomu z wcześniejszych lat, czyli 3,5-4 proc. Mogą mieć sporo racji, ponieważ przełom wieków wyglądał na tle trendów historycznych bardziej jak aberracja niż norma. Przewaga emerging markets nad krajami rozwiniętymi pod względem dynamiki PKB była ogromna i wynikała prawdopodobnie z kilku czynników o przejściowym charakterze.
Po pierwsze, gwałtowne przyspieszenie globalizacji handlu w latach 80. doprowadziło do realokacji produkcji do emerging markets przez duże korporacje i włączenia tych krajów w globalne łańcuchy wartości dodanej. Taka zmiana w takiej skali już się raczej nie powtórzy. Teoretycznie, podobną falę globalizacji mógłby przejść sektor usług, ale wiele wskazuje, że kraje rozwinięte będą bronić utrzymywania produkcji w kraju znacznie mocniej niż w przeszłości.
Po drugie, wiele krajów w latach 80. i 90. zbierało pierwsze żniwa transformacji od gospodarki planowanej do gospodarki rynkowej. Dotyczy to na przykład Chin, Indii, a także krajów naszego regionu. Część fali wzrostowej wywołanej tą transformacją mogła być przejściowa, ponieważ likwidacja oczywistych nieefektywności nie trwa wiecznie.
Po trzecie wreszcie, wiele badań nad wzrostem gospodarczym pokazuje, że epizody bardzo szybkiego wzrostu gospodarczego są w ogromnej większości przejściowe.
Nie oznacza to, że rynki wschodzące stracą całkowicie premię we wzroście gospodarczym. Ona po prostu zamiast 4-5 pkt proc., będzie bliższa – 1-2 pkt proc.
Inwestorzy z tych wszystkich wątpliwości zdają sobie sprawę i już kilka lat temu zrewidowali swoje oczekiwania dotyczące emerging markets. Ucieczka kapitału, dewaluacja walut, ogromna przecena surowców – to wszystko objawy spowalniającego wzrostu rynków wschodzących oraz utraty przez inwestorów wiary w te rynki. Paradoksalnie, gdy MFW wciąż rewiduje i będzie rewidował w dół prognozy wzrostu, rynek powoli wykazuje nieśmiałe oznaki optymizmu. Widać to po odbiciu cen na rynku surowców, stabilizacji cen aktywów mocno powiązanych z koniunkturą w Azji (np. australijskiego dolara), wzroście cen indeksów giełdowych powiązanych z rynkami wschodzącymi (np. MSCI Emerging Markets).
Są to wciąż jednak ruchy ostrożne, polegające raczej na selektywnym wybieraniu okazji wynikających z niskich cen niż płynięciu na fali nowych trendów.
Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW, Fundusz), instytucja niewątpliwie zasłużona nie tylko z uwagi na swoją działalność pożyczkodawcy ostatniej szansy dla krajów, którym należało ratować zagrożony bilans płatniczy, ale również jako wymagający partner dla władz, dający diagnozę sytuacji gospodarczej i proponujący potrzebne zmiany w polityce ekonomicznej. W przypadku Narodowego Banku Polskiego dwa okresy współpracy warte są przypomnienia: okres wdrażania transformacji systemowej oraz okres wprowadzenia polityki pieniężnej opartej na bezpośrednim celu inflacyjnym.
Rozpoczęta kadencja Donalda Trumpa, rywalizacja amerykańsko-chińska, wojny w Ukrainie i na Bliskim Wschodzie, a także dalszy rozwój AI wpłyną na globalne rynki kapitałowe w 2025 r. i kolejnych latach. Inwestorzy zastanawiają się jednak, jak długo potrwa globalna hossa oraz co z wyzwaniami stojącymi przed naszą GPW?
Ukraina z roku na rok w coraz większym stopniu uzależnia się od makroekonomicznego wsparcia płynącego zza granicy. Znaczącą rolę odgrywają tu środki wydzielane przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy, jednak organizacja w zamian za nie żąda przebudowy gospodarki – i zdaniem części ekspertów – w większości niekorzystnej dla naszego sąsiada.
Surowce, w tym przede wszystkim ropa i gaz, od zawsze postrzegane były jako podstawowe czynniki siły ekonomicznej Rosji i jej atrakcyjności jako partnera gospodarczego. W samej Federacji Rosyjskiej zasobom energetycznym przypisano dodatkowo rolę narzędzia wspierającego rodzimą politykę zagraniczną.
Niedawno czołówki ekonomicznej prasy obiegła smutna wiadomość o śmierci profesora Stanleya Fischera. Przez świat ekonomistów będzie on zawsze kojarzony jako osoba, która wskrzesiła pozytywne zainteresowanie makroekonomią.
„Od pewnego czasu obserwowane jest istotne zmniejszenie kredytowania sfery realnej przez sektor bankowy przy jednoczesnym ograniczonym rozwoju pozostałej części sektora finansowego” – zauważa NBP w „Raporcie o stabilności sektora finansowego”.
W kontekście wprowadzanych przez USA ceł dużo się mówi o łańcuchach wartości, w ramach których są wytwarzane wyroby przemysłowe, a relatywnie niewiele o łańcuchach dostaw żywności. Stąd też w artykule wskazano potencjalne kierunki wpływu ceł, które zostały nałożone i mają obowiązywać w zakresie handlu rolno-spożywczego Stanów Zjednoczonych.
Powinniśmy się teraz na nowo zmobilizować i wykorzystać największą w naszej tysiącletniej historii szansę, żeby Zachód nie tylko dogonić, ale nawet aby część krajów zachodnich przegonić. Nigdy nie mieliśmy takiej szansy jak teraz – uważa dr hab. Marcin Piątkowski z Akademii Leona Koźmińskiego.
Unijna strategia Global Gateway powstała m.in. w odpowiedzi na ekspansję polityczno-gospodarczą Chin na świecie, w tym w Afryce. Na jej wdrażaniu mogą zyskać polskie firmy.
Rynkowe anomalie nie są drobnymi odstępstwami od idealnego modelu – są trwałym elementem rzeczywistości. Finanse behawioralne pokazują, że błędy inwestorów bywają systematyczne, niekiedy przewidywalne i... ludzkie. Nie negują dorobku teorii neoklasycznych – przeciwnie, wzbogacają go o ludzki kontekst, który wcześniej był pomijany. O sile emocji w gospodarce i lekcjach płynących z kryzysów opowiadał prof. Adam Szyszka z SGH w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym”.
To już nie science fiction. Sztuczna inteligencja na dobre zadomowiła się w sektorze publicznym w wielu krajach, także w Polsce. Wiążą się z tym korzyści, ale również istotne wyzwania. Często etyczne.
Do 2050 r. około 70 proc. ludzi będzie mieszkać w miastach. Czy inteligentne miasta, łączące technologię z zarządzaniem, są przyszłością urbanizacji? Ich rolę w obliczu współczesnych wyzwań wyjaśnia w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym” dr Sabina Baraniewicz-Kotasińska, autorka książki o smart cities.
Polska branża kosmiczna dynamicznie się rozwija, stając się perspektywicznie jednym z kluczowych sektorów nowoczesnej gospodarki. Nasz kraj nie tylko inwestuje w technologie kosmiczne, lecz także uczestniczy w międzynarodowych misjach. Już wkrótce polski astronauta poleci w kosmos, co podkreśla rosnącą pozycję Polski w tej wymagającej branży. Jak wygląda obecna sytuacja sektora kosmicznego w Polsce? Jakie są jego perspektywy i wyzwania?
Kurczenie się populacji, w tym w wieku produkcyjnym, a także starzenie się społeczeństw to kluczowe czynniki ekonomiczne, które będą wpływać na wzrost gospodarczy i dobrobyt w UE do połowy XXI w. Niwelowanie ich negatywnego oddziaływania będzie wyzwaniem.
Prawdopodobnie jeszcze w 2025 r. liczba aktywnych rachunków PPK wzrośnie do 5 mln. Program realizowany w trójkącie pracownik-pracodawca-państwo przynosi realne korzyści, ale wiele osób wciąż ich nie dostrzega.
Kiedy świat wynurzył się z chaosu II wojny światowej, władzę objęli ludzie o przekonaniach makroekonomicznych, ukształtowanych w formacyjnym dla nich doświadczeniu lat 30. XX w.
Mija blisko trzydzieści lat od chwili, gdy Narodowy Bank Polski przeprowadził denominację złotego. Jej przygotowanie było złożonym procesem – należało bowiem wszystko zaplanować, zaprojektować nowe monety i banknoty, zlecić ich produkcję, przygotować całą logistykę, a na koniec przekazać je przy pomocy banków do portfeli wszystkich Polaków.
Na koniec marca 2024 r. liczba ludności Polski wynosiła niecałe 37,6 mln i – jak podaje GUS – tym samym zmniejszyła się w porównaniu z analogicznym okresem 2023 r. o 133 tys. osób. Urząd alarmuje, że te niekorzystne trendy obserwowane są od lat. W konsekwencji prognozy pokazują, że pod koniec 2050 r. liczba ludności naszego kraju wyniesie 34,0 mln osób, a w 2060 r. nie przekroczy 31 mln (30,9 mln).
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
westorzy z tych wszystkich wątpliwości zdają sobie sprawę i już kilka lat temu zrewidowali swoje oczekiwania dotyczące emerging markets. Ucieczka kapitału, dewaluacja walut, ogromna przecena surowców – to wszystko objawy spowalniającego wzrostu rynków wschodzących oraz utraty przez inwestorów wiary w te rynki. Paradoksalnie, gdy MFW wciąż rewiduje i będzie rewidował w dół prognozy wzrostu, rynek powoli wykazuje nieśmiałe oznaki optymizmu. Widać to po odbiciu cen na rynku surowców, stabilizacji cen aktywów mocno powiązanych z koniunkturą w Azji (np. australijskiego dolara), wzroście cen indeksów giełdowych powiązanych z rynkami wschodzącymi (np. MSCI Emerging Markets).
