Prof. Adam Glapiński, prezes NBP (©NBP)
Część pytań dotyczyła podstawowych zagadnień prowadzenia polityki pieniężnej przez Narodowy Bank Polski w warunkach pandemii i kondycji systemu bankowego i finansowego kraju w 2020 roku wraz z prognozami na kolejne lata. Jednym z ważnych tematów był także wątek kredytów mieszkaniowych w walutach obcych, który wciąż wpływa na funkcjonowanie banków.
Czy stopy procentowe mogą pozostać na obecnym poziomie do końca kadencji obecnej RPP, jaki jest najbardziej prawdopodobny przebieg ścieżki wzrostu gospodarczego i inflacji w tym i przyszłym roku? – pytali dziennikarze.
„Zgodnie z projekcją listopadową inflacji czeka nas zasadnicza poprawa koniunktury w przyszłym roku i stopniowa odbudowa aktywności gospodarczej. Powrócimy na ścieżkę wzrostu. Ale całkowite odrobienie strat związanych z pandemią zajmie jednak prawdopodobnie trochę dłużej niż rok” – odpowiedział Prezes NBP.
„Przyszły rok przyniesie wyraźną poprawę i prawie całkowite odrobienie strat” – dodał.
„Efekty obniżonej aktywności będą jednak oddziaływały w różnych kierunkach w tym – dynamiki cen” – podkreślił prof. Glapiński.
Dodał, że „dynamika cen będzie niższa, wyraźnie; inflacja za granicą będzie niższa. W efekcie, mimo że oczekujemy wyraźnie dodatniego wpływu czynników regulacyjnych na inflację (ceny energii, ceny wywozu śmieci), to dalszego wzrostu cen konsumpcyjnych w przyszłym roku zasadniczo szybkiego nie przewidujemy. To będzie niższy poziom, niższy niż w tym roku i zgodny z celem NBP”.
„Inflacja niższa niż w tym roku, wzrost dodatni” – podsumował tę część pytań Prezes banku centralnego.
Prezes NBP odniósł się również do pytań o obecny poziom stóp procentowych.
„Obecny poziom stóp procentowych należy uznać za właściwy i ten poziom stóp proc. jeszcze bardzo długo będzie właściwy” – zapewnił.
Odpowiadając na pytanie Obserwatora Finansowego o opinię prof. Łukasza Hardta nt. ewentualnej podwyżki stóp proc. w przyszłym roku do poziomu 0,50 proc., przy jednoczesnej podwyżce stopy rezerwy obowiązkowej w okolice 3,50 proc. Prezes NBP podkreślił:
„Profesor Hardt prezentuje poglądy, których nie podziela większość w Radzie. (…) Na tle RPP jego poglądy są oryginalne. Gdyby nie nastąpiło poluzowanie polityki pieniężnej w obecnej skali, (…) tylko mniejsze, za czym opowiadał się prof. Hardt, zapłacilibyśmy za to wszyscy wyższą skalą recesji, wszyscy w Polsce”.
„Pomysły, aby z kolei NBP subwencjonował prywatne banki przez zasilanie ich w operacjach repo po koszcie niższym niż sam pożycza od banków, emitując bony pieniężne, nie mają żadnego uzasadnienia. Wprost przeciwnie – budzą zdziwienie. Byłby to przecież transfer publicznych pieniędzy do prywatnych banków, który nie dawałby żadnych korzyści gospodarce czy obywatelom i nie rozwiązywałby żadnych problemów” – dodał prof. Glapiński.
Zdaniem Prezesa banku centralnego „banki mają wystarczającą płynność i nie potrzebują żadnego dodatkowego zasilania w środki. (…) szczególnie z oprocentowaniem, do którego NBP miałby dopłacać. (…) Co dałoby to kredytobiorcom sektora realnego? – tzn. przedsiębiorstwom, gospodarstwom domowym i obywatelom?” – zastanawiał się Prezes NBP.
Prezes odniósł się także do pytań w sprawie możliwości wprowadzania kolejnych niestandardowych narzędzi polityki pieniężnej stosowanych przez inne banki centralne, w tym EBC. Chodzi np. o operacje TLTRO, czy długoterminowe operacje repo po stopie niższej od referencyjnej.
Prezes zapewnił, że NBP na razie nie wprowadza tego rodzaju instrumentów, bo nie ma takiej potrzeby.
„Banki mają większą niż wystarczająca płynność, nie ma też żadnych problemów z dostępem firm do kredytu, co firmy jasno deklarują w ankietach, które prowadzimy” – zapewnił Prezes.
Na pytanie o propozycję Komisji Nadzoru Finansowego dotyczącą pozasądowych ugód banków z klientami w sprawie kredytów frankowych i przekształcania kredytów frankowych w złotowe, prezes odpowiedział, że NBP od dawna wskazywał, że banki powinny dążyć do pozasądowego rozwiązywania sporów i zawierania ugód w sprawach dotyczących kredytów mieszkaniowych w walutach obcych.
„Rekomendacja w tej sprawie została wydana przez Komitet Stabilności Finansowej, któremu przewodniczę już w 2017 roku. Nawet wprowadziliśmy bodźce ekonomiczne, które miały zachęcać banki do przewalutowania kredytów i porozumienia z kredytobiorcami – dobrowolnego porozumienia. Jednak w praktyce nie odnotowaliśmy tutaj żadnego postępu. (…) to jest kwestia do regulacji między samymi bankami a kredytobiorcami” – dodał Prezes.
Część pytań dotyczyła szczegółowych spraw związanych z działaniami podjętymi przez NBP dla osłony systemu finansowego w czasie pandemii. Np. – dlaczego kredyt wekslowy okazał się mało popularny?
„Jak wiadomo NBP rozpoczął skup aktywów w marcu 2020 roku, kiedy była silna presja podażowa ze strony inwestorów zarówno krajowych jak i zagranicznych. To uruchomienie operacji strukturalnych wpłynęło stabilizująco na rynek objęty skupem, ograniczyło zmienność cenową obligacji i zwiększyło płynność na rynku, co było naszym celem. Przy czym nigdy nie określiliśmy horyzontu skupowania dłużnych papierów wartościowych. Celem operacji jest przecież zmiana długoterminowej struktury płynności w sektorze bankowym, zapewnienie płynności rynku skarbowego skupowanych papierów wartościowych oraz wzmocnienie oddziaływania obniżenia stop procentowych NBP na gospodarkę. To wzmocnienie mechanizmu transmisji monetarnej” – odpowiedział Prezes NBP.
„Kredyt wekslowy NBP zaproponował jako jedno z wielu działań podjętych w tym czasie, które wspierały płynność i finansowanie banków obok obniżenia rezerwy obowiązkowej, prowadzenia operacji repo, skupu obligacji emitowanych i gwarantowanych przez Skarb Państwa. Wykorzystanie kredytu wekslowego jest nadal bardzo niewielkie. Nie odbieramy tego jako niepowodzenia tego instrumentu, tylko jako sygnał, że inne dostępne źródła finansowanie są wystarczające, całkowicie, dla prowadzenia akcji kredytowej” – dodał prof. Glapiński.
Prezes odpowiedział na pytanie Obserwatora Finansowego dotyczące kondycji sektora bankowego na tle banków w UE.
„Nie mamy żadnych istotnych nierównowag finansowych i makroekonomicznych. Nie mieliśmy przed pandemią i nie mamy teraz. Mamy zdecydowanie mniejsze zadłużenie przedsiębiorstw i gospodarstw domowych na tle reszty Europy. Wreszcie – stabilność naszego sektora bankowego zapewniają bardzo wysokie bufory kapitałowe i płynnościowe banków, które zostały w odpowiednim czasie zaimplementowane” – powiedział.
Odnosząc się do kolejnych pytań dziennikarzy o pesymistyczne prognozy wyników dla sektora bankowego w ostatnim raporcie o Stabilności systemu finansowego w Polsce Prezes doprecyzował:
„Jeśli chodzi o banki, to (szok spowodowany pandemią) nastąpi przede wszystkim w wyniku wzrostu strat kredytowych, które banki ponoszą. Pod koniec 2021 roku najgorsze powinno być już jednak za nami, wyniki banków powinny się systematycznie poprawiać”.
„W krótkim horyzoncie oczywiście perspektywy są negatywne, ale nie nazwałbym naszych szacunków pesymistycznymi. Oni nie są pesymistyczne, są realistyczne. Pokazują trudności i pokazują punkt, w którym zaczniemy je przezwyciężać” – dodał.
„Nasze szacunki wskazują że sektor bankowy ma odpowiednie kapitały i może stabilnie funkcjonować nawet w przypadku znacznie gorszego scenariusza niż obecnie zakładamy i który ma miejsce. O wiele większy kryzys banki by były w stanie pozytywnie przejść” – zapewnił Prezes NBP.
W styczniu 2020 roku Wielka Brytania formalnie opuściła Unię Europejską. Oczekiwane korzyści z brexitu, poza odzyskaniem suwerenności w zakresie kształtowania prawa i zewnętrznych relacji gospodarczych, jednak się nie zmaterializowały. Widoczny jest natomiast spadek wydajności i konkurencyjności brytyjskiej gospodarki, co wpływa także na kondycję rynku pracy.
