(©PAP)
W ramach realizowanego w 2021 roku przeglądu strategii Europejski Bank Centralny zdecydował się położyć większy nacisk na wyjaśnianie kwestii związanych z realizacją celu inflacyjnego. Pomimo wysiłków EBC zmierzających do popularyzacji nowej strategii, zdecydowana większość społeczeństwa w dalszym ciągu nie jest świadoma zmiany celu inflacyjnego. A gdyby EBC był w stanie skuteczniej informować opinię publiczną o efektach swojej nowej strategii? Chcieliśmy się dowiedzieć, czy wyjaśnianie działań prowadzonych w celu osiągnięcia celu inflacyjnego i strategii EBC pomogłoby zwiększyć wiarygodność EBC. Przeprowadziliśmy ankietę wśród konsumentów. W niniejszym wpisie blogowym opisujemy wyniki naszej ankiety.
Konsumenci często nie są świadomi nowego celu inflacyjnego
Komunikacja z osobami nieposiadającymi fachowej wiedzy ma istotne znaczenie dla banków centralnych – zwłaszcza w obecnych okolicznościach podwyższonych stóp inflacji. To właśnie ogół społeczeństwa, czyli gospodarstwa domowe, podejmuje decyzje dotyczące konsumpcji i inwestycji, a te decyzje mają z kolei decydujący wpływ na kształtowanie się sytuacji gospodarczej.
Jednak bankom centralnym trudno jest dotrzeć ze swoim przekazem do laików. Kiedy we wrześniu 2021 roku, w ramach prowadzonego przez Europejski Bank Centralny badania oczekiwań konsumentów (Consumer Expectations Survey – CES), sprawdzaliśmy czy konsumenci słyszeli coś o pracach EBC w okresie letnim (tj. okresie kiedy EBC ogłosił swoją nową strategię), większość respondentów udzieliła jednoznacznie negatywnej odpowiedzi.. Nawet wśród tych osób, którym „obiły się o uszy” jakieś informacje dotyczące EBC, większość nie pamiętała dokładnie o co chodziło. Jak się ostatecznie okazało tylko około 10 proc. konsumentów wskazało, że słyszało o nowej strategii banku centralnego.
Słowa ważą więcej niż liczby: komunikacja banku centralnego w okresach wysokiej inflacji
EBC zmienił swoją strategię i cel inflacyjny, ale niestety nie zdołał skutecznie przekazać tych informacji konsumentom w strefie euro. A gdyby te wiadomości dotarły do ogółu społeczeństwa? Czy miałoby to wpływ na wiarygodność EBC i jakie informacje mogłyby być pomocne w tym zakresie?
Staramy się odpowiedzieć na te pytania w ramach tej samej edycji badania CES z września 2021 roku. W analogii do testów klinicznych poddaliśmy respondentów różnym „zabiegom informacyjnym”. Podzieliliśmy respondentów na pięć grup. Pierwsza z nich, tzw. „grupa kontrolna”, nie została poddana żadnym „zabiegom informacyjnym” (podobnie jak grupa otrzymująca placebo w badaniu klinicznym). Pozostałe cztery grupy poddane zostały odmiennym zabiegom. Mianowicie druga grupa została poinformowana, że EBC dąży do osiągnięcia celu inflacyjnego na poziomie 2 proc., który jest symetryczny, co oznacza, że EBC uznaje, że ujemne i dodatnie odchylenia od celu są równie niepożądane, ale również, że inflacja może czasami znaleźć się na poziomie nieco powyżej lub poniżej celu. Tak samo potraktowaliśmy trzecią grupę, ale przekazaliśmy jej również nieco więcej informacji na temat kontekstu gospodarczego, wyjaśniając, w jaki sposób cel inflacyjny pomaga w stabilizacji gospodarki i przyczynia się do wzrostu gospodarczego i wzrostu zatrudnienia. Podobnie jak w przypadku grupy drugiej, grupy czwarta i piąta otrzymały jedynie podstawowe informacje o celu inflacyjnym, bez dodatkowych wyjaśnień dotyczących aspektów ekonomicznych. Zarazem każdej z tych grup podano jednak do rozważenia jakąś dodatkową kwestię, która jest respondentom bliska i która pojawia się w nowej strategii EBC. Grupa czwarta została poinformowana o roli zmian klimatycznych, a grupa piąta o planach EBC dotyczących uwzględniania w większym stopniu kosztów mieszkaniowych w pomiarze inflacji.
W powiązanej pracy zbadano wpływ nowego celu inflacyjnego EBC na oczekiwania inflacyjne niemieckich gospodarstw domowych, korzystając z badania Bundesbank Online Panel Households. Autorzy odnotowali występowanie umiarkowanie wyższych oczekiwań inflacyjnych przez najbliższe dwa do trzech lat, zwłaszcza gdy respondentów poinformowano również o tym, że nowa strategia polityki pieniężnej zakłada możliwość czasowego przekraczania celu inflacyjnego.
Zwiększenie wiarygodności EBC wśród osób nieposiadających wiedzy fachowej
Co może zmienić skuteczne przekazywanie informacji konsumentom? Po przeprowadzeniu różnych zabiegów informacyjnych wszyscy respondenci zostali poproszeni o wskazanie stopnia prawdopodobieństwa utrzymania przez EBC stabilności cen w strefie euro w ciągu najbliższych trzech lat. Niebieskie paski na wykresie wskazują natychmiastowy efekt zabiegów informacyjnych w porównaniu z grupą kontrolną, która nie otrzymała żadnych informacji. Wykres pokazuje, że wzrost wiarygodności występuje w przypadku wszystkich grup, a szczególnie w przypadku grupy, która otrzymała więcej informacji na temat kontekstu polityki prowadzonej przez bank. Szacowane przez tę grupę prawdopodobieństwo osiągnięcia przez EBC stabilności cen w ciągu najbliższych trzech lat znacznie wzrasta – o 4,5 punktu procentowego.
Wniosek ten potwierdzają również bardziej szczegółowe wyniki badań: wśród konsumentów o niskim poziomie wiedzy na temat finansów wiarygodność EBC wzrosła dopiero wtedy, gdy otrzymali oni dodatkowe informacje na temat kontekstu polityki prowadzonej przez bank.
W późniejszym okresie, w grudniu 2021 roku i w marcu 2022 roku, sprawdziliśmy, czy zabiegi informacyjne z września 2021 roku w dalszym ciągu utrzymują swoje działanie, więc ponownie zadaliśmy to samo pytanie o wiarygodność EBC. Pomarańczowe i czerwone paski na wykresie pokazują, że efekt zabiegów informacyjnych praktycznie zanikł – z wyjątkiem grupy, której dokładniej wyjaśniono kontekst prowadzonej przez bank polityki. W przypadku tej grupy wiarygodność pozostaje na podwyższonym poziomie nawet w marcu 2022 roku, kiedy inflacja w strefie euro zaczęła już znacznie wzrastać. Pokazuje to, jak skuteczne może być wyjaśnianie prowadzonej polityki pieniężnej. Wniosek ten potwierdzają również bardziej szczegółowe wyniki badań: wśród konsumentów o niskim poziomie wiedzy na temat finansów wiarygodność EBC wzrosła dopiero wtedy, gdy otrzymali oni dodatkowe informacje na temat kontekstu polityki prowadzonej przez bank.
Przekazywanie społeczeństwu dodatkowych informacji odnośnie kontekstu w jakim bank realizuje politykę pieniężną jest ważne dla rozszerzenia bazy społecznej kształtującej opinię publiczną i dla podniesienia wiarygodności EBC w dłuższym horyzoncie czasowym. Badania omawiane w tym blogu pokazują, że wysiłki EBC zmierzające do promowania lepszego zrozumienia prowadzonej przez niego strategii polityki pieniężnej mogą wzmacniać zaufanie społeczne. W ramach swojej strategii EBC będzie w dalszym ciągu kontaktować się z szeroką publicznością za pośrednictwem różnych tradycyjnych i internetowych kanałów komunikacji. Dla przykładu, EBC już teraz zamieszcza materiały wyjaśniające i podcasty na swojej stronie internetowej oraz przekazuje informacje na temat bankowości centralnej za pośrednictwem mediów społecznościowych w celu nawiązania lepszego kontaktu z obywatelami strefy euro.
Wszystkie wnioski przedstawione w tym blogu zostaną zawarte w pracy Ehrmann, Georgarakos i Kenny 2022 (Credibility Gains from Communicating with the Public: Evidence from the ECB’s new Monetary Policy Strategy, w przygotowaniu, dokument roboczy EBC). Dalsze szczegółowe informacje na temat badania CES dostępne są w pracy Georgarakos i Kenny (2022): Household spending and Government Support during the COVID-19 pandemic: Insights from a new Consumer Survey, t. 129, Journal of Monetary Economics, S1-S14 oraz w publikacji EBC (2021), “ECB Consumer Expectations Survey: An Overview and First Evaluation”, Dokument okolicznościowy EBC, nr. 287, grudzień 2021.
Artykuł ukazał się w wersji oryginalnej na platformie The ECB Blog.
W styczniu 2020 roku Wielka Brytania formalnie opuściła Unię Europejską. Oczekiwane korzyści z brexitu, poza odzyskaniem suwerenności w zakresie kształtowania prawa i zewnętrznych relacji gospodarczych, jednak się nie zmaterializowały. Widoczny jest natomiast spadek wydajności i konkurencyjności brytyjskiej gospodarki, co wpływa także na kondycję rynku pracy.
