Wśród uchodźców wojennych z Ukrainy 19 proc. deklarowało w listopadzie 2022 r. chęć pozostania w Polsce na stałe wobec 55 proc. wśród migrantów przedwojennych – wynika z badania Narodowego Banku Polskiego. Wśród uchodźców odsetek pracujących wyniósł pod koniec 2022 r. 65 proc. wobec 28 proc. w maju 2022 r.
Jak podaje NBP, pomiędzy migrantami, którzy przybyli do Polski przed wybuchem wojny w Ukrainie oraz uchodźcami, utrzymują się duże różnice w strukturze demograficznej, w sytuacji na rynku pracy oraz planach pozostawania w naszym kraju.
„Dorośli uchodźcy w Polsce to znacznie częściej kobiety (80 proc. wobec 54 proc. wśród migrantów przedwojennych). Wśród wszystkich migrantów z Ukrainy dominują osoby z wyższym wykształceniem. Zauważalnie spadł wśród uchodźców w stosunku do początku wojny udział osób powyżej 60 roku życia. Z drugiej strony migrantów sprzed wojny cechowała znacznie lepsza znajomość języka polskiego oraz częstsze zatrudnienie (94 proc. badanych wobec 65 proc. wśród uchodźców). Migranci przedwojenni znacznie częściej deklarowali także, że chcą zostać w Polsce na stałe (55 proc. wobec 19 proc. wśród uchodźców)” – napisano.
Jak wynika z badania, przekształcanie czasowych pobytów w długoterminowe oraz plany pozostania w Polsce na dłużej są znacznie częstsze wśród osób, które przyjechały do Polski przed wojną, na co wpłynęła nie tylko wojna, ale także pandemia COVID-19 oraz wprowadzane w Polsce w latach 2020-2021 zmiany regulacyjne.
„Wspomniane zmiany regulacyjne istotnie umożliwiły dłuższy pobyt w Polsce nawet osobom, które początkowo nie były tym zainteresowane (migranci cyrkulacyjni). Epidemia COVID19 z jednej strony ograniczyła mobilność pomiędzy Polską a Ukrainą, a z drugiej relatywnie pogorszyła sytuację ekonomiczną w Ukrainie w stosunku do Polski. Migranci, którzy przybyli do Polski przed wybuchem wojny częściej planowali osiedlić się w Polsce na stałe. Przyczyniały się do tego między innymi przyjazdy członków ich rodzin” – wskazano w badaniu.
„Pozostający w Polsce uchodźcy wojenni w większości nie mieli sprecyzowanych planów na przyszłość, chociaż w porównaniu z wynikami badania zrealizowanego tuż po wybuchu wojny, również wśród nich wzrósł odsetek osób zainteresowanych pozostaniem w Polsce na stałe” – dodano.
W ciągu dziewięciu miesięcy od wybuchu wojny znacząco poprawiła się integracja uchodźców z Ukrainy na polskim rynku pracy oraz ich samodzielność ekonomiczna. Wciąż jednak ok. 20 proc. z nich to osoby żyjące w Polsce „z dnia na dzień”.
Porównanie wyników badań NBP z listopada i maja 2022 r. wskazuje, że duża cześć uchodźców szybko opanowała podstawy języka polskiego. Szybko następuje też integracja na rynku pracy – wśród uchodźców odsetek pracujących wyniósł 65 proc., a w badaniu przeprowadzonym w maju – 28 proc. W efekcie, większość uchodźców szybko usamodzielniła się pod względem zakwaterowania (odsetek osób samodzielnie wynajmujących mieszkanie wzrósł z 33 proc. do 54 proc.).
Jak wskazano, wyzwaniem dla opieki społecznej wciąż pozostaje około 20 proc. uchodźców w najgorszej sytuacji finansowej, sytuacja życiowa i ekonomiczna migrantów z Ukrainy w Polsce, którzy mieszkają w ośrodkach zbiorowego zakwaterowania lub w bezpłatnie udostępnionych nieruchomościach.
Z badania NBP wynika ponadto, że migranci najczęściej pracowali w przemyśle i usługach niewymagających wysokich kwalifikacji.
Wśród uchodźców największą grupę stanowiły natomiast osoby wykonujące usługi dla gospodarstw domowych. Stosunkowo wysoki, w porównaniu z wcześniejszymi migrantami, był także odsetek pracujących w usługach wymagających wysokich kwalifikacji. Praca po przyjeździe do Polski była dla dużej części imigrantów inna niż ta, którą wykonywali na Ukrainie. Około 1/3 migrantów sprzed wojny oraz 46 proc. uchodźców ma poczucie, że pracuje w Polsce poniżej swoich kwalifikacji.
Znajomość języka polskiego, jak podaje NBP, jest silnie skorelowana z możliwością znalezienia zatrudnienia. Jest to szczególnie widoczne wśród uchodźców – w grupie nie znającej języka polskiego pracowało 50 proc., w grupie dobrze znającej polski – 82 proc.
Z raportu wynika, że postępujący proces adaptacji obywateli Ukrainy do życia i pracy w Polsce ułatwiłaby pomoc polegająca na: organizowaniu kursów języka polskiego, łatwiejszej legalizacji pobytu, wprowadzeniu ułatwień dotyczących nostryfikacji dyplomów oraz pomoc w pośrednictwie pracy.
Migranci wspierają swoich bliskich w Ukrainie. Osoby, które przyjechały jeszcze przed wojną nie zmieniły swoich skłonności do przesyłania środków za granicę (środki przekazuje ponad 60 proc. z nich), zatem nie znajduje, póki co potwierdzenia hipoteza o wygasaniu przekazów pieniężnych wraz z bardziej osiedleńczym charakterem migracji.
„Zmniejszyła się za to istotnie wartość przeciętnego transferu przy jednoczesnym wzroście częstości przekazów. Odsetek uchodźców przekazujących pieniądze na Ukrainę jest istotnie niższy niż migrantów przedwojennych (28 proc.), ale jeśli już środki są przez nich przekazywane, to przekazy są bardzo częste” – napisano.
NBP podaje, że występuje duże zróżnicowanie regionalne w Polsce zarówno pod względem liczby migrantów z Ukrainy w relacji do liczby mieszkańców jak i ze względu na cechy migrantów. Uchodźcy z Ukrainy relatywnie najczęściej osiedlali się w woj. mazowieckim oraz woj. dolnośląskim. Z kolei największy odsetek pracujących migrantów występował na Pomorzu oraz w woj. dolnośląskim.
Badanie NBP przeprowadzone w dniach 26 września – 18 listopada 2022 r. Dotyczyło ono zarówno uchodźców przybyłych do Polski po 24 lutego 2022 r. jak i migrantów przybyłych przed tą datą (migranci przedwojenni), których motywy przyjazdu do Polski wskazywały na migrację zarobkową. W sumie przeprowadzono 3934 ankiet we wszystkich województwach w Polsce.
Celem jesiennej rundy badania była diagnoza sytuacji uchodźców wojennych kilka miesięcy po wybuchu wojny, ocena bieżącej sytuacji migrantów przedwojennych, w tym ocena ich aktywności ekonomicznej oraz określenie aktualnej skali i charakterystyki przekazów pieniężnych dokonywanych przez migrantów z Ukrainy.
tus/ gor/
W styczniu 2020 roku Wielka Brytania formalnie opuściła Unię Europejską. Oczekiwane korzyści z brexitu, poza odzyskaniem suwerenności w zakresie kształtowania prawa i zewnętrznych relacji gospodarczych, jednak się nie zmaterializowały. Widoczny jest natomiast spadek wydajności i konkurencyjności brytyjskiej gospodarki, co wpływa także na kondycję rynku pracy.
