(©Envato)
Jakie działania w celu ograniczenia zużycia energii elektrycznej zostały podjęte w ostatnich trzech latach? Z takim pytaniem zwróciłem się do urzędów miast o największej liczbie ludności, prosząc o wskazanie przykładów. Starania są zróżnicowane, choć nie brakuje podobnych inicjatyw.
Informacja to dopiero początek
W Gdańsku trwa m.in. pilotażowy montaż inteligentnego systemu zarządzania energią (BEMS). „Wprowadzono wiele usprawnień organizacyjnych oraz działań edukacyjno-informacyjnych” – mówi Paulina Chełmińska z tamtejszego urzędu miejskiego. W komputerach służbowych pojawiły się specjalne komunikaty, a w widocznych miejscach – plakaty informacyjne.
Na perswazję stawiają także inne samorządy. „Regularnie przypominamy pracownikom o przestrzeganiu zasad mających wpływ na zużycie energii” – mówi Marta Bartoszewicz, rzeczniczka prasowa Urzędu Miasta Olsztyna, dodając, że „po wdrożeniu planu oszczędnościowego pod koniec 2022 r. zużycie energii spadło o ok. 10 proc.”.
To efekt m.in. wymiany żarówek na energooszczędne, zmniejszenia oświetlenia parkingów i dziedzińca, wyłączenia reklam świetlnych wewnątrz budynku i iluminacji ratusza, a także usunięcia farelek z pomieszczeń, w których ogrzewanie miejskie zapewnia temperaturę przekraczającą 18 stopni Celsjusza.
Światło dzienne = czysty zysk
Działania podjęte w krakowskim ratuszu i miejskich jednostkach organizacyjnych obejmują m.in. skrócenie czasu oświetlania terenów zewnętrznych oraz zmniejszenie temperatury w przepływowych ogrzewaczach wody i bojlerach elektrycznych. W celu ograniczenia godzin pracy przy sztucznym oświetleniu, pomieszczenia są sprzątane wcześniej.
Zobacz również
„Jednostki organizacyjne gminy miejskiej Kraków, w tym: ośrodki kultury, teatry, biblioteki, obiekty administracyjne urzędu miasta, wykazały ok. 12 proc. oszczędności w zużyciu energii elektrycznej w pierwszym półroczu 2023 r. w porównaniu do tego samego okresu w 2022 r.” – informuje Wydział Gospodarki Komunalnej i Klimatu Urzędu Miasta.
Oświata i transport publiczny
W Gdyni ważną rolę odgrywa powołany przez prezydenta miasta zespół, który wyznacza zadania dla jednostek samorządowych i co miesiąc przedstawia osiągane efekty. Wśród wdrożonych działań można wymienić m.in. centralne wyłączanie komputerów poza godzinami pracy i obniżenie temperatury ciepłej wody w urzędzie.
„Bardzo duże korzyści przynosi program „Strażnicy energii i klimatu”, do którego zostało włączonych 80 budynków szkół i przedszkoli. Jego celem jest m.in. ograniczenie zużycia energii elektrycznej i cieplnej o 10 proc. Połowa wypracowanych oszczędności jest wypłacana szkołom na bieżąco” – podkreśla wiceprezydent ds. rozwoju Marek Łucyk.
W Częstochowie jednostki miejskie wymieniły źródła światła, sprzęt komputerowy i urządzenia elektryczne na energooszczędne oraz zamontowano aparaturę do kompensacji mocy biernej. Zużycie energii spadło także dzięki przebudowie infrastruktury tramwajowej, w tym modernizacji sieci trakcyjnej wraz z podstacjami.
Mało urządzeń = niskie rachunki
W stolicy Wielkopolski urzędnicy mają formalny obowiązek wyłączania komputerów, monitorów, drukarek lokalnych czy skanerów po zakończeniu pracy. Wprowadzono także samoczynne przechodzenie w stan uśpienia wielofunkcyjnych urządzeń drukujących i drukarek sieciowych po 10 minutach bezczynności.
W 2022 r. zużycie energii elektrycznej w urzędzie spadło o 10,85 proc. w stosunku do lat 2018–2019. „W największym stopniu przyczyniło się do tego: wyłączenie funkcji grzania w klimatyzacji centralnej, ograniczenie używania urządzeń stosowanych do chłodzenia i ogrzewania (np. grzejników, farelek, klimatyzatorów, lodówek), sukcesywna wymiana sprzętu AGD na urządzenia energooszczędne” – wymienia Izabela Skórczewska, kierownik Oddziału Energetyki Miejskiej Wydziału Gospodarki Komunalnej Urzędu Miasta Poznania.
W stronę samowystarczalności
W Szczecinie, poza m.in. wymianą tradycyjnego oświetlenia na LED i instalacją czujników ruchu w remontowanych ciągach komunikacyjnych, pracowników zobowiązano do wyłączania zbędnych urządzeń i gaszenia światła po wyjściu z pomieszczeń. Zdecydowano się również na ograniczenie natężenia oświetlenia ulicznego i parkowego oraz redukcję iluminacji świątecznych.
Ale największe korzyści przynosi samodzielne wytwarzanie energii elektrycznej. „Zakład Wodociągów i Kanalizacji, który ma rozwinięte własne źródła w postaci fotowoltaiki, turbiny Francisa oraz biogazu, szacuje oszczędności na 6,5 mln zł netto” – mówi Dariusz Sadowski z Centrum Informacji Miasta.
Zobacz również
Podobne efekty (6,2 mln zł) umożliwia produkcja prądu przez Zakład Unieszkodliwiania Odpadów, z którego korzysta m.in. Zarząd Dróg i Transportu Miejskiego, Tramwaje Szczecińskie, Szczecińskie Przedsiębiorstwo Autobusowe Klonowica oraz park naukowo-technologiczny.
Czas to pieniądz
W Lublinie w ograniczaniu zbędnych wydatków pomaga kompensacja mocy biernej oraz wyłączenie funkcji grzania w klimatyzatorach zamontowanych w pomieszczeniach biurowych urzędu. „Nastąpiła zmiana organizacji czasu pracy pracowników gospodarczych, tak by kończyli obowiązki najpóźniej do godz. 20.00. To pozwoliło na wyłączenie oświetlenia w budynkach i lokalach o 1,5 godziny wcześniej” – mówi Andrzej Wojewódzki, sekretarz miasta.
Wprowadzono również modyfikacje w zakresie funkcjonowania oświetlenia ulicznego. „Korekta polegała na wcześniejszym o ok. 30 minut wyłączaniu go w porze porannej oraz późniejszym o 5 minut włączaniu w porze popołudniowo-wieczornej” – mówi Artur Szymczyk, zastępca prezydenta ds. inwestycji i rozwoju. Dyspozytor jest jednak upoważniony do indywidualnej zmiany czasu zapalania i gaszenia oświetlenia (o ok. 10 minut) w zależności od panujących warunków pogodowych.
Niektóre z obiektów pokrywają część potrzeb dzięki panelom fotowoltaicznym i instalacjom solarnym, co odciąża budżet samorządu. „Energia ze źródeł odnawialnych wyprodukowana w Miejskim Przedsiębiorstwie Wodociągów i Kanalizacji w 2021 r. pokryła 66,75 proc. zapotrzebowania spółki na energię elektryczną. Od września 2023 r. prąd do zasilania trakcji trolejbusowej oraz autobusów elektrycznych pochodzi w 100 proc. ze źródeł odnawialnych” – dodaje zastępca prezydenta Lublina.
Farma fotowoltaiczna na składowisku
Wśród działań pomagających zmniejszyć zużycie prądu, Urząd Miasta Katowice wymienia m.in. ograniczenie oświetlenia na korytarzach, w pomieszczeniach piwnicznych i socjalnych, gdzie w ostatnim czasie wyłączono połowę lamp, a także montaż czujników ruchu w toaletach.
„Kierownicy wydziałów zostali poproszeni o nadzorowanie wyłączania zbędnego oświetlenia, racjonalnego korzystania z czajników i innych odbiorników energii, a portierzy oraz ochrona obiektów są zobligowani do bieżącego monitorowania zasadności włączania oświetlenia korytarzy i części wspólnych” – mówi Sandra Hajduk, rzeczniczka urzędu.
Zobacz również
Zgoła odmienny charakter ma budowa farmy fotowoltaicznej przez Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej na terenie zamkniętej i zrekultywowanej kwatery składowiska odpadów. „Na powierzchni 17,5 tys. mkw. zostanie zamontowane 2160 sztuk paneli fotowoltaicznych wraz z infrastrukturą towarzyszącą. Planowana moc instalacji to 1 MW” – dodaje.
Dzięki tej inwestycji Zakład Odzysku i Unieszkodliwiania Odpadów, zlokalizowany w bezpośrednim sąsiedztwie MPGK, będzie pobierał mniej energii od dostawców zewnętrznych, co przyczyni się do redukcji kosztów jego funkcjonowania. Podobny skutek przyniesie uruchomienie instalacji fotowoltaicznych na terenie dwóch katowickich oczyszczalni ścieków, co zaplanowano na pierwszy kwartał 2024 r.
Przy ulicy i na dachu
W stolicy rozpoczęto wymianę opraw oświetleniowych na szeroką skalę pod koniec 2021 r. Jak podaje Biuro Infrastruktury Urzędu m.st. Warszawy, zastąpienie ponad 36 tys. starych opraw sodowych lub metalohalogenkowych nowymi, w technologii LED, przy ulicach będących w gestii Zarządu Dróg Miejskich, doprowadzi do spadku zużycia energii o 56 proc. rocznie.
Od wiosny 2023 r. proces wymiany jest kontynuowany na ulicach podlegających bezpośrednio urzędom dzielnic, przy których znajduje się kolejnych 40–45 tys. starych opraw. Docelowo łączna ilość energii zużywanej przez oświetlenie uliczne spadnie z 78,5 GWh do 50,7 GWh. „Miasto zaoszczędzi, w zależności od cen prądu, kilkadziesiąt milionów złotych rocznie. Oznacza to, że wymiana opraw w całej Warszawie zwróci się w niecałe dwa lata” – informują stołeczne służby prasowe.
Na szczególną uwagę zasługuje niedawno uruchomiony Program Rozwoju Fotowoltaiki Miejskiej. Zakłada on montaż paneli na budynkach należących do samorządu, m.in. żłobkach, obiektach kultury i sportu, ośrodkach pomocy społecznej, parkingach „Parkuj i Jedź” czy zajezdniach autobusowych. W latach 2022–2024 Warszawa przeznaczy na ten cel ok. 60 mln zł, spodziewając się ok. 70 mln zł oszczędności w latach 2022–2030. Obecnie w instalacje fotowoltaiczne jest wyposażonych ponad dwieście budynków miejskich.
W styczniu 2020 roku Wielka Brytania formalnie opuściła Unię Europejską. Oczekiwane korzyści z brexitu, poza odzyskaniem suwerenności w zakresie kształtowania prawa i zewnętrznych relacji gospodarczych, jednak się nie zmaterializowały. Widoczny jest natomiast spadek wydajności i konkurencyjności brytyjskiej gospodarki, co wpływa także na kondycję rynku pracy.
