Gospodarka Polski znajduje się obecnie w okresie spowolnienia. Pomimo obiektywnych wyzwań rynek pracy pozostaje stabilny, a wzrost wynagrodzeń jest wysoki. Równocześnie obserwujemy systematyczny spadek inflacji. W przyszłym roku zobaczymy odbicie gospodarcze. To pozwoli w dalszym ciągu gonić zachodnie gospodarki.
Polska gospodarka dynamicznie odbiła po pandemii, choć wyniki w bieżącym roku kształtują się znacznie poniżej potencjału. PKB wzrósł o 7,2 proc. w porównaniu do końca 2019 r. – jest to szósty najlepszy wynik spośród państw w Unii Europejskiej. Bieżący rok przynosi jednak spowolnienie dla wszystkich państw europejskich. Te nie omija także i Polski – Międzynarodowy Fundusz Walutowy szacuje, że w 2023 r. nasz PKB wzrośnie o zaledwie 0,6 proc.. To jednak chwilowa perturbacja.
Kolejne kwartały przyniosą poprawę, a 2024 r. znaczne odbicie w polskiej gospodarce. Pomoże wzrost wydatków gospodarstw domowych związany z ich poprawą finansową. Tempo wzrostu wynagrodzeń skorygowane o inflację, czyli tzw. płace realne, ponownie zaczynają rosnąć po roku spadków. Ponadto obniżka stóp procentowych ułatwi przedsiębiorstwom finansowanie inwestycji. Mediana prognoz polskich analityków wskazuje, że PKB w przyszłym roku rosnąć będzie o około 2,5 proc. Taki wynik to jednak nieco mniej od 3 proc. szacowanych jako standardowe tempo wzrostu przez instytucje międzynarodowe. Te są również zgodne co do odbicia aktywności w 2024 r. Komisja Europejska prognozuje wzrost PKB o 0,5 proc. w 2023 r. oraz 2,5 proc. w 2024 r. Sytuacja poprawi się również w strefie euro, lecz wzrost PKB będzie tu o blisko połowę niższy niż w Polsce. Szybszy wzrost Polski pozwoli zmniejszać różnice gospodarcze względem bardziej rozwiniętych państw Zachodu.
Pomimo słabszej aktywności, rynek pracy pozostaje stabilny, z historycznie niskim bezrobociem. Korzystna sytuacja występuje również w innych państwach Unii Europejskiej. Rozwinięte gospodarki mierzą się z wyzwaniami demograficznymi, które powodują niedobór pracowników. Taki problem z jednej strony prowadzi do problemów w prowadzeniu rekrutacji, lecz z drugiej strony stanowi naturalny bufor przed wzrostem bezrobocia w warunkach słabszej koniunktury.
Wysokie zatrudnienie wiąże się jednak z większą presją na wzrost wynagrodzeń. Podwyższona inflacja spowodowała, że wynagrodzenia rosły wolniej od cen. Po spadku inflacji zamożność Polaków ponownie zaczęła się poprawiać. W najbliższym roku tempo wzrostu wynagrodzeń dalej będzie wysokie – pracownicy będą domagać się podwyżek, które zrekompensują im ubiegłoroczną inflację. W 2024 r. ponownie zobaczymy dwucyfrowy wzrost płac przy około 7 proc. wzroście cen. To pozwoli na odbicie popytu i w konsekwencji wzrost zamożności, lecz może utrudnić dalszy spadek inflacji.
Presja płacowa utrudnia walkę z inflacją również w strefie euro. Negocjacje płacowe pracowników opierają się na ich przewidywaniach dotyczących wzrostu cen w przyszłości. Obecnie konsumenci spodziewają się, że przez najbliższy rok ceny dalej będą rosnąć szybciej od celu inflacyjnego Europejskiego Banku Centralnego. EBC wskazuje, że bardziej oczekiwany jest poziom rzędu ok. 3,5 proc. W kierunku spadku inflacji oddziałują jednak niższe koszty produkcji – indeks PPI znalazł się w deflacji zarówno w Polsce, jak i w strefie euro. Niższe koszty związane są zarówno ze słabszym popytem, jak i stabilizacją cen energii na rynkach globalnych. Ryzykiem pozostaje jednak ponowny wzrost cen energii związany z decyzjami OPEC i napiętą sytuacją na Bliskim Wschodzie.
Następne decyzje Rady Polityki Pieniężnej będą zależały od bieżących danych. Wciąż jesteśmy w trybie luzowania polityki pieniężnej, chociaż przestrzeń do prowadzenia tej polityki jest mała. Prezes NBP na konferencji w październiku przywiązał szczególną uwagę do napływających danych. Na najbliższym posiedzeniu Rada pozna również wyniki nowej projekcji inflacji i PKB Narodowego Banku Polskiego. Projekcja będzie uwzględniać efekty dotychczasowych obniżek. Pozwoli ona Radzie ocenić możliwości dostosowywania polityki pieniężnej w kolejnych miesiącach.
W latach 90. XX w. wydawało się, że patent na prowadzenie polityki pieniężnej jest znany. Kraje małe, o otwartej gospodarce i swobodnych przepływach finansowych, powinny zrezygnować z prowadzenia własnej polityki monetarnej i przywiązać kurs swojego pieniądza do zagranicznej waluty dominującej w obrotach handlu zagranicznego. Oczywiście takie rozwiązanie wymagało prowadzenia odpowiedzialnej polityki budżetowej i zaufania rynków finansowych wykluczające raptowny odpływ zagranicznego finansowania.
Dlaczego inflacja w USA tak bardzo wzrosła i gdzie nas to zaprowadzi? Szacunki autorów wskazują, że powrót inflacji do poziomu docelowego jest mało prawdopodobny, chyba, że stopa bezrobocia wzrośnie znacznie powyżej maksymalnego poziomu 4,4 proc., przewidywanego obecnie przez Fed.
Chiny przedstawiły we wrześniu 2024 r. kompleksowy program działań stymulacyjnych gospodarki krajowej, będący jednym z największych w historii. Doprowadziło to do silnych wzrostów na chińskich giełdach, rosły też ceny surowców wykorzystywanych w sektorze nieruchomości.
Polskie rezerwy złota osiągnęły już ponad 400 ton. Tym samym Polska aspiruje do bycia w elitarnej grupie krajów posiadających największe rezerwy złota na świecie. Podjęte działania wpisują się w długoterminową strategię budowania wiarygodności i wypłacalność polskiej gospodarki – ogłosił prezes NBP prof. Adam Glapiński podczas październikowej konferencji poświęconej ocenie bieżącej sytuacji ekonomicznej.
Kapitalizm oznacza oddanie kontroli nad złożoną gospodarką w ręce miliardów niezależnych konsumentów, przedsiębiorców i pracowników oraz pozwolenie im na samodzielne decydowanie, co poprawia jakość ich życia. To dlatego mówienie o przejmowaniu kontroli nad kapitalizmem oznacza właściwie, że rządy przejmują kontrolę nad obywatelami – ostrzega Johan Norberg w „Manifeście Kapitalistycznym”.
Medialne dyskusje dotyczące projektu ustawy budżetowej na ogół koncentrują się na przyziemnych kwestiach: kto i ile otrzyma pieniędzy oraz komu i ile pieniędzy zostanie zabrane. Najważniejszym jednak problemem jest zdolność do finansowania potrzeb pożyczkowych państwa zarówno w krótkiej, jak i w dłuższej perspektywie.
Dołączyliśmy do ponad 60 państw posiadających własną strategię na rzecz edukacji finansowej. To efekt starań osób, którym na sercu leży podniesienie kompetencji finansowych Polek i Polaków.
Mam nadzieję, że w marcu będzie taka projekcja, która merytorycznie skłoni członków Rady do rozpoczęcia cyklu obniżek – powiedział prof. Adam Glapiński i dodał, że złagodził swoje nastawienie w stosunku do wrześniowej konferencji.
Indie pod względem wartości PKB są piątą, a przed końcem dekady staną się trzecią gospodarką świata. Aby jednak znaleźć swoje miejsce w globalnych łańcuchach wartości muszą stawić czoła wielu kluczowym problemom.
W amerykańskiej polityce dużo się dzieje. Najpierw telewizyjna debata i medialnie katastrofalny występ Joe Bidena, potem kilka tygodni spekulacji, co dalej z jego startem, wreszcie decyzja o wycofaniu się z wyścigu prezydenckiego i namaszczenie Kamali Harris. Wszystko to rodzi niepewność na rynkach, która będzie wzrastać w miarę zbliżania się terminu głosowania w listopadzie 2024 r.
O wyzwaniach przed jakimi stanęła polityka pieniężna banku centralnego w czasie polikryzysów – pandemicznego, popandemicznego i energetycznego będącego skutkiem wojny w Ukrainie – można przeczytać w najnowszej książce „Narodowy Bank Polski w czasie megaszoków ekonomicznych po pandemii i w kryzysie energetycznym” prof. Adama Glapińskiego, prezesa NBP.
Saudi Vision 2030, w której inwestycje liczone są nie w milionach, ale miliardach dolarów, to totalna reforma państwa. Warto przyjrzeć się jej osiągnięciom na półmetku wdrażania.
O sytuacji fiskalnej, która choć staje się trudniejsza, to nadal mieści się w ramach ratingu na poziomie „A2”, a także o postępowaniu w sprawie wstępnego wniosku o postawienie prezesa NBP przed Trybunałem Stanu – wypowiedział się dla PAP Biznes Steffen Dyck, główny analityk agencji ratingowej Moody's na Polskę.
Współczesne problemy prawne Unii Europejskiej, sztuczna inteligencja w bankowości oraz polityka pieniężna były tematami grudniowego zjazdu na podyplomowych studiach MBA organizowanych w ramach drugiej edycji projektu „Akademia NBP”.
Kiedy świat wynurzył się z chaosu II wojny światowej, władzę objęli ludzie o przekonaniach makroekonomicznych, ukształtowanych w formacyjnym dla nich doświadczeniu lat 30. XX w.
Przełomowym pomysłem ekonomicznym zrywającym z dotychczasowym paradygmatem opieki społecznej okazuje się bezwarunkowy dochód podstawowy. Część osób uznaje go za klucz do pokonania bolączek stechnicyzowanej gospodarki. Zdaniem innych – to idea tyleż kosztowna co utopijna.
Cena złota osiągnęła w kwietniu najwyższy poziom w historii. W głównym stopniu przełożyły się na to zakupy dokonywane przez banki centralne, czynniki behawioralne oraz przejściowy wzrost ryzyka geopolitycznego, wynikający z walk na Bliskim Wschodzie.
Wprowadzenie euro jest niebezpieczne z ekonomicznego i politycznego punktu widzenia. Polska gospodarka jest jeszcze niedojrzała, różnice technologiczne, rozwój systemu finansowego, poziom konkurencyjności wymagają przyspieszonej modernizacji. Nasza gospodarka wychodzi dopiero z rozwoju zależnego, potrzebny jest czas.
W ostatnich latach, a szczególnie po rozpoczęciu wojny z Ukrainą, z Rosji płynie nieprzerwany przekaz o sukcesach. Ich skala narasta – gospodarka uodporniła się na sankcje i nawet się rozwija oraz restrukturyzuje, bieda spada, a zamożność rośnie, produkcja krajowa wypiera zaś import. Czy sukcesy mają jednak realny wymiar, czy głównie propagandowomedialny?
