Polska jest głównym dostawcą części i komponentów niemieckiego przemysłu – spowolnienie wpłynie na krajowe firmy. Kluczową rolę w bilateralnych stosunkach handlowych odgrywa branża motoryzacyjna, sektor maszynowy oraz producenci elektroniki. Problemy może odczuć też branża transportowa.
Gospodarka Niemiec w latach 2023 i 2024 będzie w słabej kondycji. Prognozy Międzynarodowego Funduszu Walutowego wskazują, że PKB spadnie o 0,5 proc. w 2023 r. i odbije o 0,9 proc. w 2024 r. Komisja Europejska jest nieco bardziej optymistyczna, zakładając spadek o 0,4 proc. w 2023 r. oraz wzrost o 1,1 proc. w 2024 r. Głównymi przyczynami spowolnienia są malejąca konsumpcja oraz słabe wyniki exportu. Niemiecki urząd statystyczny wskazuje, że konsumpcja w pierwszym kwartale była niższa o 1,2 proc. rdr, w II kwartale o 1,3 proc. Główną przyczyną były malejące wydatki gospodarstw domowych oraz restrykcyjna polityka fiskalna niemieckiego rządu. Konsumpcja publiczna w II kwartale 2023 r. spadła o 3,1 proc. rdr.
Spowolnienie gospodarcze przyczynia się do niższego wzrostu cen. Inflacja osiągnęła poziom 4,3 proc., co stanowi wyraźny spadek. Dotyczy on jednak głównie cen żywności i energii. We wrześniu 2023 r. ceny żywności wzrosły o 8,1 proc., podczas gdy energii spadły o 0,8 proc. W styczniu 2023 r. tempo wzrostu w obu grupach wynosiło kolejno 16,6 proc. i 25,1 proc. Warto zwrócić uwagę, że wskaźnik inflacji bazowej jest nadal wysoki – we wrześniu wyniósł 4,8 proc.
Pomimo spadającej inflacji siła nabywcza niemieckich obywateli wciąż jest znacznie poniżej poziomu z 2019 r. Recesja w 2020 r. oraz wysoka inflacja w 2022 r. mocno ograniczyły zarobki Niemców. Niemiecki urząd statystyczny podaje, że na koniec 2022 r. dochody były realnie o 5,2 proc. niższe niż w 2019 r. Dodatkowo nastroje konsumenckie utrzymują się na bardzo niskim poziomie. Badanie GfK wskazuje niższe wyniki niż przed pandemią COVID-19. To świadczy o trwających trudnościach i niepewnościach gospodarczych, które nadal wpływają na psychologię konsumencką w Niemczech.
Największy partner handlowy
Niemcy są największym partnerem handlowym Polski, przez co spowolnienie gospodarcze może być odczuwalne przez polskich przedsiębiorców. Udział naszego eksportu do Niemiec wynosi prawie 30 proc., co jest absolutnym rekordem. Drugim największym partnerem handlowym są Czechy, które odpowiadają za około 6 proc. polskiego eksportu. Część tego handlu także jest bezpośrednio związana z łańcuchem dostaw. Łączna nadwyżka handlowa Polski z Niemcami wyniosła 22 mld euro, co jest największym rezultatem wśród wszystkich partnerów handlowych. Od 2012 r. Polska systematycznie odnotowuje nadwyżkę w handlu towarami – w 2021 r. wyniosła ona 8,9 mld euro.
Wymiana handlowa między Polską a Niemcami wykazuje wyraźną asymetrię, co jest bezpośrednim wynikiem różnic w rozmiarze gospodarki obu tych krajów. Warto zaznaczyć, że nasz kraj jest znacznie mniejszym gospodarczo państwem niż nasi zachodni sąsiedzi, co ma istotny wpływ na charakter tej wymiany. Z analizy bazy danych TIVA w 2020 r. wynika, że wartość dodana wytworzona w Polsce, która zależała od konsumpcji końcowej w Niemczech wyniosła 38,5 mld dol. Dla porównania w 2004 r. w momencie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej wynosiła ona 13,5 mld dol. Wartość dla Niemiec wyniosła natomiast 32,6 mld dol., czyli relatywnie jednak dużo mniej ze względu na wielkości tych dwóch gospodarek.
Ważne sektory i spowolnienie
Spowolnienie uderzy w sektor maszynowy i producentów elektroniki. Dotychczas znaczenie tych branż oraz producentów sprzętu elektrycznego dynamicznie rosło – w 2021 r. wyroby z tych grup stanowiły 26,1 proc. całego polskiego eksportu do Niemiec. Dane opublikowane przez GUS wskazują, że przez pierwsze 8 miesięcy 2023 r. Polska wyeksportowała produkty z tej kategorii o łącznej wartości 18 mld euro. To oznacza wzrost o 2 mld euro w porównaniu z 2022 r.
Spadek nowych zamówień oraz gorsze przewidywania dla przemysłu wpłyną przede wszystkim na niemiecką branżę motoryzacyjną. Badania Komisji Europejskiej wskazują, że ocena nowych zamówień w motoryzacji spadła w III kwartale 2023 r. Badanie Ifo wskazuje jednocześnie na ciągły spadek portfela nowych zamówień – wskaźnik Ifo jest tu ujemny od maja 2023 r., co świadczy o mocnym załamaniu. Spowolnienie w tym sektorze może mocno uderzyć w polskich przedsiębiorców – popyt ze strony niemieckiego przemysłu motoryzacyjnego odpowiada za 1 proc. polskiego PKB.
Dekoniunktura przyniesie też ograniczenie niemieckich inwestycji, a Niemcy są drugim największym inwestorem w polskiej gospodarce. Dane Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) pokazują, że niemiecki kapitał zainwestowany w Polsce wyniósł 38,8 mld zł, co stanowi aż 16,8 proc. wszystkich inwestycji zagranicznych w Polsce. Ogółem Niemcy zainwestowały w Polsce ponad 200 mld zł, począwszy od 1995 r. Liczba firm naszego zachodniego sąsiada dalej rośnie w Polsce – GUS wskazuje, że w 2023 r. firmy z niemieckim kapitałem były na drugim miejscu na liście nowopowstałych spółek w naszym kraju.
Niemieccy inwestorzy odgrywają istotną rolę w polskiej gospodarce, koncentrując się przede wszystkim na branży transportowej. Według raportu AHK Polska, to sektor usług transportowych przyciąga najwięcej kapitału od niemieckich inwestorów, stanowiąc aż 37 proc. wszystkich zainwestowanych środków. Niemiecki kapitał jest obecny w wielu sektorach polskiej gospodarki, od usług bankowych aż po produkcję sprzętu AGD. Pomimo szerokiego spektrum działalności, wartość inwestycji jest największa w sektorze handlu i produkcji.
Przez dziesięciolecia Rosja była dla Polski dominującym dostawcą ropy naftowej, gazu ziemnego, produktów naftowych oraz węgla. Już po roku od rozpoczęcia rosyjskiej agresji przeciwko Ukrainie Polska przestała jednak importować z Rosji najważniejsze surowce energetyczne. Zostały one zastąpione przez paliwa pochodzące z innych krajów. Dane statystyk handlu zagranicznego wskazują, że przedmiotem importu z Rosji pozostał obecnie tylko gaz LPG.
Recesja w Niemczech to wynik słabej koniunktury światowej gospodarki, powolnego ożywienia w Chinach, a także skutków kryzysu energetycznego i dużej zależności od tanich surowców z Rosji. Ta mieszanka jest coraz bardziej zabójcza dla finansów niemieckich przedsiębiorstw.
Gospodarka naszego zachodniego sąsiada znalazła się na rozdrożu. To wynik niewystarczającego dostosowania do zmian koniunkturalnych i strukturalnych w światowej ekonomii. Sprawia to, że dotychczasowy model gospodarczy oparty na eksporcie staje się trudniejszy do kontynuowania.
ChatGPT zapoczątkował nowy etap automatyzacji. W nadchodzących latach generatywna sztuczna inteligencja może doprowadzić do głębokich zmian na rynku pracy oraz znacząco przyspieszyć wzrost gospodarczy.
Droga energia, slowbalizacja, brak rąk do pracy, nadmierna biurokracja, wieloletnie zaniedbania inwestycyjne oraz opóźnienia technologiczne spętały potencjał rozwojowy Niemiec. Gospodarka przechodzi przez polikryzys– spowodowany wieloma czynnikami – na który nie ma prostej odpowiedzi w postaci np. pakietu koniunkturalnego lub jednej, porządnej reformy. RFN potrzebuje w istocie polireformy – dziesiątków drobnych korekt, które jednak jako całość określą na nowo równowagę między rynkiem a państwem.
W ciągu ostatnich 200 lat bankowość centralna przeszła poważną ewolucję, zmieniały się jej zadania oraz reguły polityki pieniężnej. Tekst pokazuje z tej perspektywy dwa banki centralne: Bank Polski (1828–1866) oraz Bank Polski SA (1924–1939). Akcent położono na okoliczności ich powstania oraz intencje i oczekiwania projektodawców, które zdeterminowały statutowy zakres ich uprawnień. Pokazano trudne wybory odnośnie do priorytetów i gradacji celów, przed jakimi stawiała je rzeczywistość gospodarcza. Okoliczności te skłaniały do pytań o właściwe cele i zasady funkcjonowania banków centralnych, tworzyły przestrzeń dla ścierania się koncepcji swoistego bankowego wariabilizmu i statyzmu.
Oczekiwaniom inflacyjnym gospodarstw domowych zazwyczaj nie poświęca się zbytniej uwagi przy monitorowaniu i prognozowaniu inflacji, częściowo dlatego, że wykazano, iż mediana ich oczekiwań ma mniejszą moc predykcyjną niż oczekiwania innych podmiotów. Niniejszy artykuł ma na celu dowieść, że zmiany w rozkładzie oczekiwań inflacyjnych gospodarstw domowych są istotne dla prognozowania inflacji w najbliższym czasie i oferują dodatkowe informacje w porównaniu z miernikami rynkowymi i oczekiwaniami prognostów. Sugeruje to, że oczekiwania inflacyjne gospodarstw domowych powinny odgrywać większą rolę w monitorowaniu inflacji, a w konsekwencji w kształtowaniu polityki pieniężnej.
W niedawnych badaniach zasugerowano, że wynagrodzenia poniżej prawnie ustalonej płacy minimalnej są zaskakująco powszechnym zjawiskiem. W niniejszym artykule omówiono tzw. „kradzież płac” w Stanach Zjednoczonych oraz jej wpływ na wzrost wynagrodzeń, który mógłby być udziałem pracowników.
W kwietniu przypada 100. rocznica utworzenia Banku Polskiego SA oraz wprowadzenia złotego do obiegu. Z tej okazji 11 kwietnia odbyła się konferencja „Narodowy Bank Polski – nowy horyzont” poświęcona głównie teraźniejszości i przyszłości.
Najnowsze wydanie „Obserwatora Finansowego” ukazuje nam wizje przyszłości bliskiej i dalekiej. W tym numerze, najlepsi eksperci postarają się odpowiedzieć na kilka kluczowych pytań, dotyczących sztucznej inteligencji i tego jak generatywna AI wpłynie na bankowość, edukację oraz inne dziedziny naszego życia.
Nieefektywność nadzoru prowadzi do występowania nieprawidłowości i nadużyć na rynku funduszy inwestycyjnych w Polsce – taką sensacyjną tezę stawiają autorzy monografii „Nieprawidłowości i nadużycia na rynku funduszy inwestycyjnych”.
Budowa Centralnego Portu Komunikacyjnego wzmocniłaby znacznie pozycję Polski w europejskiej gospodarce – stwierdził w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym" dr Andreas Wittmer, dyrektor zarządzający Centrum Badań Lotniczych na Uniwersytecie w St. Gallen.
Sztuczna inteligencja powoli zmienia sposób działania banków i instytucji finansowych. Pomaga im zredukować ciężar biurokracji, ale także podejmować szybsze decyzje oraz utrzymywać efektywny kontakt z klientami. A będzie jeszcze lepiej. W perspektywie czeka kilkunastoprocentowy wzrost EBITDA.
Dywersyfikacja metod płatności, rozumiana jako poszerzanie dostępnej ich gamy, zwiększa wybór płatników i odbiorców płatności, stymuluje konkurencję na rynku i innowacyjność dostawców usług płatniczych, redukuje ryzyko, ponieważ uniezależnia rynek płatności od jednego, potencjalnie dominującego systemu płatności. Podobnie ma się sprawa z formami pieniądza, które się uzupełniają a jednocześnie konkurują i substytuują wzajemnie.
Współczesne problemy prawne Unii Europejskiej, sztuczna inteligencja w bankowości oraz polityka pieniężna były tematami grudniowego zjazdu na podyplomowych studiach MBA organizowanych w ramach drugiej edycji projektu „Akademia NBP”.
Portal ekonomiczny NBP „Obserwator Finansowy” ponownie znalazł się w czołówce najbardziej opiniotwórczych mediów w kategorii „Media ekonomiczne i biznesowe”, wyprzedzając m.in. „Parkiet”. Wzrost cytowalności treści publikowanych na łamach serwisu wzrósł w kwietniu w odniesieniu do marca 2023 r. o 37 proc.
Sytuacja gospodarcza w Polsce na tle innych krajów przedstawia się korzystnie. Warto zauważyć, że w szybkim tempie nadrabiamy dystans dzielący Polskę od poziomu życia w wybranych państwach europejskich. W ciągu ostatnich czterech lat dynamika wzrostu PKB plasowała Polskę powyżej innych krajów europejskich, zarówno strefy euro, w tym Niemiec i Francji, jak i krajów Unii Europejskiej z własną walutą, np. Czech.
Większość polskich przedsiębiorców odczuła skutki wojny w Ukrainie, choć jej wpływ oceniają w zróżnicowany sposób – wynika z badania przeprowadzonego przez Polski Instytut Ekonomiczny.
W styczniu 2020 roku Wielka Brytania formalnie opuściła Unię Europejską. Oczekiwane korzyści z brexitu, poza odzyskaniem suwerenności w zakresie kształtowania prawa i zewnętrznych relacji gospodarczych, jednak się nie zmaterializowały. Widoczny jest natomiast spadek wydajności i konkurencyjności brytyjskiej gospodarki, co wpływa także na kondycję rynku pracy.
