„Obserwator Finansowy”: W jednym z wywiadów ostrzega pan, że dzięki mocy komputera kwantowego za 2–3 lata różne grupy przestępcze będą w stanie złamać wszystkie zaszyfrowane dane, które pozyskiwały do tej pory. I to jest chyba straszna wizja świata bez tajemnic.
Piotr Ciepiela: To jest straszna wizja, ale mało prawdopodobna. Zakładam, że różni entuzjaści oraz rządy państw pracują, aby sprostać temu wyzwaniu. A także odpowiednia będzie reakcja i zastąpienie obecnych rozwiązań kryptograficznych tzw. rozwiązaniami post-quantum. I z całą pewnością to się uda. Ale dzisiaj rzeczywiście bierzemy udział w wyścigu. Z jednej strony bowiem już się nauczyliśmy, co zrobić w tym świecie kryptografii postkwantowej, ale z drugiej strony rzeczywiście mamy coraz więcej sygnałów, że grupy przestępcze lub nieodpowiednie osoby próbują pozyskać te informacje. Warto także wspomnieć o tzw. „steal now, decrypt later”, czyli ukradnij teraz, rozszyfruj później. Kiedyś nikt się tym nie przejmował, bo uważano, że potrzeba 300 mln lat, aby te dane rozszyfrować. Obecnie jednak taka wizja istnieje, że te ukradzione dane ktoś może już za 2–3 lata odszyfrować. Widzimy wzmożone działania naukowców, a z drugiej strony cyberprzestępców.
Czy pierwszy komputer kwantowy będzie w stanie stworzyć lepszy algorytm do szyfrowania, którego nie złamie drugi komputer kwantowy? Jeśli tak byłby to faktycznie wyścig o najwyższą stawkę i kto pierwszy, ten lepszy?
To nie jest tak, że ktoś wygra, tylko chodzi o to, żeby po drodze odpadały algorytmy, które nie były aż tak skuteczne. W tej chwili mamy trzy lub cztery takie algorytmy, które w przyszłym roku będą prawdopodobnie zatwierdzone do tego, aby wymieniać obecnie używane i zastępować je nowymi. Mówimy o wymianie całych ekosystemów środowiska, co nie będzie łatwe, bo dzisiaj szyfrujemy wszystko standardowymi algorytmami.
Zwolennicy bitcoina i kryptowalut argumentują, że nawet jak komputer kwantowy umożliwi błyskawiczne powstanie nowych bitcoinów, to sieć automatycznie dostosuje poziom trudności, zwiększając ją wykładniczo. I pod tym względem blockchain jest kwantoodporny. Czy ten mechanizm blockchain da się zastosować gdzie indziej?
Jeśli mamy jakiś algorytm to rzeczywiście może być tak, że musimy dostosować siłę algorytmu. Mówimy o dwóch rzeczach. Pierwsza dotyczy tego, czy możemy złamać to, co stosujemy do tej pory. Oczywiście algorytmy możemy poprawić na takie, które komputerom kwantowym będzie trudniej złamać. Ale nie podchodziłbym do tego aż tak frywolnie. Pomyślałbym bardziej o tym, w jaki sposób zastosować do tego te nowe algorytmy. I nawet jeżeli jesteśmy w stanie dostosowywać je do tych nowych nisz, trochę tak jakby tę siłę algorytmu stawiać na starych algorytmach. Rozumiem, że to jest też kwestia uspokojenia ludzi. Ale nawet dzisiaj da się złamać blockchaina i to są dokładne obliczenia, co trzeba zrobić i ile mocy obliczeniowej potrzeba, żeby zrobić to z kryptowalutą.
O jakiej rewolucji w mocy obliczeniowej mówimy? Czy dzisiejsze komputery to jest dorożka, a komputer kwantowy to Concorde? Czy to jeszcze większa przepaść?
Przepaść pewnie jest jeszcze większa. Trzeba podkreślić, że komputer kwantowy to nie jest tylko zwykły komputer. O ile zwykły komputer to sztuczna inteligencja, służąca do konkretnych celów, używana do wszystkiego. Komputer kwantowy, to też pewien skrót myślowy. Ale te komputery będą służyły do bardzo konkretnych obliczeń i będą wymagały bardzo konkretnych algorytmów, żeby je wykorzystać. Zatem nie zastąpimy jednego rodzaju komputera drugim. Uważam, że to będzie działanie równoległe, bo do rzeczy ogólnych będziemy cały czas używać komputerów konwencjonalnych, a do konkretnych obliczeń, wymagających dużych mocy obliczeniowej, które potrafimy zdefiniować, będziemy używać komputera kwantowego.
Jakie mogą być pozytywne strony zastosowania komputerów kwantowych? Czy pomoże w obliczeniach np. zmian klimatycznych czy przełomowych leków?
Naturalnie, komputery kwantowe, oprócz kwestii kryptograficznych, pozwalających nam lepiej się zabezpieczyć na przyszłość, mogą też pomóc w kwestiach klimatycznych i ochronie zdrowia. Potrzebujemy bowiem bardzo dużej mocy obliczeniowej do precyzyjnego określenia i znalezienia leków na poszczególne choroby, ukierunkowane na system immunologiczny konkretnego człowieka. To pozwoli indywidualnie podejść do pacjenta. A to zapewniają komputery kwantowe i dla nas będzie to zdecydowanie lepsze zastosowanie.
Na koniec chciałbym zapytać o sztuczną inteligencję. Czy to pozytywny, kontrolowany przełom, czy bity faktycznie nie mogą się zmienić w demoniczną świadomość?
Należy spojrzeć na dwie kwestie. Jedna to niebezpieczeństwo, które niesie ze sobą sztuczna inteligencja. Druga, to to, co może ona robić. Ale to nie sztuczna inteligencja jest największym problemem, tylko to, że dzisiaj dostęp do technologii mają wszyscy. Ważniejsze jest zatem zwiększenie kontroli nad tym, co się dzieje ze sztuczną inteligencją. Czy ona sama jest niebezpieczeństwem? Technologia nie jest ani dobra, ani zła. Jeżeli będziemy ją w odpowiedni sposób wykorzystywać, to nie będzie zagrożeniem. Ale ze względu na brak zrozumienia, co sztuczna inteligencja robi, to może stanowić niebezpieczeństwo, ponieważ nie wiemy, jak ta dzisiejsza sztuczna inteligencja działa. Ona się sama uczy i my de facto nie wiemy, w jaki sposób dochodzi do wyników, co oznacza, że może bezbłędnie kłamać. Należy zatem pamiętać, że to jest jednak technologia, która może i przyspiesza nasze prace, ale też ma swoje ograniczenia.
– Rozmawiał Marek Pielach
Rozmowa przeprowadzona podczas Krynica Forum 15 września 2023 r.
W styczniu 2020 roku Wielka Brytania formalnie opuściła Unię Europejską. Oczekiwane korzyści z brexitu, poza odzyskaniem suwerenności w zakresie kształtowania prawa i zewnętrznych relacji gospodarczych, jednak się nie zmaterializowały. Widoczny jest natomiast spadek wydajności i konkurencyjności brytyjskiej gospodarki, co wpływa także na kondycję rynku pracy.
