Envato
Większość gospodarstw domowych w Stanach Zjednoczonych i innych gospodarkach rozwiniętych nie śledzi uważnie kwestii inflacji ani polityki pieniężnej, co jest już obecnie dobrze udokumentowane w badaniach (D’Aconunto i in. 2019). Czy wynika z tego, że gospodarstwa domowe nie przejmują się inflacją ani nie reagują na zmiany w oczekiwaniach co do przyszłej inflacji?
Przekonanie, że gospodarstwa domowe powinny zmieniać alokację swoich wydatków, gdy spodziewany jest szybszy lub wolniejszy wzrost cen, jest centralnym mechanizmem w większości modeli makroekonomicznych. Jest również jednym z powodów, dla których spodziewano się, że nowa strategia Fed polegająca na wyznaczaniu średniego celu inflacyjnego będzie bardziej korzystna od polityki prowadzonej wcześniej (Coibion i in. 2020a). Wciąż jednak toczy się spór odnośnie do tego, czy oczekiwania inflacyjne gospodarstw domowych w ogóle wpływają na ich decyzje dotyczące wydatków.
W naszej niedawnej pracy (Coibion i in. 2020b) przedstawiamy jasne dowody, że oczekiwania inflacyjne gospodarstw domowych rzeczywiście wpływają na ich decyzje w sprawie wydatków.
Gospodarstwa domowe mało wiedzą o inflacji i polityce pieniężnej
Gospodarstwa domowe w Stanach Zjednoczonych są głęboko niedoinformowane w kwestii inflacji i polityki pieniężnej. Wyniki naszego badania amerykańskich gospodarstw domowych pokazują, że niewielka część z nich jest świadoma celu inflacyjnego Rezerwy Federalnej na poziomie 2 proc.
Wyniki naszego badania amerykańskich gospodarstw domowych pokazują, że niewielka część z nich jest świadoma celu inflacyjnego Rezerwy Federalnej na poziomie 2 proc.
Gospodarstwa domowe są podobnie niedoinformowane w sprawie ostatnich zmian w zakresie inflacji. Na przykład w tym samym badaniu prawie 30 proc. gospodarstw wyraziło przekonanie, że w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy stopa inflacji przekroczyła 5 proc., co jest poziomem rzadko obserwowanym w Stanach Zjednoczonych od początku lat 80. XX wieku.
Jedną z naturalnych interpretacji tych wyników mogłoby być to, że w czasach niskiej i stabilnej inflacji po prostu nie ma potrzeby, aby gospodarstwa domowe zwracały uwagę na łączny poziom inflacji i uwzględniały go w swoich decyzjach. Jednak ten pogląd stanowi poważne wyzwanie dla teorii makroekonomicznej i procesu kształtowania polityki makroekonomicznej: ten kanał międzyokresowej realokacji stanowi sedno dynamiki makroekonomicznej w wielu współczesnych modelach i jest kluczowym mechanizmem, dzięki któremu polityka taka jak wyznaczanie średniego celu inflacyjnego jest teoretycznie skuteczna.
Czy oczekiwania inflacyjne gospodarstw domowych wpływają na ich decyzje gospodarcze?
Aby ocenić, czy oczekiwania inflacyjne gospodarstw domowych mają wpływ na ich decyzje, łączymy trzy składniki, które wspólnie dają nam bezprecedensowe dowody na ten temat przyczynowości w tym zakresie.
Po pierwsze, przeprowadziliśmy serię szeroko zakrojonych badań ankietowych wśród gospodarstw domowych uczestniczących w badaniach panelowych Nielsen Homescan Panel. Te badania pozwalają nam zmierzyć oczekiwania inflacyjne gospodarstw domowych, a także obejmują samodzielne raporty z ich wydatków na dobra nietrwałe i większe dobra trwałego użytku.
Po drugie, wdrożyliśmy randomizowane badanie kontrolne (ang. randomised control trial), w którym losowo wybrany podzbiór gospodarstw domowych otrzymał informacje na temat inflacji lub polityki pieniężnej. Ma to na celu wygenerowanie dużej egzogennej zmienności oczekiwań inflacyjnych niektórych uczestników w stosunku do grupy kontrolnej, która nie otrzymała takich informacji.
Po trzecie, łączymy te ankietowe dowody na temat przekonań i zachowań z danymi dotyczącymi rzeczywistych wydatków, zebranymi przez firmę Nielsen na podstawie analizy zakupów gospodarstw domowych. W związku z tym nasze podejście łączy randomizowane badanie kontrolne, wielkoskalowe badanie ankietowe oraz informacje zewnętrzne na temat wydatków w celu oceny wpływu oczekiwań inflacyjnych gospodarstw domowych na ich wydatki.
Głównym ustaleniem wynikającym z naszych badań jest to, że wzrost oczekiwań inflacyjnych wynikający z uzyskania informacji w tym zakresie skutkuje wzrostem miesięcznych wydatków gospodarstw domowych w ciągu najbliższych sześciu miesięcy, zgodnie z motywem substytucji międzyokresowej. Dzieje się tak niezależnie od tego, czy wydatki są mierzone na podstawie samodzielnie raportowanych danych z badań ankietowych czy na podstawie danych zakupowych zebranych przez firmę Nielsen.
Obserwowany efekt jest najsilniejszy wśród osób, które są bardziej wykształcone, jak również tych, którzy doświadczają mniejszych ograniczeń finansowych. Jednakże stwierdzamy również, że wzrost oczekiwań inflacyjnych jednostek wiąże się ze zmniejszaniem w ciągu następnych sześciu miesięcy zakupów większych dóbr trwałego użytku, takich jak samochody, domy i inne bardzo drogie przedmioty. Jest to zgodne z innymi dowodami (Kamdar 2018, Coibion i in. 2019) wskazującymi, że wyższa inflacja jest często związana z gorszymi warunkami gospodarczymi, które mogą prowadzić gospodarstwa domowe do ograniczenia zakupów drogich produktów.
Wzrost oczekiwań inflacyjnych jednostek wiąże się ze zmniejszaniem w ciągu następnych sześciu miesięcy zakupów większych dóbr trwałego użytku, takich jak samochody, domy i inne bardzo drogie przedmioty.
Krótko mówiąc, pomimo powszechnego niedoinformowania gospodarstw domowych w Stanach Zjednoczonych w kwestiach inflacji i polityki pieniężnej, oczekiwania inflacyjne gospodarstw domowych w dalszym ciągu odgrywają statystycznie i ekonomicznie istotną rolę w podejmowaniu decyzji dotyczących wydatków i oszczędności.
Wnioski
Pomimo wszechobecnego i dobrze dokumentowanego niedoinformowania gospodarstw domowych w krajach rozwiniętych w kwestiach inflacji i polityki pieniężnej, oczekiwania inflacyjne gospodarstw domowych w dalszym ciągu mają znaczenie dla ich decyzji gospodarczych.
Te ustalenia mają bezpośrednie implikacje dla decydentów politycznych. W epoce zerowej dolnej granicy dla nominalnych stóp procentowych banki centralne w coraz większym stopniu polegają na strategiach komunikacji z szerszą opinią publiczną, by wpływać na wyniki gospodarcze. W tej sytuacji kluczowe znaczenie zyskała kwestia tego, czy zmiany w oczekiwaniach opinii publicznej rzeczywiście wpłyną na jej decyzje (Takeda i Keida 2020).
Nasze nowe dowody oparte na nowatorskim połączeniu randomizowanych badań kontrolnych, wielkoskalowych badań ankietowych oraz informacji zewnętrznych na temat wydatków wskazują na istnienie statystycznie i ekonomicznie istotnego związku przyczynowego między oczekiwaniami inflacyjnymi gospodarstw domowych a ich decyzjami dotyczącymi wydatków. W związku z tym strategie komunikacyjne, które skutecznie zmieniają oczekiwania ogółu społeczeństwa, stanowią kolejne potencjalne narzędzie, które może zostać dodane do arsenału niekonwencjonalnych instrumentów polityki pieniężnej.
Olivier Coibion
Profesor nadzwyczajny, UT Austin
Yuriy Gorodnichenko
Profesor, Wydział Ekonomii, University of California – Berkeley
Michael Weber
Profesor nadzwyczajny finansów, University of Chicago Booth School of Business
Artykuł ukazał się w wersji oryginalnej na platformie VoxEU.
W styczniu 2020 roku Wielka Brytania formalnie opuściła Unię Europejską. Oczekiwane korzyści z brexitu, poza odzyskaniem suwerenności w zakresie kształtowania prawa i zewnętrznych relacji gospodarczych, jednak się nie zmaterializowały. Widoczny jest natomiast spadek wydajności i konkurencyjności brytyjskiej gospodarki, co wpływa także na kondycję rynku pracy.
