Jak co roku NBP przedstawił półroczny raport o stabilności systemu finansowego.
Rolą Raportu jest, poza identyfikacją i oceną ryzyka w systemie finansowym, proponowanie działań mających na celu ograniczanie ryzyka systemowego. Jest to jeden ze sposobów realizacji ustawowych zadań NBP na rzecz utrzymania stabilności krajowego systemu finansowego (art. 3 ust. 2 pkt 6a i 6b ustawy o NBP). W opinii Narodowego Banku Polskiego realizacja rekomendacji w następujących obszarach będzie sprzyjać utrzymaniu stabilności polskiego systemu finansowego.
NBP w raporcie o stabilności systemu finansowego podał, że skala dodatkowych rezerw potrzebnych na pokrycie ryzyka wynosi 25–40 mld zł.
„Koszty z tytułu ryzyka prawnego walutowych kredytów mieszkaniowych pozostaną jednym z ważniejszych czynników kształtujących sytuację finansową banków i możliwości tworzenia kapitałów. Skala dodatkowych rezerw potrzebnych na pokrycie ryzyka w bilansie banków może wahać się od 25 mld zł do 40 mld zł przy założeniu, odpowiednio, objęcia wszystkich aktywnych umów kredytowych ugodami lub rozstrzygania sporów w drodze wyłącznie wyroków sądowych” – napisano.
NBP pisze, że dodatkowo, pokrycia mogą wymagać koszty z tytułu potencjalnych pozwów składanych przez kredytobiorców, którzy już spłacili kredyt, jak również ewentualnych innych roszczeń klientów.
„Ze względu na te czynniki, jak i niepewność co do ukształtowania się faktycznych proporcji ugód i sporów sądowych trudno jest jednoznacznie określić ostateczną skalę potrzeb finansowych banków na przyszłość. Niepewność zwiększają również kolejne pytania prejudycjalne składane do TSUE i brak ukształtowanej linii orzeczniczej odnośnie do istotnych zagadnień związanych ze stwierdzeniem przez sąd nieważności” – podano w raporcie.
NBP pisze, że skala zawiązanych rezerw znacznie wzrosła w 2023 r. m.in. na skutek rewizji założeń modelowych banków w następstwie opinii rzecznika TSUE w sprawie C-520/21 potwierdzonej orzeczeniem Trybunału.
„W rezultacie, na koniec czerwca 2023 r. zakumulowane rezerwy stanowiły średnio 63 proc. bieżącej wartości portfeli kredytów w CHF. W wyniku uprawomocnienia się pierwszych wyroków sądowych oraz w następstwie zawartych ugód z kredytobiorcami banki wykorzystały już część utworzonych wcześniej rezerw stanowiącą równowartość ok. 20 proc. ich wykazywanego obecnie poziomu (szacunkowo 10 mld zł). Rzeczywisty koszt banków poniesiony na ograniczanie ryzyka prawnego jest zatem wyższy niż sugeruje obecna kwota rezerw” – napisano.
NBP w raporcie o stabilności systemu finansowego poinformował też, że w scenariuszu szokowym niedobór kapitału Tier I banków wyniósłby w sumie około 2,6 mld zł, natomiast w scenariuszu referencyjnym niedobór wynosiłby 0,5 mld zł.
„Nawet w przypadku realizacji scenariusza szokowego i kosztów ryzyka prawnego w założonej wysokości łączny średni wynik finansowy analizowanych banków w latach 2023-2025 byłby nieznacznie niższy niż w 2022 r.” – napisano w raporcie.
Straty finansowe w okresie symulacji poniosłyby banki o udziale 22 proc. w aktywach sektora.
NBP podał, że banki komercyjne o łącznym udziale prawie 2 proc. w aktywach sektora nie spełniłyby norm kapitałowych filarów I i II w przypadku materializacji scenariusza szokowego, a niedobór kapitału podstawowego Tier I wynosiłby w sumie około 2,6 mld zł (w scenariuszu referencyjnym ok. 1 proc. i 0,5 mld zł).
Z kolei banki komercyjne o udziale 7 proc. w aktywach sektora nie spełniłyby norm kapitałowych filarów I i II, wymogu MREL-RCA i wymogu połączonego bufora w przypadku materializacji scenariusza szokowego, a niedobór kapitału podstawowego Tier I wynosiłby w sumie około 5,8 mld zł (w scenariuszu referencyjnym, odpowiednio 3 proc. i 1 mld zł).
NBP podał, że głównym czynnikiem pozytywnie wpływającym na wyniki finansowe banków w analizowanym okresie byłyby nadal wysokie wyniki odsetkowe. Negatywnie na wyniki finansowe banków oddziaływałyby wysokie koszty ryzyka prawnego walutowych kredytów mieszkaniowych i straty kredytowe.
„Odpisy na ryzyko prawne byłyby nadal bardzo wysokie – w scenariuszu szokowym banki musiałyby zwiększyć rezerwy o 130 proc., a w referencyjnym – o 90 proc. (w porównaniu ze stanem na koniec czerwca 2023 r.)” – podano w raporcie.
NBP poinformował, że w przypadku materializacji scenariusza szokowego średnie wskaźniki kapitałowe i łączne nadwyżki kapitału wzrosłyby dzięki zatrzymaniu prawie połowy zysku niepodzielonego oraz zysku wypracowanego w okresie symulacji, a także na skutek spadku ekspozycji na ryzyko.
NBP wziął pod uwagę dwa scenariusze rozwoju sytuacji gospodarczej w okresie w okresie od III kwartału 2023 r. do końca 2025 r. Analizę przeprowadzono dla dwóch scenariuszy – referencyjnego i szokowego.
Jako scenariusz referencyjny wykorzystano centralną ścieżkę projekcji makroekonomicznej NBP z „Raportu o inflacji. Listopad 2023 r.”, sporządzonej przy założeniu stałych stóp procentowych.
Scenariusz referencyjny zakłada umiarkowany wzrost realnego PKB (niewiele ponad 3 proc. średniorocznie) przy malejącej liczbie pracujących, a scenariusz szokowy – spadek realnego PKB we wszystkich latach projekcji. Dodatkowo w scenariuszu szokowym przyjęto, że na skutek wzrostu awersji do ryzyka mogą nastąpić: długotrwała deprecjacja złotego o 30 proc. oraz natychmiastowy wzrost spreadu kredytowego obligacji skarbowych o 300 punktów bazowych (stopniowo malejący w kolejnych kwartałach symulacji do 120 punktów bazowych na koniec 2025 r.).
W scenariuszu szokowym założono dodatkowy wzrost wartości rezerw na ryzyko prawne na skutek deprecjacji złotego względem franka szwajcarskiego.
W scenariuszu szokowym banki zostały także dodatkowo obciążone wyższymi kosztami wakacji kredytowych (założono, że z wakacji w IV kw. 2023 r. skorzystają wszyscy kredytobiorcy), natomiast w scenariuszu referencyjnym nie ma dodatkowych kosztów z tego tytułu (przekraczających koszty rozpoznane przez banki w 2022 r.).
Rolą Raportu jest, poza identyfikacją i oceną ryzyka w systemie finansowym, proponowanie działań mających na celu ograniczanie ryzyka systemowego. Jest to jeden ze sposobów realizacji ustawowych zadań NBP na rzecz utrzymania stabilności krajowego systemu finansowego (art. 3 ust. 2 pkt 6a i 6b ustawy o NBP). W opinii Narodowego Banku Polskiego realizacja rekomendacji w następujących obszarach będzie sprzyjać utrzymaniu stabilności polskiego systemu finansowego.
map/ ana/ seb/ osz/
W styczniu 2020 roku Wielka Brytania formalnie opuściła Unię Europejską. Oczekiwane korzyści z brexitu, poza odzyskaniem suwerenności w zakresie kształtowania prawa i zewnętrznych relacji gospodarczych, jednak się nie zmaterializowały. Widoczny jest natomiast spadek wydajności i konkurencyjności brytyjskiej gospodarki, co wpływa także na kondycję rynku pracy.
