Komisja Europejska potwierdziła, że pracuje nad funduszem odbudowy gospodarczej, na który zgodziły się już Niemcy i Francja. Do 500 mld euro dotacji KE dodała jeszcze 250 mld euro pożyczek. Łącznie to 750 mld euro i pozytywne zaskoczenie.
Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen, CC BY Arno Mikkor (EU2017EE)
– Dotacje te są wspólną inwestycją w naszą przyszłość. Nie mają nic wspólnego z dotychczasowymi długami państw członkowskich. Będą przekazywane z budżetu europejskiego. A to ograniczy wkład każdego kraju według ustalonej formuły. Dotacje będą wyraźnymi inwestycjami w nasze europejskie priorytety: wzmocnienie jednolitego rynku cyfrowego i europejski zielony ład – przekonywała przewodnicząca KE Ursula von der Leyen 27 maja w Parlamencie Europejskim.
500 mld euro w formie dotacji nie zwiększających zadłużenia poszczególnych państw to propozycja znana od 18 maja i porozumienia Angeli Merkel i Emmanuela Macrona. Mniejsza pomoc i koniecznie udzielana w formie pożyczek to z kolei pomysł tzw. „oszczędnej czwórki” – Austrii, Danii, Holandii i Szwecji. Dlatego jeszcze dzień przed wystąpieniem przewodniczącej KE spekulowano, że nie całość z zapowiadanych 500 mld euro będzie dotacjami aby owa czwórka na porozumienie w ogóle się zgodziła. Komisja Europejska tymczasem nie tylko zaproponowała 500 mld euro samych dotacji, ale dodała kolejne 250 mld euro pożyczek. Być może to tylko taktyka przed trudnymi negocjacjami budżetowymi, ale jak na standardy Unii Europejskiej mowa o bezprecedensowo dużych pieniądzach na zwalczanie skutków bezprecedensowo dużego kryzysu.
Jak na standardy UE mowa o bezprecedensowo dużych pieniądzach na zwalczanie skutków bezprecedensowo dużego kryzysu
Politycznie wygląda to tak, że Berlin postanowił być płatnikiem netto nie tylko zwykłego budżetu UE na lata 2021-2027, ale i powołanego obok niego funduszu odbudowy. Mają na nim zyskać gospodarki południa Europy, które pandemia dotknęła najmocniej. Największymi beneficjentami mogą być Włochy (81,8 mld euro) i Hiszpania (77,3 mld euro), na trzecim miejscu Francja (38,8 mld euro), a potem Polska (37,7 mld euro). Przy czym gdy dodamy prawo do opcjonalnych tanich pożyczek z funduszu Polska z kwotą łącznie 63,8 mld euro może awansować na trzecie miejsce.
„Nowe środki mają być skoncentrowane w latach 2021-2024. To 1,7 proc. PKB rocznie licząc tylko wsparcie bezzwrotne i ok. 3 proc. z uwzględnieniem części pożyczkowej. To dużo” – komentowali na Twitterze ekonomiści Banku Pekao S.A.
„Wygląda na to, że fundusz UE to niezły ogień. Dostajemy 64 mld euro, czyli 280 mld zł w ciągu czterech lat. To daje 3 proc. PKB rocznie. Koszty uczestnictwa przesunięte na lata 2028-2056. Zadłuża się UE, więc nie obciąża to na dziś budżetów krajowych” – pisał z kolei Ignacy Morawski.
Faktycznie, chyba najlepszą częścią propozycji Komisji Europejskiej jest to, że tanie pieniądze pożyczone dzięki najwyższemu ratingowi Unii Europejskiej państwa narodowe będą mogły wydawać na stymulację fiskalną już od przyszłego roku, a spłaty nastąpią dopiero za ponad dwie dekady, a więc nic nie stoi na przeszkodzie aby inwestować w przełomowe projekty o długim terminie zwrotu. Dodatkowa korzyść jest taka, że granie na rozpad strefy euro poprzez presję na rentowności obligacji Włoch czy Hiszpanii nie będzie dzięki tym mechanizmom już takie proste.
Co więcej Komisja Europejska proponuje aby obligacje wyemitowane w ramach nowego funduszu (nazwanego nawet „EU Next Generation”) były spłacane z własnych dochodów UE. Te ostatnie są na razie symboliczne, jednak pomysły na nowe wpływy mnożą się. Przewodnicząca KE mówiła o wpływach ze sprzedaży zezwoleń na emisję CO2, „opłacie węglowej” nakładanej na importowane do UE towary. Jak zawsze powróciły też pomysły opodatkowania międzynarodowych korporacji i podatku cyfrowego.
To ambitne cele, które gdyby zostały zrealizowane mogłyby popchnąć Unię Europejską w stronę federacji z coraz większym wspólnym budżetem, co zdaniem jednych jest konieczne skoro większość krajów UE ma już wspólną walutę. Zdaniem innych byłby to niedopuszczalny koniec samodzielności państw narodowych. W tej drugiej grupie jest Sebastian Kurz, kanclerz Austrii i zarazem nieformalny rzecznik frakcji „oszczędnych” krajów UE.
„Pozytywne dla nas – nie tylko dla mnie, ale także Holandii, Szwecji i Danii – jest to, że istnieje limit czasowy i że fundusz będzie jednorazowym środkiem nadzwyczajnym, a nie pierwszym krokiem w kierunku unii fiskalnej” – mówił Kurz w wywiadzie dla „Politico”.
Ta unia fiskalna, „prawie-euroobligacje” i „hamiltonowski moment Europy” (tak komentowano już niemiecko-francuskie porozumienie z 18 maja) to jednak chyba zbyt daleko idące określenia na nowy fundusz pomocowy z innowacyjnymi mechanizmami.
Z 750 mld euro po negocjacjach raczej zostanie trochę mniej, a dla porównania – stymulacja fiskalna samej Francji może wynieść nawet 450 mld euro (20 proc. francuskiego PKB). A to i tak nic w porównaniu z Niemcami, gdzie mowa nawet o 1,2 bln euro różnych programów stymulacyjnych. Unia Europejska jest i długo będzie porozumieniem 27 różnych gospodarek, które tylko w momencie kryzysów zacieśniają wspólny kurs. Dobrze, że tym razem udało się to zrobić w miarę szybko.
Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen, CC BY Arno Mikkor (EU2017EE)
Współczesną rzeczywistość charakteryzuje szybki postęp. Dynamiczny rozwój technologii informatycznych i cyfryzacja gospodarki wymuszają zmiany także w funkcjonowaniu systemu płatniczego i w samych płatnościach. Zjawisko to ma zasięg globalny. Dotyczy również strefy euro. W dyskusji publicznej pada pytanie, czy po 25 latach od wprowadzenia banknotów i monet euro nadszedł już czas na równoległe wprowadzenie przez Eurosystem (tj. Europejski Bank Centralny i 20 banków centralnych państw strefy euro) cyfrowego odzwierciedlenia gotówki?
Ustawa o redukcji inflacji (IRA), uchwalona w USA w celu propagowania produkcji czystej energii i jej upowszechniania, weszła w życie na początku 2023 r. Artykuł ocenia wpływ tej ustawy na UE; główny płynący z niego wniosek to niewielki wpływ ustawy, a także jej ograniczone ogólne skutki makroekonomiczne, zwłaszcza dla UE. Unia powinna przemyśleć zasady polityki przemysłowej oraz – biorąc pod uwagę znaczną różnicę cen energii w stosunku do USA – skoncentrować się na obniżeniu kosztów energii w Europie.
Analizując innowacyjność europejskiej gospodarki, można zauważyć jej złożoność, wynikającą z różnorodności krajów członkowskich, ich sektorów gospodarczych oraz strategii. Unia Europejska nie stanowi jednolitej całości, lecz raczej dynamiczną mozaikę współpracujących podmiotów. To, co jednoczy tę różnorodność, to wspólny cel: budowanie innowacyjnej, zielonej i konkurencyjnej gospodarki.
Polska stoi u progu największej zmiany w systemie energetycznym od dekad. – Bez elektrowni jądrowych nie da się odejść od węgla w sposób bezpieczny i stabilny – powiedział prof. Michał Kowal z Narodowego Centrum Badań Jądrowych. W rozmowie z „Obserwatorem Finansowym” tłumaczył, dlaczego atom to już nie opcja, lecz fundament transformacji energetycznej oraz jakie wyzwania stoją przed realizacją tej wizji.
Nazywany był bankierem bankierów. Mowa o Enrico Cucci, legendzie, a jednocześnie nieco tajemniczej postaci włoskiego kapitalizmu. Po II wojnie światowej współtworzył słynny bank inwestycyjny – Mediobanca i kierował nim żelazną ręką przez ponad trzy dekady. Od jego śmierci 23 czerwca 2000 r. minęło właśnie 25 lat.
Inflacja CPI w 2025 r. ma być aż o 1 punkt procentowy niższa niż zakładana w marcowej projekcji i wyniesie 3,9 proc. W 2027 r. spadnie nawet do 2,4 proc. – wynika z lipcowego „Raportu o inflacji”. Co roku wolniejszy będzie także wzrost PKB Polski.
Konflikt między Izraelem a Iranem jest kolejną fazą Wielkiej Wojny Bliskowschodniej, która miała swój początek 7 październiku 2023 r., gdy Hamas zaatakował Izrael w pobliżu Strefy Gazy. Jaka była reakcja rynków surowców strategicznych na eskalację tej wojny? Jakie też są przewidywania w tym zakresie na najbliższy okres?
Wyjście Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej odsunęło Europę od Zjednoczonego Królestwa. Straciła na tym przede wszystkim brytyjska gospodarka. Nowa sytuacja geopolityczna i nowy premier u steru w Londynie sprawiają, że strony dążą do resetu we wzajemnych relacjach ekonomicznych. I są już tego efekty.
Sztuczna inteligencja staje się fundamentem działania przedsiębiorstw. Od prognoz popytu po rekrutację i logistykę. Zmienia też sposób funkcjonowania firm na całym świecie. Dla menedżerów i przedsiębiorców jej skuteczne wdrożenie staje się pytaniem o rynkowe „być albo nie być”. Dotyczy to zarówno gigantów, jak i mniejszych przedsiębiorstw.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
„Ambitna etyka nie prywatyzuje, ona polityzuje” – przekonuje niemiecki filozof i matematyk Rainer Mühlhoff w książce, która na nowo stawia pytanie o to, kto i w jaki sposób ma prawo kształtować przyszłość technologii.
Liczba imigrantów z Ukrainy w Polsce mocno się już nie zwiększy, bo granicą jest choćby demografia Ukrainy. A trudno znaleźć inne kierunki, z których napływ do Polski byłby tak oczywisty – powiedzieli „Obserwatorowi Finansowemu” dr Beata Dudek, dr hab. Paweł Strzelecki i Adam Panuciak z Departamentu Statystyki NBP.
Główny doradca ekonomiczny prezydenta Trumpa, Stephen Miran, stwierdził, że międzynarodowy system monetarny, w którym Stany Zjednoczone zapewniają reszcie świata bezpieczne i płynne aktywa, jest „niesprawiedliwy”, ponieważ rzekomo uniemożliwia USA wyeliminowanie deficytu na rachunku obrotów bieżących. Proponowanym przez niego rozwiązaniem jest obniżenie wartości dolara poprzez skoordynowaną interwencję na rynku walutowym przez zagraniczne banki centralne.
Mija blisko trzydzieści lat od chwili, gdy Narodowy Bank Polski przeprowadził denominację złotego. Jej przygotowanie było złożonym procesem – należało bowiem wszystko zaplanować, zaprojektować nowe monety i banknoty, zlecić ich produkcję, przygotować całą logistykę, a na koniec przekazać je przy pomocy banków do portfeli wszystkich Polaków.
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
