Szkoły na całej półkuli północnej rozpoczęły rok szkolny. Według zebranych przez Bank Światowy danych dotyczących zamknięcia szkół (School Closures and Affected Students), sześćdziesiąt siedem krajów, z czego prawie połowa w Europie i Azji Środkowej, otworzyło ponownie szkoły lub planuje ich otwarcie we wrześniu. W tym roku bezpieczeństwo uczniów i nauczycieli w związku z rozprzestrzenianiem się koronawirusa (COVID-19) jest najważniejsze.
Tak uważają kraje, które odpowiedziały na czerwcową ankietę World Bank-UNESCO-UNICEF Survey dotyczącą reakcji państwowych organów edukacji. Jej wyniki pokazują, że ponad 95 proc. respondentów planowało ponowne otwarcie szkół, a także opracowuje zasady i działania zapobiegające szerzeniu się infekcji. Do działań tych należą: otwieranie szkół na poziomie krajowym lub lokalnym, lub stopniowy powrót określonych grup/klas (np. Francja, Urugwaj); zatrudnienie dodatkowych nauczycieli w związku ze zmniejszoną liczbą uczniów w klasach (np. Szkocja); układanie planów zajęć w systemie zmianowym (np. Niemcy); wprowadzenie wymogu pomiarów temperatury i dystansu społecznego (np. Dania, Finlandia, Korea, Singapur, Tajlandia, Tunezja); i/lub zapewnienie środków ochrony osobistej dla nauczycieli i uczniów w czasie przebywania w szkole (np. Dżibuti). Niektóre kraje, takie jak Brazylia, Kanada i Wielka Brytania, pozostawiają decyzję w gestii stanów, prowincji i okręgów. Na przykład w największym amerykańskim okręgu szkolnym (Nowy Jork, łącznie z miastem Nowy Jork) szkoły zostaną otwarte tylko w okręgach, które odnotowały stałe niskie wskaźniki transmisji (poniżej 5 proc. przez dwa tygodnie).
Znalezienie równowagi pomiędzy edukacją a bezpieczeństwem jest wyzwaniem. Niektóre kraje rozpoczną rok szkolny wyłącznie w trybie zdalnego nauczania lub będą z niego korzystać jako uzupełnienia dla nauki stacjonarnej. Uczniowie w Meksyku zaczną rok szkolny 2020-2021 od lekcji prowadzonych za pośrednictwem telewizji lub radia. W Stanach Zjednoczonych takie miasta i okręgi szkolne jak Atlanta, Houston, Miami oraz przedmieścia Washington DC ogłosiły, że w pierwszym semestrze 2020-2021 nauczanie będzie prowadzone wyłącznie zdalnie. W Panamie lekcje zaczęły się w lipcu, przy czym uczniowie korzystają ze zintegrowanej platformy łączącej zasoby telewizji, radia, wydruków i internetu. Władze dostosowały program nauczania, żeby koncentrował się na podstawowych umiejętnościach i budowaniu odporności.
Decyzja o ponownym otwarciu szkół jest niezwykle skomplikowana i często prowadzi do niekończących się dyskusji decydentów, administratorów szkół, rodziców i nauczycieli na temat straconych szans i kontrolowania ryzyka. Zdrowie dzieci jak i ogółu społeczności również stało się kluczowym tematem w tej dyskusji, obok długotrwałych konsekwencji dla zdrowia/dobrostanu dzieci i strat edukacyjnych oraz pogłębienia się nierówności, które dotykają najsłabszych i najuboższych. Ponadto ważne jest prowadzenie konsultacji z nauczycielami, rodzicami, uczniami i społecznościami, aby podejmowane decyzje były dostosowane do sytuacji oraz uwzględniały problemy i propozycje kluczowych uczestników.
Warunki ponownego otwarcia:
Powrót – dla kogo i kiedy:
Bezpieczeństwo nauki:
Środki bezpieczeństwa:
W celu osłabienia wpływu zamknięcia szkół na naukę oraz pomocy społecznościom uczniowskim w ponad 160 krajach do końca marca 2020 r. zastosowano jakąś formę nauczania zdalnego. W nadchodzących tygodniach, w miarę jak systemy edukacji wznawiają lub rozpoczynają nowy rok szkolny, wiele z nich planuje kontynuowanie tego trybu albo wyłącznie, albo jako rozwiązanie wspomagające zmniejszenie liczebności klas i ograniczania obecności uczniów w salach lekcyjnych. Jednak, jak już pokazało doświadczenie na całym świecie, zdalne nauczanie stwarza wiele problemów w realizacji, mierzeniu jego skuteczności oraz dotarciu do najuboższych dzieci. Zatem, co nie zaskakuje, istnieje mnóstwo dysproporcji w dostępie do nauczania i jego jakości. Instytut ds. Statystki ONZ i Międzynarodowy Związek Telekomunikacyjny (ITU) szacują, że 40 proc. uczniów szkół, które są dzisiaj zamknięte, jest pozbawionych dostępu do internetu.
Starając się zniwelować te różnice, większość krajów zdecydowała się na multimodalne działania obejmujące nauczanie przy pomocy zaawansowanych technologii, technik tradycyjnych i/lub tradycyjnych papierowych form przekazu. W celu poprawienia dostępności niektóre rządy dystrybuują urządzenia cyfrowe i usprawniają łącza. Tak jest w Chorwacji, gdzie dostawcy usług telekomunikacyjnych uzgodnili, że będą rozdawać karty SIM uczniom z gorzej uposażonych rodzin, aby zapewnić im bezpłatny dostęp do internetu. Podobnie Kazachstan wprowadza nieograniczony dostęp do 380 krajowych platform i zasobów edukacyjnych poprzez plan taryfowy Bilim (Wiedza) dostarczany uczniom i nauczycielom przez wszystkich operatorów mobilnych.
Niemniej, według raportu Amerykańskiej Akademii Pediatrii i Towarzystwa Szpitali Dziecięcych opublikowanego 30 lipca, zakażenia COVID-19 wśród dzieci w USA wzrosły o 40 proc. w 49 stanach w ciągu ostatnich dwóch tygodni lipca,. Oczywiście informacja ta wywołała zaniepokojenie wśród wielu rodziców w stanach, które ogłosiły powrót uczniów do szkół w roku szkolnym 2020-21.
Poza troską o dzieci konieczne jest podjęcie działań zapewniających bezpieczeństwo nauczycielom i personelowi szkolnemu. Po pierwsze, należy określić, u ilu osób spośród nich występują schorzenia, które narażają ich na większe ryzyko poważnego przebiegu choroby w przypadku zarażenia się COVID-19. Analiza przeprowadzona w USA szacuje, że 1 na 4 amerykańskich nauczycieli byłby narażony na większe ryzyko, gdyby zachorował. Systemy edukacji muszą też zaplanować: 1) jak odpowiedzieć na niedobór nauczycieli, jeśli zachorują lub jeśli zwiększy się zapotrzebowanie na nich z powodu mniejszej liczebności klas, 2) zapewnienie ubezpieczenia zdrowotnego i zasiłku chorobowego dla nauczycieli. W krajach takich jak Dania, Francja i Włochy związki zawodowe nauczycieli aktywnie włączyły się w dyskusje na temat otwarcia szkół i zapewnienie powszechnej opieki zdrowotnej w tych krajach złagodziło niektóre obawy.
Jako że kluczowe czynniki fizyczne decydują o lepszej infrastrukturze i bezpieczniejszym środowisku nauczania dla uczniów i nauczycieli, kryzys spowodowany przez COVID-19 ujawnił słabości w tej dziedzinie, także w szkołach o zaawansowanych systemach edukacji. Przeciętny 15-latek w krajach OECD spędza 7538 godzin w budynkach szkolnych, w których niekiedy brak odpowiedniej wentylacji i wietrzenia pomieszczeń stwarza warunki do szerzenia się wirusa. Do działań, które kraje mogą podjąć, należy poprawa wentylacji, zapewnienie środków do mycia rąk i innych środków higieny wewnątrz budynków szkolnych oraz edukacja na temat ich stosowania, a także wyraźne określenie, czy stosowanie środków ochrony osobistej (PPE) będzie wymagane i w jakich okolicznościach.
Istnieją dobre praktyki w zakresie zmiany przeznaczenia otoczenia szkół, np. przekształcanie dużych hal sportowych w przestrzenie do nauki, przeorganizowanie stołówek, itp. Wiele osób zadaje pytanie, czy możliwe jest noszenie masek przez nauczycieli przez cały czas. Na przykład we Francji od nauczycieli wymaga się stosowania masek, gdy są w odległości mniejszej niż jeden metr od uczniów, natomiast w Anglii rozważa się całkowitą rezygnację z obowiązku noszenia masek. Dla szkół szczęście w nieszczęściu związanym z COVID-19 polega na tym, że środowiska nauczania zaczęły być postrzegane jako całość razem z infrastrukturą informatyczną i nauczaniem zdalnym, co stwarza możliwości rozszerzania metod nauki i współpracy.
Podczas gdy trwa globalna debata i podejmowane są wysiłki w tym kierunku, należy zauważyć, że powrót uczniów do sal lekcyjnych na skalę światową wciąż jest raczej wyjątkiem niż normą. Zamknięcia szkół nadal dotyczą ponad 1 miliarda uczniów (około dwóch trzecich uczących się na świecie) w ponad 110 krajach, którzy mogą nie zobaczyć swoich sal lekcyjnych jeszcze przez jakiś czas. Odbędzie się to ze szkodą dla osiągnięć i nauki szkolnej uczniów oraz akumulacji kapitału ludzkiego w poszczególnych krajach. Według szacunków Banku Światowego dotychczasowe zamknięcia szkół mogą spowodować stratę 0,6 roku edukacji szkolnej skorygowanych o jakość, skracając faktyczną liczbę lat podstawowej edukacji szkolnej dzieci w ciągu życia z 7,9 roku do 7,3 roku, co obniży ich przyszłe zarobki o miliardy dolarów (Symulacja potencjalnego wpływu COVID-19 i zamykania szkół na edukację i wyniki nauczania: Zbiór globalnych danych szacunkowych).
Pandemia COVID-19 już zmieniła sposób i miejsce nauki uczniów na całym świecie. Elastyczność wydaje się być podstawą każdej strategii ponownego otwarcia szkół: z ostrożnością i gotowością do ponownego zamknięcia w przypadku pojawienia się ognisk choroby. Nie jest to łatwe w systemach edukacyjnych, które są historycznie przywiązane do tradycji i usztywnionej formuły. Jednak najskuteczniejszym sposobem na znalezienie równowagi między nauką a bezpieczeństwem jest połączenie edukacji stacjonarnej i zdalnej, umożliwiając przechodzenie z jednej formy do drugiej przy jak najmniejszych zakłóceniach.
Tigran Shmis – starszy specjalista ds. edukacji
Maria Barron – analityk
Kaliope Azzi-Huck – starsza specjalistka ds. operacyjnych
Artykuł pt. „Launching a new academic year under the cloud of COVID-19„ pierwszy raz został opublikowany na stronie Banku Światowego, w sekcji blogs.worldbank.org.
W styczniu 2020 roku Wielka Brytania formalnie opuściła Unię Europejską. Oczekiwane korzyści z brexitu, poza odzyskaniem suwerenności w zakresie kształtowania prawa i zewnętrznych relacji gospodarczych, jednak się nie zmaterializowały. Widoczny jest natomiast spadek wydajności i konkurencyjności brytyjskiej gospodarki, co wpływa także na kondycję rynku pracy.
